YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/12948
KARAR NO : 2018/17921
KARAR TARİHİ : 25.10.2018
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Tapu İptali Ve Tescil, …… Rejiminin Tasfiyesinden Kaynaklanan Alacak
Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü
K A R A R
Davacı … Sarı vekili, davalı adına kayıtlı 1567 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki evin edinilmesine davacının evlilik birliği içinde çalışarak katkıda bulunduğunu açıklayarak, taşınmazın 1/2 hissesinin iptali ile davacı adına tescilini, olmadığı takdirde 30.000,00 TL katkı payı alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı … vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacının 1567 parsel sayılı taşınmazın satın alınması ve üzerine bina yapılmasında katkısı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- Davacı vekilinin 1567 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapıya ilişkin temyiz itirazlarına gelince;
01.01.2002 tarihinden önce 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi’ nin (TKM) yürürlükte olduğu dönemde, eşler arasında yasal …… ayrılığı rejimi geçerliydi (TKM mad. 170). TKM’ de, …… rejiminin tasfiyesine ilişkin düzenleme mevcut olmadığından, eşlerin bu dönemde edindikleri ……varlığının tasfiyesine ilişkin uyuşmazlık, aynı kanunun 5.maddesi yollamasıyla Borçlar Kanunu’nun genel hükümleri göz önünde bulundurularak “katkı payı alacağı” hesaplama yöntemi kurallarına göre çözüme kavuşturul……ıdır. Zira Borçlar Kanunu, Medeni Kanun’un tamamlayıcısı olarak kabul edilmiştir (EBK mad. 544, TBK mad. 646).
…… ayrılığı rejiminde; eşler kendi ……ları üzerinde tasarruf yetkisine ve intifa hakkına sahiptir ve ……larının idaresi kendisine aittir (TKM mad. 186/1). Her birinin ……ları, geliri ve kendi kazançları yine kendilerine ait kişisel ……larıdır (TKM mad. 189). ……nın, …… rejiminin devamı sırasında diğerinin edindiği ……varlığına katkısı nedeniyle katkı payı alacağı isteğinde bulunabilmesi için mutlaka …… ya da …… ile ölçülebilen maddi veya hizmet değeriyle katkıda bulunması gerekir.
…… ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde satın alınan tasfiyeye konu ……a çalışma karşılığı elde edilen gelirlerle (maaş, gündelik, kar payı vs gibi) katkıda bulunulduğunun ileri sürüldüğü durumlarda; çalışarak, düzenli ve sürekli gelire sahip eşin, aksi kanıtlanmadıkça, yapabileceği tasarruf oranında katkıda bulunduğunun kabulü gerekir. Yargıtay’ın ve Dairemiz’in devamlılık gösteren uygula……arı da bu yöndedir.
Bu açıkla……ar doğrultusunda; öncelikle evlenme tarihinden, ……ın edinildiği tarihe kadar, eşlerin çalışma sürelerine ve gelirlerine ilişkin belgeler bulundukları yerlerden eksiksiz olarakgetirtilmelidir. Çalışmanın sabit olmasına rağmen, bir kısım döneme ilişkin belgelere ulaşılamaması durumunda, ilgili meslek kuruluşlarından ve/veya bilirkişilerden o döneme ilişkin yaklaşık gelir durumu sorulup öğrenilerek, ……ın edinildiği tarihe kadar ki eşlerin tüm gelirleri ayrı ayrı belirlenmelidir. Sonra, her bir eşin alışkanlıkları, ekonomik ve sosyal statüleri gözetilerek, kişisel harca……arı ile ayrıca kocanın 743 sayılı TKM’nin 152. maddesi gereğince evi geçindirme yükümlülüğü nedeniyle yapabileceği harcama, eşlerin kendi gelirlerinden düşülerek, gerçekleştirebilecekleri tasarruf miktarları ayrı ayrı tespit edilmeli, daha sonra her eşin tasarruf miktarının, birlikte yaptıkları toplam tasarruf miktarı içerisindeki oranı belirlenmelidir. Her bir eşin bulunan bu tasarruf oranı, çalış……arı karşılığı elde ettikleri gelirleriyle ……ın alımına yaptıkları katkı oranı olarak kabul edilerek, tasfiyeye konu ……ın dava tarihi itibariyle belirlenecek sürüm (rayiç) değeri ile çarpılmak suretiyle katkı payı alacak miktarları hesaplanır.
Yukarıdaki değer tespiti, belirleme ve hesapla……arın yapılabilmesi gerek görülürse konusunun uzmanı bilirkişi veya bilirkişilerden de yardım alın……ıdır.
Somut olaya gelince; eşler, 25.11.1991 tarihinde evlenmiş, 17.09.2010 tarihinde açılan boşanma davasının kabulüne ilişkin hükmün 20.05.2015 tarihinde kesinleşmesiyle boşanmışlardır. …… rejimi boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla sona ermiştir (TMK mad. 225/son). Sözleşmeyle başka …… rejiminin seçildiği ileri sürülmediğinden evlilik tarihinden 4721 sayılı TMK’nin yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihine kadar …… ayrılığı (743 sayılı TKM mad. 170), bu tarihten …… rejiminin sona erdiği tarihe kadar ise, edinilmiş ……lara katılma rejimi geçerlidir (4722 Sayılı Yasa mad. 10, TMK mad. 202/1). …… rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı bulunduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır (TMK mad. 179).
Yukarıda açıklanan yasal düzenleme ve ilkeler uyarınca yapılan incelemede; tanık ve taraf beyanları, sunulan belgeler ile tüm dava dosyası kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, olayların olağan akışı ve olağan yaşam deneyimlerine, ülkemizde genel geçerli toplumsal alışkanlıklara göre, davacının, eşinin dükkanında çalışarak gelir elde ettiğinin, katkı payı talep edilen 1567 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının edinildiği dönemde tarafların her ikisi de çalıştığına göre, davacının da taşınmazın edinilmesine maddi katkıda bulunduğunun ve bu sebeple bir miktar katkı payı alacağının olduğunun kabulü gerekir. Buna göre, yukarıda açıklanan Dairemizin ilke ve uygula……arına ve TMK’nin 4. ve TBK’nin 50. maddesi uyarınca, hukuk ve hakkaniyet ilkeleri de gözetilerek davacının makul bir katkı oranı belirlenerek anılan taşınmaza ilişkin davacının katkı payı alacağının belirlenmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, bu nedenle hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (2) nolu bentte gösterilen nedenlerle davacı vekilinin yazılı temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK’nin Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, diğer temyiz itirazlarının yukarıda (1) nolu bentte gösterilen nedenle reddine, taraflarca HUMK’un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine 25.10.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.