YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/13814
KARAR NO : 2018/18528
KARAR TARİHİ : 12.11.2018
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.
K A R A R
Davacı vekili, mülkiyeti davacılara ait olan dava konusu 3430 ada 1 parsel taşınmazın bir süredir davalı şirket tarafından kullanıldığını, davalı şirkete 10.07.2008 tarihinde noterden ihtar çekildiğini ve uyarıldığını, daha önce davalı aleyhine … Asliye Hukuk Mahkemesinde elatmanın önlenmesi ve ecrimisil davası açıldığını ve kabul kararı verilerek ecrimisile hükmedildiğini, bu nedenle önceki davanın açılış tarihi olan 14.09.2009 tarihinden taşınmazın davacıya teslim edildiği tarih olan 01.04.2013 tarihine kadar dava konusu taşınmaz davalı tarafından kullanılmaya devam ettiğinden fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile şimdilik 5.000 TL ecrimisilin 2009 tarihinden itibaren işleyecek kademeli faizi ile birlikte ödenmesini talep etmiştir. Davacı vekili; bilirkişi raporunda belirlenen miktar sonrası ıslah etmiş ve harcını da yatırmıştır.
Davalı … İletişim A.Ş. Vekili; zamanaşımı itirazında bulunduklarını, davacının iddia ettiği ve kabulüne karar verildiğini belirttiği dosyanın bozularak … Esasını aldığını, 01.03.1983 tarihinde 5 yıllığına ücretsiz olarak yer tahsisinin yapıldığını ve kira sözleşmesinin sona erdiğine ilişkin ihtarın olmadığını, kurumun her ne kadar PTT’den ayrılsa da Bakanlığa bağlı kamu hizmeti sunduğunu, ecrimisil vb. bedellerin tahakkuk ettirilemeyeceğini, haksız ve hukuka aykırı davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; dava konusu taşınmazın PTT Müdürlüğüne hizmet ve santral binası olarak verildiği daha sonra PTT’nin bir bölümünün özelleşmesi nedeniyle davalı şirket tarafından kullanılmaya devam ettiğinin ve 31.03.2013 tarihine kadar kullanıldığının tarafların kabulünde olduğu, talebin 14.09.2009- 01.04.2013 tarihleri arasına ilişkin olduğu bu nedenle davalı tarafından yapılan zamanaşımı ve derdestlik itirazının dinlenmediği, Bilirkişi … 14.05.2014 tarihli ek raporunda belirlenen ecrimisilin denetime elverişli ve kabul edilebilir olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne 81.490,33 TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine 5.000 TL ye dava tarihinden, 76.490,33 TL’ ye ıslah tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmasına karar verilmiştir. Hüküm davalı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
Dava; ecrimisil isteğine ilişkindir.
1. Ecrimisil hesabı uzmanlık gerektiren bir husus olup, taşınmazın niteliğine uygun bilirkişi marifetiyle keşif ve inceleme yapılarak ve taleple bağlı kalınarak haksız işgal tazminatı miktarı belirlenmelidir. Alınan bilirkişi raporu, somut bilgi ve belgeye dayanmalı, tarafların ve hakimin denetimine açık olmalı ve değerlendirmenin gerekçelerinin bilimsel verilere uygun şekilde HMK’nin 266 vd. maddelerine uygun olarak açıklanması gereklidir.
Bu nedenle, eğer arsa ve binalarda kira esasına göre talep varsa, taraflardan emsal kira sözleşmeleri istenmeli, gerekirse benzer nitelikli yerlerin işgal tarihindeki kira bedelleri araştırılıp, varsa emsal kira sözleşmeleri de getirtilmeli, dava konusu taşınmaz ile emsalin somut karşılaştırması yapılmalı, üstün veya eksik tarafları belirlenmelidir. Davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan temyiz itirazları, dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre yerinde görülmemiştir.
2. İlke olarak, kira geliri üzerinden ecrimisil belirlenmesinde, taşınmazın dava konusu ilk dönemde mevcut haliyle serbest şartlarda getirebileceği kira parası, emsal kira sözleşmeleri ile karşılaştırılarak, taşınmazın büyüklüğü, niteliği ve çevre özellikleri de nazara alınarak yöredeki rayice göre belirlenir. Sonraki dönemler için ecrimisil değeri ise ilk dönem için belirlenen miktara ÜFE artış oranının tamamının yansıtılması suretiyle bulunacak miktardan az olmamak üzere takdir edilir.
