YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/17144
KARAR NO : 2023/1926
KARAR TARİHİ : 30.03.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1397 E., 2021/1681 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddine
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Mülhak Vakıf vekili ile … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı … vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı Mülhak Vakıf ile davalı … vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı … vekili dava dilekçesinde; davacı …’nın …’de kurulu ve tescilli bulunan Mülhak Güpgüpzade … Bekir Ağa Vakfının galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespitini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
2.Davalı Mülhak Vakıf cevap dilekçesinde; Vakfın vakfiyesinde nesil ve zamana önem verilmeden soy bağı ile vakıf evladı esasının kabul edildiği, davacının vakfiye şartına uygun galleden faydalanacak vakıf evladı olduğunu kanıtlaması gerektiği, aksi halde davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kesinleşen … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1971/250 Esas 1971/428 Karar sayılı dosyası ile 1984/611 Esas 1985/567 Karar sayılı dosyaları ile … 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1980/234 Esas, 1980/642 Karar sayılı dosyalarının celp edilerek dosyanın bilirkişiye tevdi edildiği, alınan bilirkişi raporunda da galle kısmı ile ilgili vakıf evlatlarının pay alma durumunun söz konusu olduğu, kesinleşen mahkeme kararı çerçevesinde davacının vakıf evladı olduğu, davacının babası …’nin vefatı üzerine galleden pay alma hakkının doğduğu gerekçesi ile davanın kabulü ile, davacının …’de kurulu Gübgübzade Elhac (Güpgüpzade) … … Bin Mehmed Vakfının galleden istifade eden vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı … vekili ile davalı Mülhak Vakıf vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı … vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davacının vakfeden ile soybağını ispat etmeleri gerektiği, vakıf evlatlığının tespiti davalarının miras hukukundan farklı ve özel bir durum olduğundan vakıf hukuku ve vakfiye koşullarına göre araştırma yapılması gerektiği, vakfiyenin bilirkişi tarafından incelenerek davacıların galleden istifade etme haklarının olup olmadığının tespitinin gerektiği, yine vakfiyede batın şartı olup olmadığının bilirkişi tarafından incelenmesi gerektiği açıklanarak İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı Mülhak Güpgüpzade … Bekir Ağa Vakfı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; verilen kararın Vakıflar Kanunu ile vakıfname hüküm ve kurallarına aykırı olduğu, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya yeterli olmadığı açıklanarak hükmün kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; vakıftan galle fazlasının alınabilmesi için öncelikle vakfeden ile soybağının ispatlanması sonra da vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerektiğinden davacının … … …. Noterliğinin 22.11.2016 tarihli mirasçılık belgesine göre babası olan …. tarafından açılan … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1984/611 Esas ve 1985/567 Karar sayılı ilam ile vakıf evladı olduğunun belirlendiği, davacının babasının babası olan … tarafından açılan … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1971/250 Esas ve 1971/42 Karar sayılı ilam ile vakfın galleye müstehak evladı olduğunun tespitine karar verildiği, davacının babasının Gübgübzade … … … Bin Mehmet Vakfı’nın vakıf evladı listesinde 97. sırada yer aldığı, böylece davacının vakfeden ile soy bağının ispatlandığı akabinde vakfiyede batın şartının yer almadığı, alınan 14.03.2019 tarihli bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olduğu anlaşılmakla mahkemece davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesi ile davalı … vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353/(1)-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir .
