YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/14054
KARAR NO : 2022/9852
KARAR TARİHİ : 06.12.2022
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Uygulama Kadastrosuna İtiraz
İLK DERECE MAHKEMESİ : … Kadastro Mahkemesi
Taraflar arasında … Kadastro Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davacı … vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş olup, bu kez davacı … tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Uygulama kadastrosu sırasında … İli Şahinbey İlçesi …., mahallesi çalışma alanında bulunan ve tapuda davacı … ve müşterekleri adına kayıtlı bulunan eski 412 parsel sayılı 22.700 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 105 ada 19 parsel numarasıyla ve 20.700 metrekare yüzölçümlü olarak; dahili davalı … adına kayıtlı bulunan eski 413 parsel sayılı 3.800 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 105 ada 21 parsel numarasıyla ve 7.191,05 metrekare yüzölçümlü olarak tespit edilmiştir.
Davacı …, uygulama kadastrosu sırasında kendisine ait taşınmazın yüzölçümünün eksildiği ve eksikliğin dahili davalıya ait 105 ada 21 parsel sayılı taşınmazdan kaynaklandığı iddiasına dayanarak dava açmıştır.
Yargılama sırasında … ve müşterekleri 105 ada 19 parsel sayılı taşınmazın kök muris adına tapuda kayıtlı olduğu ve yüzölçümünün eksildiği iddiasına dayanarak davaya katılmışlardır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davacı ve müdahil davacıların davalı …’e karşı davasının husumet nedeniyle reddine; davacı ve müdahil davacıların dahili davalı …’ya karşı davasının reddine; çekişmeli (eski 412) 105 ada 19 parsel sayılı taşınmazın 3402 sayılı Kanun’un 22-2-a maddesi sonucu oluşturulan komisyon tutanağındaki tespit gibi, çekişmeli (eski 413) 105 ada 21 parsel sayılı taşınmazın 3402 sayılı Kanun’un 22-2-a maddesi sonucu oluşturulan uygulama (yenileme) tutanağındaki tespit gibi tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, hükmün davacı … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf talepleri esastan reddedilmiş, bu karar davacı … vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, uygulama kadastrosunun usulüne uygun şekilde yapıldığı gerekçesiyle, davacıların, dahili davalı …’ya yönelik davalarının reddine karar verilmiş ise de, araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece, dava konusu 105 ada 19 ve 21 parsel sayılı taşınmazlara ait uygulama kadastrosu tutanak asılları, taşınmazlara ait tesis ve uygulama kadastrosuna ait paftalar, hesap cetvelleri, ölçü cetvelleri, ölçü krokisi ve uygulama kadastrosu sırasında düzenlenen ada raporu yine taşınmazların tesis kadastrosunun yapıldığı tarihe en yakın tarihli hava fotoğrafları, temin edilebilen en eski ve güncel ortofoto ve uydu fotoğrafları getirtilerek dosya arasına alınmış teknik bilirkişiden, taşınmazların tesis kadastrosu sonucu oluşturulan paftadaki sınır yerleri ile uygulama kadastrosu sonucu oluşturulan paftadaki sınır yerlerinin yapılan çakıştırması sonucunda, birbirleriyle uyumlu olmadıkları ve iki taşınmaz arasında arasında sabit sınır olduğu bu nedenle tesis kadastrosu sırasında sınırlandırma hatası yapıldığı dolayısıyla uygulama kadastrosunun doğru yapıldığı sonucuna varılmıştır. Ancak 1969 yılında yapılan tesis kadastrosuna en yakın 1975 yılına ait hava fotoğraflarının incelenmesinde iki taşınmaz arasında herhangi bir sabit sınır gözükmektiği gibi taşınmazlar arasında var olduğu söylenen kayanın belirli bir noktada mı yoksa taşınmazlar arasındaki sınır hattı boyunca mı devam ettiği anlaşılamamış dolayısıyla bilirkişi raporunda tesis kadastrosu sırasında çekişmeli taşınmazlar arasında var olduğu söylenen sınırlandırma hatasının nasıl gerçekleştiği anlaşılamamıştır.
