YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/11955
KARAR NO : 2014/14966
KARAR TARİHİ : 08.05.2014
MAHKEMESİ : İSTANBUL 10. İŞ MAHKEMESİ
TARİHİ : 10/12/2013
NUMARASI : 2013/34-2013/578
DAVA :Davacı, ihbar tazminatı, kıdem tazminatı, kötüniyet tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, iaşe bedeli alacağı, ulusal bayram ile genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, görevsizlik kararı vermiştir.
Hüküm duruşmalı olarak süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş ise de; işin mahiyeti itibarıyla duruşma isteminin reddine, incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verilmiş olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalıya ait “Nihanım Toker” adlı motorunda gemiadamı olarak çalıştığını, davalı ve diğer acente şirketlerinin oluşturduğu SS.. G.. T.. Acenteleri Deniz Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi ile sözleşme imzalaması için baskı yapıldığını, imzadan imtina etmesi üzerine işletme müdürü tarafından küfür edilerek kovulduğunu, çalışma koşullarını aleyhine değiştiren sözleşmeyi kabul etmediği için işine son verildiğini, sigorta primlerinin eksik ve düşük yatırıldığını, gece gündüz demeden çalıştığını, izin kullanmadığını, feshin kötü niyetli olduğunu, iaşe veya bedelinin ödenmediğini belirterek, ihbar, kıdem ve kötü niyet tazminatı ile yıllık ücretli izin, fazla mesai, ulusal bayram ve genel tatil ücret ve iaşe bedeli alacaklarının davalı işverenden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili duruşmaya gönderdiği mazeret dilekçesinde dava açılmasını müteakip şirket yetkilileri ile davacının anlaşma ihtimali nedeni ile davayı takip etmediklerini, bilgi verileceğini belirtmiş, daha sonra yargılamayı takip etmemiştir.
C) Mahkemenin ilk kararı dairemizin 2012/39759 esas 2013/204 karar sayılı ilamı ile özetle ve sonuç olarak “ Dosya içeriğine göre davacı iş sözleşmesinin feshedilmesi üzerine işvereni Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne şikayet etmiştir. Bölge Çalışma Müdürlüğü davacı ile bir başka çalışanın şikayetini birleştirerek, davacının çalıştığı teknenin 20 ton ağırlığında olduğu, çalışanların karada çalışmadıkları, gemiadamı olmadıklarını, Deniz İş Kanunu kapsamı dışında kaldıklarını, Borçlar Kanunu uyarınca yargıya gitmeleri gerektiğini” tespit etmiştir.
Görev kamu düzenine ilişkindir. Bölge Çalışma Müdürlüğü karada çalışmayan davacının çalıştığı gemi sayılan teknenin Deniz İş Kanunu kapsamında olmadığını saptamıştır. Hükme esas bilirkişi raporunda, davacının Deniz İş Kanunu kapsamında kaldığı kabul edilerek tazminat ve alacaklar hesaplanmıştır. Mahkemece davacının çalıştığı teknenin (geminin) Deniz İş Kanunu kapsamında kalıp kalmadığı, dolayısı ile görevli olup olmadığı tartışılmadan karar verilmiştir. Çalışılan gemi Deniz İş Kanunu’nun 1/1 maddesi kapsamında kalan gemi değil ise davacı hakkında Deniz İş Kanunu hükümlerinin uygulanması olanağı bulunmadığından ve İş Mahkemesi görevli olamayacağından görevsizlik kararı verilmesi gerekir. Eksik inceleme ile görev konusu çözülmeden işin esasına girilerek karar verilmesi hatalıdır.”gerekçesiyle bozulmuştur.
D) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlara dayanılarak, davacının çalıştığı gemi sayılan teknenin 20 tonluk bir gemi olduğu, işyerinde bir işçinin çalıştığı Deniz İş Kanunu’nun uygulanması için geminin 10 ve daha yukarı grostanilatoluk gemi olması gerektiği bu durumda iş bu davaya, iş mahkemelerinde bakılamayacağı, Deniz İş Kanununun 1/1. maddesi dikkate alınarak İş Mahkemesi görevli olmadığı gerekçesiyle mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir.
E) Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
F) Gerekçe:
854 sayılı yasanın 1. Maddesi uyarınca “ Bu kanun denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemiadamları ve bunların işverenleri hakkında uygulanır.
Aynı işverene ait gemilerin grostonilatoları toplamı yüz veya daha fazla olduğu veyahut işverenin çalıştırdığı gemi adamı sayısı 5 veya daha fazla bulunduğu takdirde birinci bent hükmü uygulanır.”
Somut olayda dosyaya sunulan aylık prim hizmet belgesi incelendiğinde davalı emrinde altı işçinin çalıştığı görülmektedir. Mahkemece hizmet belgesinde isimleri yer alan işçilerin gemi adamı olup olmadıkları araştırılmaksızın kurulan hüküm hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 08.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.