YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/20178
KARAR NO : 2014/36086
KARAR TARİHİ : 27.11.2014

MAHKEMESİ : İSTANBUL 14. İŞ MAHKEMESİ
TARİHİ : 13/03/2014
NUMARASI : 2013/384-2014/107

DAVA :Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, davanın reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının davalı işyerinde 1988 yılında işe başladığını, 2008 yılında aslında haksız olarak işine son verilen davacı işçinin iş kanunları gereği bir takım tazminat ve özlük haklarının verildiğini, ancak kurum tarafından işe geri alınan davacı işçinin aynı işine Haziran 2011 tarihinde geri döndüğünü, Haziran 2011 yılından bu yana da İşletme Müdürlüğü görevini sürdüren davacı işçinin iş sözleşmesinin 31.01.2013 tarihinde ekonomik gerekçeler ileri sürülerek haksız olarak feshedildiğini, oysa görünen sebebin ekonomik olmasına rağmen asıl sebebin davacı işçi ve davacı işçi gibi kurumun eski çalışanlarını tasfiye etmek, yönetimin yanlışlarına karşı uyaran ve genel kurallarda mevcut yönetime muhalif tutum takınan insanları kurumdan uzaklaştırmak olduğunu iddia ile davalı tarafından yapılan feshin geçersizliğinin tespitine, davacının işe iadesine ve işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminatının 8 aylık brüt ücreti olarak belirlenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili davalı kurumun, iş sayısında hızlı bir düşüş olduğu, elde edilen gelirin ve işletme karlılığının gerilediği, T. İşletmesi olarak verilen belgelerin geçerli olduğu ülke sayısının azaldığı, komşu ülkelerin içinde bulunduğu siyasi durum, politik çatışmalar ve savaş halinin sınır bürolarını atıl hale getirdiği, mevcut durumun davalı kurumun bilhassa faaliyet gösterdiği T. T. ve Otomobil Kurumu Turistik, Teknik, T. ve Yayın İşletmeleri – T. İşletmesinde telafisi güç maddi kayıplara yol açtığı gerekçe gösterilerek davacının iş sözleşmesinin feshedilmesine karar verildiği ileri sürerek, davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davacının iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/2 maddesi uyarınca “feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir”. İşveren ispat yükünü yerine getirirken, öncelikle feshin biçimsel koşullarına uyduğunu, daha sonra, içerik yönünden fesih nedenlerinin geçerli olduğunu kanıtlayacaktır. Dairemizin kararlılık kazanan uygulaması bu yöndedir. (04.04.2008 gün ve 2007/29752 Esas, 2008/7448 Karar sayılı ilamımız). Feshin işletme, işyeri ve işin gerekleri nedenleri ile yapıldığı ileri sürüldüğünde, öncelikle bu konuda işverenin işletmesel kararı aranmalı, bağlı işveren kararında işgörme ediminde ifayı engelleyen, bir başka anlatımla istihdamı engelleyen durum araştırılmalı, işletmesel karar ile istihdam fazlalığının meydana gelip gelmediği, işverenin bu kararı tutarlı şekilde uygulayıp uygulamadığı(tutarlılık denetimi), işverenin fesihte keyfi davranıp davranmadığı(keyfilik denetimi) ve işletmesel karar sonucu feshin kaçınılmaz olup olmadığı(ölçülülük denetimi-feshin son çare olması ilkesi) açıklığa kavuşturulmalıdır.
Somut olayda davalı Kurum’da T. İşletme Müdürü olarak çalışan davacının iş sözleşmesi Yönetim Kurulu’nun 24.12.2012 ve 15.01.2013 tarihli kararları uyarınca ekonomik nedenlerle, gelirlerin azalması, karlılığın azalması, yapılan iş adedinin azalması bu durumun telafisi güç maddi kayıplara yol açacağı gerekçesiyle feshedilmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi heyeti raporunda T. işletmesinde 09/2012-05/2013 arasında toplam 10 kişinin işe başladığı 22 kişinin işten ayrıldığı, davacının görev yaptığı T. İşletme Müdürü pozisyonuna veya eşdeğer bir pozisyona fesihten önce veya sonra yeni işçi alınmadığı, davacının değerlendirilebileceği uygun bir pozisyon bulunmadığı belirtilmesi üzerine mahkemece feshin geçerli olduğuna karar verilmişse de, aynı tarihte aynı nedenle işten çıkarılan işçilerin de işe iade davaları açtıkları İstanbul 18. İş Mahkemesi’nin 2013/253-328-329-330 ve 390 esas sayılı dosyalarında yargılama sonucunda davalının işletmesi altında bulunan işyerlerinde I.Tesis Yönetimi Hizmetleri A.Ş. isimli şirketin bordrosunda görünen kişilerin istihdam edildiği, bu şekilde yeni işçiler temin ettiği, davalı ile bu şirket arasındaki ilişkinin işçi teminine yönelik olduğu bu nedenle feshin tutarlı uygulanmadığı tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiği, aynı sonuca İstanbul 15. İş Mahkemesi’nin 2013/359 Esas sayılı dosyasında da ulaşıldığı, söz konusu kararların Dairemizin 14.04.2014 T. 2014/7302 E. 2014/12405 K.; 2014/7304 E. 2014/12407 K.; 2014/7289 E. 2014/12392 K.; 2014/7308 E. 2014/12411 K; 2014/7297 E. 2014/12400 K.; 05.05.2014 T. 2014/8421 E., 2014/14404 K. sayılı kararlarıyla onandığı, her ne kadar davacının pozisyonuna işçi alınmamışsa da feshin geçersizliğine karar verilen emsal dosyalar dikkate alındığında işletmesel kararın tutarlı uygulanmadığı, bu nedenle feshin geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM:
Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,
3. Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 6 aylık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
4. Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNE,
5. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6. Davacının yaptığı 251.35 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine,
Kesin olarak oybirliği ile 27.11.2014 tarihinde karar verildi.