YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/13007
KARAR NO : 2015/8531
KARAR TARİHİ : 02.03.2015
MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin iş akdinin, haklı ve geçerli bir neden olmadan feshedildiğini, davalı şirkette genel bir uygulama olarak yabancı yöneticilerin getirildiğini, eski çalışanların zaman içerisinde çıkarılmaya başlandığını, davalı şirketin kendi sektöründe büyük şirketlerden olduğunu, işçi çıkarmasını gerektirecek durumun olmadığını, tam tersi davalı şirketin büyümesi nedeniyle yeni işçi aldığını, feshin son çare olması ilkesinin gözetilmediğini iddia ederek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, dünya çapında telekomünikasyon alanında üretim ve servis faaliyetleri ile iştigal eden … CEO’su tarafından tüm dünyada istihdam edilen personele hitaben 2011/Kasım tarihinde duyuru yapıldığını, şirketin kuruluşundan itibaren oluşan büyük net zarar nedeniyle düşük seviyede olan karlılık ve süreklilik arz eden negatif nakit akışı karşısında şirketin bağımsız olarak ayakta kalabilmesi için şirketin masraf yapısı ve çalışma yöntemlerinde değişikliğe gidilmesi gerektiği bu kapsamda dünya çapında 17.000 kişinin işten çıkarılacağının açıklandığını, … CEO’sunun duyurusu üzerine davalı şirketin yönetim kurulunun 30/11/2011 tarihinde karar aldığını, ekonomik şartlar neticesinde verilen küçülme kararı sonucunda oluşturulacak yeni bölgesel organizasyon çerçevesinde belirlenecek yeni pozisyonlara davalı şirketin çalışanlarının yerleştirilmesi, bu kapsamda kapatılan veya değiştirilen pozisyonlardan etkilenen personelin zorunluluk olarak iş sözleşmesinin sone erdirilmesi konusunda karar alındığını, davacının iş sözleşmesinin işletmenin, iş yerinin ve işin gerekleri nedeniyle feshedildiğini, işletmesel karar alındığını, işletmesel kararda yerindelik denetiminin yapılamayacağını, davacının iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı şirketin küçülme kararı aldığı 2011 yılı sonunda hem satışlardan hem de faaliyet yönünden kar elde ettiği, kambiyo zararının yüksek olması nedeniyle zararın oluştuğu, fesih sonrası dönemde, şirketin satışlarının düştüğü, buna rağmen satış karının oluştuğu, genel yönetim giderlerinde aşırı artış olması nedeniyle faaliyet zararının oluştuğu, davalı şirketin genel yönetim giderlerinde tasarruf tedbiri yerine işçi çıkartmak suretiyle zararı düşürmeye çalıştığı, 2011-2012 döneminde 133 işçi çıkartıldığı halde 61 işçinin işe alındığı, davacıya başka bir pozisyon ve görev önerilmediği, feshin son çare olması ilkesinin gözetilmediği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Feshin işletme, işyeri ve işin gerekleri nedenleri ile yapıldığı ileri sürüldüğünde, öncelikle bu konuda işverenin işletmesel kararı aranmalı, bağlı işveren kararında işgörme ediminde ifayı engelleyen, bir başka anlatımla istihdamı engelleyen durum araştırılmalı, işletmesel karar ile istihdam fazlalığının meydana gelip gelmediği, işverenin bu kararı tutarlı şekilde uygulayıp uygulamadığı(tutarlılık denetimi), işverenin fesihte keyfi davranıp davranmadığı (keyfilik denetimi) ve işletmesel karar sonucu feshin kaçınılmaz olup olmadığı (ölçülülük denetimi-feshin son çare olması ilkesi) açıklığa kavuşturulmalıdır.(06.10.2008 gün ve 2008/30274 Esas,2008/25209 Karar, 11.09.2008 gün ve 2008/25324 Esas, 2008/23401 Kararsayılı ilamlarımız).İşveren işletme, işyeri ve işin gerekleri nedeni ile aldığı fesih kararında, işyerinde istihdam fazlalığı meydana geldiğini ve feshin kaçınılmazlığını kanıtlamak zorundadır. İş sözleşmesinin feshiyle takip edilen amaca uygun daha hafif somut belirli tedbirlerin mevcut olup olmadığının değerlendirilmesi, işverenin tekelinde değildir. Bir bakıma feshin kaçınılmaz olup olmadığı yönünde, işletmesel kararın gerekliliği de denetlenmelidir. Feshin kaçınılmazlığı ekonomik açıdan değil, teknik denetim kapsamında, bu kararın hukuka uygun olup olmadığı ve işçinin çalışma olanağını ortadan kaldırıp kaldırmadığı yönünde, kısaca feshin son çare olması ilkesi çerçevesinde yapılmalıdır. Ancak işçinin çalışma olanağının olup olmadığı somut olarak ortaya konmalıdır.
Dosya içeriğine göre; davalı işverenin, işletmesel kararla küçülmeye gittiği, yeni organizasyon şemasını sunduğu, buna göre istihdam fazlalığı meydana geldiği ve çok sayıda işçi çıkardığı, çıkarılan işçilere göre az sayıda alınan işçinin davacı yerine işe alındığı kanıtlanamadığı gibi davacının da bu alınan işçi yerine de görevlendirilebileceğinin veya davalının işyerinde veya bağlı bulanan işyerlerinde değerlendirilebileceğinin somut olarak ortaya konulmadığı buna göre davalı işverence yapılan fesih geçerli nedene dayandığı anlaşılmakla davanın reddi yerine kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM :Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Davanın REDDİNE,
3. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4. Davacının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı 2.124.00 TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500 TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine,
Kesin olarak 02.03.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.