YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/7888
KARAR NO : 2022/8327
KARAR TARİHİ : 20.10.2022

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Uygulama kadastrosu
İLK DERECE MAHKEMESİ : Salihli Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasında Salihli Kadastro Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davalılarda Hazine vekili ile … vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince davalılar Hazine ve Salihli Belediye Başkanlığının istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup bu kez davacı vekili, davalılardan Hazine vekili ile … vekili tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R
Davacılar … ve … vekili, müvekkillerine ait … ili, …., ilçesi, ….., Mahallesi eski 1589 parsel, yeni 178 ada 2 parsel sayılı ve Sindel Mahallesi eski 317 parsel, yeni 108 ada 20 parsel sayılı taşınmazların yörede yapılan uygulama kadastrosu çalışmaları sonucunda yüzölçümünün eksildiği iddiasıyla dava açmıştır.
Davalılar; davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne karar verilmiş olup, hükme karşı davalı Hazine vekili ve davalı … vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince davalı Hazine vekili ve davalı … vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar vermiş; bu kez davacı vekili, davalı Hazine vekili, davalı … vekili Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz etmiştir.
Dava, uygulama kadastrosuna itiraz davasıdır.
Yenileme kadastrosunun amacı, tapulama, kadastro veya değişiklik işlemlerine ilişkin; sınırlandırma, ölçü, çizim (tersimat) ve hesaplamalardan kaynaklanan hataları gidermektir. Yenileme kadastrosuna itiraz davaları, kadastro faaliyetinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesine yöneliktir. Mahkemece, amacına ve yöntemine uygun bir araştırma yapılabilmesi için öncelikle, denetime veri teşkil etmek üzere, tesis kadastrosu ile yenileme kadastrosunun yapıldığı tarihe en yakın tarihli hava fotoğrafları, uydu fotoğrafları ve ortofoto haritaları, varsa bu haritalarda değişiklik yapan ifraz haritaları, mahkeme ilamları ve eki olan haritalar, yine varsa yenileme kadastrosu sırasında yararlanılan diğer haritalar, dava konu taşınmazlara ilişkin olarak tesis ve yenileme kadastrolarına ait ölçü çizelgesi, hesap cetveli ve ölçü krokileri gibi bilgi ve belgeler getirtilmelidir.
Bundan sonra mahallinde, yerel bilirkişiler, taraf tanıkları ve harita ya da jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişinin katılımı ile keşif yapılmalı; keşif sırasında dava konusu taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı, bitki örtüsü, zeminde mevcut ağaçların yaşı gibi hususlar ile zeminin jeolojik yapısının değerlendirilmesine ihtiyaç duyulan hallerde uzman ziraat mühendisi bilirkişi ile jeoloji mühendisi bilirkişi de keşif heyetine dahil edilmelidir. Keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan, tesis kadastrosu sırasında da zeminde mevcut olan sabit sınır ya da yapılar bulunup bulunmadığı sorularak varsa yerleri teknik bilirkişiye işaretlettirilmeli, fotoğrafları çekilmeli, taraflar keşif sırasında hazır bulunmakta ise zeminde ortak sınır üzerinde uzlaşıp uzlaşmadıkları tespit edilmeli, uzlaşılan sınırlar ile iddia edilen sınırlar teknik bilirkişi tarafından haritasında işaretlenmeli, keşif sırasında hazır edilmeleri halinde ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişisinden, taşınmazlar arasında değişmeyen doğal ya da yapay sınırlar bulunup bulunmadığı,sınırlarda mevcut ağaçların yaşları gibi hususlarda bilgi alınmalı, teknik bilirkişiden denetime veri teşkil etmek üzere dosya içine getirtilen bilgi ve belgeler ile bilirkişi ve tanık anlatımlarından yararlanarak yenileme kadastrosunu denetlemesi istenmeli; teknik bilirkişiden, tesis kadastrosunun hangi yöntem ve tekniklerle yapıldığı, uygulanan yöntemlerin hata paylarının ne olduğu, üretilen haritaların zeminle uyumsuz bulunması halinde farklılığın nereden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı, sırasıyla tersimat, hesap, ölçü hatası veya sınırlandırma hatası bulunup bulunmadığı, yenileme kadastrosu sonucu tespit edilen yeni sınırların yönetmelik hükümlerine uygun olarak belirlenip belirlenmediği, yenileme kadastrosunda hata yapılmış ise doğru sınır ve haritanın nasıl olması gerektiği gibi hususlarda ve “ada raporu” ile “yenileme tutanağı ve haritasını” irdeler şekilde, teknik ve bilimsel verilere dayalı, gerekçelendirilmiş, denetlenebilir ve ayrıntılı rapor alınmalıdır. Bu raporun eki olacak haritalarda, birincisi hava fotoğrafı üzerinde, ikincisi ise ortofoto (bulunmadığı takdirde uydu fotoğrafı) üzerinde tesis kadastrosu paftası ile yenileme kadastrosu paftası çakıştırılmış bulunmalı, ayrıca her biri yönünden çakıştırmalardan bir tanesinin ada bazında, diğerinin ise çekişmeli taşınmaz ve yakın komşularını gösterir şekilde olmalıdır. Teknik bilirkişi haritasında, yenileme kadastrosunda yanlışlık varsa, infazı kabil bir hükme esas olmak üzere doğru sınırların nasıl olması gerektiği de gösterilmelidir.