Dosya kapsamı incelendiğinde; mahkemece dava konusu taşınmaza keşfe gidilmeksizin davacı tarafından davalı aleyhine daha önce … Asliye Hukuk Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında 24.09.2010 tarihinde gidilen keşif sonrası inşaat bilirkişisi …tarafından düzenlenmiş rapora istinaden iş bu dosya inşaat bilirkişisi … tevdi edilmek suretiyle ecrimisile ilişkin rapor alınmıştır. Bilirkişinin bila tarihli ilk raporunda dava konusu talep tarihleri dikkate alınmaksızın Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/541 Esas sayılı dosyadaki raporu tekrar edilmek suretiyle dosyaya ibraz edilmiştir. Bunun üzerine mahkemece ek raporu alınmasına karar verilmiş olup aynı bilirkişi tarafından 14.05.2014 tarihli raporunda talep tarihleri olan 14.09.2009 ile 01.04.2013 tarih aralığı için toplam 81.490,33 TL ecrimisil belirlenmiştir. Mahkemece bu bilirkişi raporu doğrultusunda hüküm kurulmuşsa da mahkemece yapılan araştırma ve inceleme ve alınan bilirkişi raporu hüküm kurmaya elverişli değildir.
Şöyle ki; Mahkemece, keşfe gidilmeksizin … Asliye Hukuk Mahkemesi … Esas sayılı dosyasındaki keşif, alınan bilirkişi raporu ve yöntemi yeterli görülmüşse de … Asliye Hukuk Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasının geçirdiği safahata bakıldığında; 14.09.2009 tarihinde davacısı, davalısı ve dava konusu aynı olmakla birlikte davalının müdahalesinin men’i ile 2005-2009 yılları arası için toplam 5 yıllık 50.000 TL ecrimisilin kademeli faizi ile davalıdan tahsili talebine dayalı olarak açılmıştır. Mahkemece; 24.09.2010 tarihinde keşfe gidilmiş olup keşif sonrası 20.10.2010 tarihinde ecrimisil yönünden bilirkişi Alirıza İlker Akgören tarafından rapor sunulmuştur. Mahkemece bu karara istinaden elatmanın önlenmesine ve raporda belirtilen miktar üzerinden de ecrimisile hükmetmiştir. Mahkemenin bu kararı 1. Hukuk Dairesi tarafından elatmanın önlenmesi yönünden dava açılırken harç yatırılmadığı gerekçesi ile bozulmuş bu defa dosya 2013/114 Esasını almış olup mahkemece harç tamamlatılmak istenilmişse de dava konusu taşınmaz boşaltıldığından bahisle bu defa elatmanın önlenmesi yönünden dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına ecrimisil yönünden ise Alirıza İlker Akgören tarafından bozma öncesine alınan rapor dikkate alınarak ecrimisile hükmedilmiştir. Bu defa karar yeniden bozulmuş olup elatmanın önlenmesi davası yönünden ve ecrimisile hükmedilmesi yönünden kararda isabetsizlik olmadığına ancak ecrimisilin soyut olarak belirlendiği ve tanık beyanlarından dava konusu taşınmaz üzerinde PTT tarafından kullanıldığı ifade edilen yer ile bahçe olarak nitelendirilen yerde davalının fiili bir kullanımı ya da müdahalesinin bulunup bulunmadığı açıklığa kavuşturulmadığı gerekçesiyle 20.11.2014 tarihinde bozulmuştur.
O halde; mahkemece keşif yapılmak ve yukarıda belirtilen esaslar doğrultusunda hüküm kurmaya elverişli rapor alınmak suretiyle ecrimisil miktarı belirlenerek karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırma ile soyut bilirkişi raporuna dayalı hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda 2. bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne, usul ve yasaya aykırı olan hükmün 6100 sayılı HMK’nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının yukarıda 1. bentte açıklanan sebeplerle reddine, taraflarca HUMK’un 440/1. maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 12.11.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.