O halde Mahkemece, amacına ve yöntemine uygun bir araştırma yapılabilmesi için denetime veri teşkil etmek üzere, tesis kadastrosunun yapıldığı tarihe en yakın tarihli hava fotoğrafları, temin edilebilen en eski ve güncel ortofoto ve uydu fotoğrafları, tesis kadastrosuna ait pafta haritası, varsa bu haritada değişiklik yapan ifraz haritaları, mahkeme ilamları ve eki olan haritalar, varsa uygulama kadastrosu sırasında yararlanıldığı anlaşılan diğer haritalar, dava konusu taşınmaza ilişkin tesis kadastrosu ve uygulama kadastrolarına ait ölçü çizelgesi, hesap cetveli ve ölçü krokileri gibi bilgi ve belgelere değer verilerek mahallinde, yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, harita ya da jeodezi mühendisi teknik bilirkişinin katılımı ile keşif yapılmalıdır. Keşif sırasında dava konusu taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı, bitki örtüsü, zeminde mevcut ağaçların yaşı gibi hususlar ile zeminin jeolojik yapısının değerlendirilmesine ihtiyaç duyulan hallerde uzman ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişi de keşif heyetine dahil edilmelidir. Yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan tesis kadastrosu sırasında da zeminde mevcut olan sabit sınır ya da yapılar bulunup bulunmadığı sorularak varsa yerleri teknik bilirkişiye işaretlettirilmeli, fotoğrafları çekilmeli, taraflar keşif sırasında hazır bulunmakta ise zeminde ortak sınır üzerinde uzlaşıp uzlaşmadıkları tespit edilip gerektiğinde imzaları ile beyanları tevsik edilmeli, uzlaşılan sınırlar ile iddia edilen sınırlar teknik bilirkişi tarafından haritasında işaretlenmeli, keşif sırasında hazır edilmeleri halinde ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişisinden, taşınmazlar arasında değişmeyen doğal ya da yapay sınırlar bulunup bulunmadığı, sınırlarda mevcut ağaçların yaşları gibi hususlarda bilgi alınmalı, teknik bilirkişiden denetime veri teşkil etmek üzere dosya içine getirtilen bilgi ve belgeler ile bilirkişi ve tanık anlatımlarından yararlanarak uygulama kadastrosunu denetlemesi istenmelidir. Teknik bilirkişiden, tesis kadastrosunun, paftaların üretim yılı, üretim tekniği, altlığı ve ölçeği gibi hususları da açıklar tarzda hangi yöntem ve tekniklerle yapıldığı, uygulanan yöntemlerin hata paylarının ne olduğu, üretilen haritaların zeminle uyumsuz bulunması halinde farklılığın nereden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı, sırasıyla tersimat hatası, hesap hatası, ölçü hatası ve sınırlandırma hatası bulunup bulunmadığı, uygulama kadastrosu sonucu tespit edilen yeni sınırların niteliğinin ne olduğu ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak belirlenip belirlenmediği, uygulama kadastrosunda hata yapılmış ise doğru sınır ve haritanın nasıl olması gerektiği gibi hususlarda ve “ada raporu” ile “uygulama tutanağı ve haritasını” irdeler şekilde, teknik ve bilimsel verilere dayalı, gerekçelendirilmiş, denetlenebilir ve ayrıntılı rapor ve haritalar alınmalıdır. Raporun denetime elverişli olması için teknik bilirkişiden, düzenleyeceği haritalardan iki tanesinde hava fotoğrafı üzerinde, iki tanesinde ise ortofoto (yoksa uydu fotoğrafı) üzerinde ilk tesis kadastrosu paftası ve uygulama kadastrosu paftasını çakıştırması istenmeli; çakıştırmaların birer tanesinin ada bazında değerlendirme yapmaya elverişli geniş ölçekli olması, diğerinin ise dava konusu taşınmaz ve çevresini gösterir şekilde daha dar ölçekli olması istenmelidir. Teknik bilirkişi haritasında, uygulama kadastrosunda yanlışlık varsa, infazı kabil bir hükme esas olmak üzere doğru sınırların nasıl olması gerektiği de gösterilmelidir. Açıklanan yönteme uygun inceleme ve araştırma yapıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmeli; değerlendirme yapılırken uygulama kadastrosunun amacının mülkiyet ihtilaflarını çözmek olmadığı ve mülkiyet uyuşmazlıklarının uygulama kadastrosuna ilişkin davalarda tartışma konusu yapılamayacağı göz önünde bulundurularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle, davacı … vekilinin yazılı temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 19.03.2021 tarihli ve 2019/838 Esas, 2021/379 Karar sayılı istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi hükmünün 6100 sayılı HMK’nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 06.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.