2.Bölge Adliye Mahkemesi, davalı Mülhak Vakıf vekilinin de istinaf başvurusu olmasına rağmen bu konuda olumlu olumsuz bir karar vermemiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı … vekili ile davalı Mülhak Vakıf vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı … vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
2. Davalı Mülhak Güpgüpzade … Bekir Ağa Vakfı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 359, 369/1, 370 ve 371 inci maddeleri, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun (5737 sayılı Kanun) 3, 6 ve 76 ncı maddeleri, Vakıflar Yönetmeliğinin 23, 28, 53 ve 55 inci maddeleri, 24.02.1943 tarihli ve 1942/27 Esas, 1943/11 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı
3. Değerlendirme
İlk Derece Hukuk Mahkemelerinin kesin olduğu yasalarla belirtilenler dışındaki kararlarının kanun yolu denetimi, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun (5235 sayılı Kanun) ile kurulan Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçtiği 20.07.2016 tarihine kadar sadece Yargıtay tarafından “temyiz yolu ile” yapılmakta iken, 5235 sayılı Kanun ile kurulan Bölge Adliye Mahkemelerinin 20.07.2016 tarihinde faaliyete geçirilmesi üzerine kanun yolu denetimi iki kademeli hale gelmiştir. Başka bir deyişle, İlk Derece Mahkemelerinin 20.07.2016 tarihinden sonra verdiği kararlara karşı doğrudan temyiz yolu kapatılmıştır.
6100 sayılı Kanun’daki yeni düzenleme ile getirilen istinaf kanun yolu, İlk Derece Mahkemesi ile temyiz incelemesi arasında, ikinci derece bir denetim mekanizması ve kanun yoludur.
İstinaf kanun yolunun uygulanması durumunda, İlk Derece Mahkemesi kararından sonra, karar önce istinaf denetimine tâbi tutulacak, istinaf denetiminden sonra temyiz yolu açıksa temyize başvurulabilecektir.
Yeni kanun yolu sistemine göre yargılama üç aşamalı olacaktır. Önce İlk Derece Mahkemesinde yargılama yapılarak karar verilecek, ardından bölge adliye mahkemesinde istinaf incelemesi yapılacak, son olarak da Yargıtay’da temyiz incelemesi yapılacaktır.
Bölge Aliye Mahkemesi, istinaf başvurusu üzerine ya tarafın istinaf başvurusunu usulden/esastan reddedecek, ya da İlk Derece Mahkemesi kararını kaldırarak yeni bir karar verecektir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusu reddedilen tarafın ya da istinaf incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeni karar verilmesi halinde aleyhine karar verilen tarafın temyiz hakkı bulunmaktadır.
Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurusu değerlendirilmeyen taraf açısından ortada temyiz edilebilecek ya da temyiz dilekçesi verilmiş ise Yargıtay tarafından o taraf açısından temyizen incelenebilecek bir karar yoktur.
6100 sayılı Kanun’un 359 uncu maddesinin ikinci fıkrasında da; “Hükmün sonuç kısmında, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında, açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir.” şeklinde, İlk Derece Mahkemeleri tarafından verilecek kararlarda hangi hususların bulunması gerektiğiyle ilgili olarak düzenleme yapılmıştır.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden, İlk Derece Mahkemesinin davanın kabulüne dair gerekçeli kararı dosya davalılarından Mülhak Güpgüpzade … Bekir Ağa Vakfı tarafından verilen vekaletnameye istinaden Avukat …’a 09.07.2019 tarihinde tebliğ edilmiş, Avukat …’a tarafından 17.07.2019 tarihinde istinaf dilekçesi verilmekle ve gerekli istinaf karar harcı ve başvuru harcı yatırılarak süresinde istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bu açıklamalardan sonra somut olay incelendiğinde; Bölge Adliye Mahkemesince davalı … Müdürlüğünün istinaf istemi değerlendirilmiş, davalı Mülhak Vakıf vekilinin istinaf istemi ise değerlendirilmemiş ve adı geçen davalının istinaf istemi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmediği anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca; Bölge Adliye Mahkemesince, taraf vekillerinin istinaf başvurusu üzerine 6100 sayılı Kanun’un 359 ncu maddesine uygun hüküm sonucu oluşturulmadığı, davalı Mülhak Vakıf yönünden ortada temyizen incelenebilecek bir kararın bulunmadığı dikkate alınarak; davalı Mülhak Vakıf vekilinin istinaf başvurusu da değerlendirilmek üzere bir karar verilmesi için Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR :
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre davalı … vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin harcın istek halinde temyiz edenlere iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,30.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.