YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/872
KARAR NO : 2022/9150
KARAR TARİHİ : 21.11.2022
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Vakıf Evladı Olduğunun Tespiti
İLK DERECE MAHKEMESİ : Diyarbakır 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında Diyarbakır 9. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davalılar vekilleri tarafından ayrı ayrı istinaf yoluna başvurulması üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden kararla davanın usulden reddine karar verilmiş olup, bu kez davacı tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı Aile Mahkemesine hitaben verdiği hasımsız dava dilekçesinde, annesi… (…)’in üst soyunun, vakıflar kurucusu dedesi …, Kavvas-i Sağir, Kavvas-ı…vakfı evladı Süleymen Ağa Bin … Taha’ya kadar nesebinin tespiti ile kurumlarda araştırma yapılması için kendisine yetki verilmesini istemiştir.
Diyarbakır 2. Aile Mahkemesince, davanın vakıf evlatlığının tespitine ilişkin olduğundan bahisle görev yönünden usulden reddine karar verilmesi sonrası dosyanın gönderildiği Asliye Hukuk Mahkemesince yargılamaya devam edilmiş, aşamalarda … ve Mülhak Kavvas-i Sağir, Kavvas-ı…Vakıfları mütevellisi davaya dahil edilmiş yargılama sonunda davanın kabulüne, davacı …’ın mülhak Kavvas-ı…ve Kavvas-ı Sagir Vakıfları ile mazbut …-Tacettin Vakıflarının vakıf evladı olduğunun tespitine dair karar verilen karar dahili davalılar vekillerince ayrı ayrı istinaf edilmiş; Bölge Adliye Mahkemesince, davanın hasımsız açıldığı, dahili dava yoluyla … ve Vakıf mütevellilerinin sonradan davaya dahil edilemeyeceği, taraf teşkilinin bu şekilde sağlanamayacağı gerekçesiyle, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden kararla davanın usulden reddine karar verilmiş, davacı temyize gelmiştir.
HMK ve 04.06.1958 ve 15/6 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararı gereğince, maddi olayları açıklamak taraflara, ileri sürülen olayları hukuken nitelemek ve uygulanacak kanun hükümlerini tespit etmek görevi hakime aittir.
HMK’nin usul ekonomisi ilkesi başlıklı 30. maddesinde, hakimin yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlü olduğu;
124. maddesinde, davada taraf değişikliğinin karşı tarafın açık rızası ile mümkün olduğu ancak maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebinin karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edileceği, düzenlemeleri mevcuttur.
Dava, galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkin olup, bu davalarda husumetin … ile dava konusu Vakıfların yönetimine yöneltilmesi zorunludur. Davacı tarafça husumet eksik yöneltilmiş ise de bu husus Mahkemelerce tamamlanabileceğinden, keza somut olayda da İlk Derece Mahkemesi yargılaması devam ederken eksiklik giderilerek taraf teşkili sağlandığından, Bölge Adliye Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK’nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın HMK’nin 373/2 maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemesine, karardan bir örneğinin İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 21.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.