YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/36477
KARAR NO : 2014/31304
KARAR TARİHİ : 27.10.2014
MAHKEMESİ : DERİNKUYU ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (İŞ)
TARİHİ : 18/07/2012
NUMARASI : 2006/76-2012/82
DAVA :Davacı, kıdem tazminatı, ücret, yıllık izin ücreti ile fazla mesai ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacılar vekilli, davacıların murisinin davalıya ait işyerinde çalıştığını, patates nakli sırasında traktör römorkundan düşerek iş kazası sonucu öldüğünü, kıdem tazminatının ödenmediğini, ödenmeyen ücret ve fazla mesai ücreti olduğunu, yıllık izin kullandırılmadığını belirterek, kıdem tazminatı ile ücret, yıllık ücretli izin, fazla mesai, karşılığı ücret alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacılar murisi Y..Y..’in davalının işinde gündelikçi mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmakta iken kazanın meydana geldiğini, gündelikçi çalışan mevsimlik tarım işçilerini çalıştıranın da kanunen sigortalı çalıştırma zorunluluğu ve yükümlülüğü de bulunmadığını savunmuştur.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davacıların murisi Y..Y..’in hizmet tespit dosyası ile de sabit olmak üzere toplam 914 hizmet süresinin olduğu, murisin davalı işverenin yanında çalıştığı sırada iş kazası geçirerek vefat ettiği, murisin davalı işverenin yanında çalıştığı süre zarfında ücret alacağı, fazla çalışma ücreti alacağının ve kıdem tazminatı alacağının bulunduğu, mevsimlik çalışması nedeni ile izin alacağı hakkı doğmadığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki ilişkinin İş Kanunu kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve bu bağlamda iş mahkemesinin görevi noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 1 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince, 4 üncü maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, işverenler ile işveren vekillerine ve işçilerine, çalışma konularına bakılmaksızın bu Kanunun uygulanacağı belirtilmiştir.
Davanın, İş Kanunu kapsamı dışında kalması halinde, dava şartı olan görev yönünden davanın usulden reddine ve davanın genel mahkemelere gönderilmesine karar verilmesi gerekir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1 inci maddesi uyarınca, İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında, iş akdinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözüm yeri iş mahkemeleridir.
İş Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz. İşçi tarım ve orman işlerinin yapıldığı bir işyerinde çalışıyor ise, bu işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlığın iş mahkemesi yerine görevli hukuk mahkemesine çözümlenmesi gerekir (Yargıtay 9.HD. 25.3.2008 gün 2007/ 9975 E, 2008/ 6368 K.).
Ancak, tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerinde 50 dahil daha az işçi bulunmasına rağmen, işyerinde sendika örgütlenmesi sonucu Toplu İş Sözleşmesi bağıtlanmış ise, üye sendika üyesi işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlığın 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 79. maddesi uyarınca iş mahkemesinde görülmesi gerekir.
Bunun dışında 4857 sayılı İş Kanununun 4 üncü maddesinde tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde çalışanların kanun kapsamına girmeyeceği açıklandıktan sonra aynı madde de ayrık durumlara yer verilmiştir.
Buna göre;
1.Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işlerde,
2.Tarım işlerinde yapılan yapı işlerinde,
3.Halkın faydalanmasına açık park ve bahçelerde
4.Bir işyerinin eklentisi durumundaki bahçe işlerinde, çalışanların, İş Kanunu kapsamında olacakları belirtilmiştir.
Sonuç olarak tarım ve orman işletmelerindeki bitki ve hayvan üretimi, bakım ve yetiştirmesi dışında kalan işler İş Kanununa tabidir.
Diğer taraftan işçi tarım işinde çalışırken, bu iş dışında tarım işi sayılmayan ek bir görevde çalışabilir (bekçilik, şoförlük vb.). Bu durumda, yaptığı işler arasında hangisinin baskın olduğu açıklığa kavuşturulmalı ve sonucuna göre görevli mahkeme belirlenmelidir.
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu’nun 23.05.1960 gün ve 11-10 ile 10.05.1974 gün ve 3-44 sayılı kararları uyarınca, özellikle iş hukukunda istisnaî hükmün genişletilerek değil, dar yorumlanması gerekir. İşçiler yararına getirilen düzenlemelerin yine işçiler yararına yorumlanması asıldır.
Uyuşmazlıkta davacılar murisinin davalıya ait patates toplama işinde çalıştığı savunulmaktadır. Salt patates toplama işi tarım işidir. Davacılar murisinin yukarda belirtilen madde ve açıklamalar ışığında tarım işinde çalışıp çalışmadığı araştırılmalı, tarım işinde çalışmadığı saptandığı takdirde şimdi ki gibi aksi halde ise İş kanunu kapsamında kalmadığından davanın HMK.nun 114/c ve 115/2. Maddeleri uyarınca dava şartı nedeni ile görev yönünden usulden reddine karar verilmesi gerekir. Eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 27.10.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.