Açıklanan yönteme uygun inceleme ve araştırma yapıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmeli; değerlendirme yapılırken, yenileme kadastrosunun amacının mülkiyet ihtilaflarını çözmek olmadığı ve mülkiyet uyuşmazlıklarının yenileme kadastrosuna ilişkin davalarda tartışma konusu yapılamayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
Yapılan bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde:
1.Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, yapılan yargılama ve uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları ile karardaki yazılı gerekçelere, hukuki ilişkinin nitelendirmesine göre davacı vekili, davalı Hazine vekilinin ve davalı … vekilinin 108 ada 20 parsel sayılı taşınmaza yönelik temyiz talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
2.Davalı Hazine vekilinin ve davalı … vekilinin eski 1589 parsel yeni 178 ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik temyizlerinin incelenmesinde; hükme esas alınan 29.07.2019 havale tarihli bilirkişi Atilla Develinin raporu yukarıda açıklandığı şekilde denetime elverişli değildir. Hal böyle olunca; önceki bilirkişi haricinde üç kişilik harita mühendisi bilirkişisinden, denetime elverişli rapor alınmalı bilirkişilerin düzenleyeceği haritalardan iki tanesinde hava fotoğrafı üzerinde, iki tanesinde ise ortofoto (yoksa uydu fotoğrafı) üzerinde ilk tesis kadastrosu paftası ve uygulama kadastrosu paftasını çakıştırması istenmeli; çakıştırmaların birer tanesinin ada bazında değerlendirme yapmaya elverişli geniş ölçekli olması, diğerinin ise çekişmeli taşınmaz ve çevresini gösterir şekilde daha dar ölçekli olması istenmelidir. Harita mühendisi bilirkişileri haritasında, uygulama kadastrosunda yanlışlık varsa, infazı kabil bir hükme esas olmak üzere doğru sınırların nasıl olması gerektiği de gösterilmelidir.
Açıklanan yönteme uygun inceleme ve araştırma yapıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmeli; değerlendirme yapılırken uygulama kadastrosunun amacının mülkiyet ihtilaflarını çözmek olmadığı ve mülkiyet uyuşmazlıklarının uygulama kadastrosuna ilişkin davalarda tartışma konusu yapılamayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
Yukarıda belirtilen şekilde inceleme ve araştırma yapılmaksızın eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi yanlış olup hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Davalı Hazine vekilinin, davalı … vekilinin ve davacı vekilinin eski 317 yeni 108 ada 20 parsel sayılı taşınmaz hakkındaki temyiz itirazlarının reddi ile yukarıda açıklanan nedenlerle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, davalı Hazine vekilinin ve davalı … vekilinin eski 1589 parsel yeni 178 ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik temyiz itirazları yukarıda açıklanan sebeple yerinde olduğundan kabulü ile usul ve kanuna aykırı bulunan hükmün HMK’nin 371. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine, karardan bir suretin de İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacılara ve davalı … Başkanlığına iadesine, 20.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.