YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/6343
KARAR NO : 2015/8448
KARAR TARİHİ : 15.04.2015
Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Tapu iptali ve tescil
….. ve müşterekleri ile ….. ve Hazine aralarındaki tapu iptali ve tescil davasının reddine dair Asliye Hukuk Mahkemesi’nden verilen 29.11.2013 gün ve 309/786 sayılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davalı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
KARAR
Davacılar ….. ve arkadaşları vekili, dava konusu 118 parsel (yeni 2436) parsel sayılı taşınmazın 19/24 payının vekil edenlerinin mirasbırakanı, 5/24 payının ise … oğlu … mirasçıları adına tapuda kayıtlı olduğunu, taşınmazın tamamının önce mirasbırakanları sonra vekil edenleri tarafından zilyet olunduğunu, 5/24 pay malikinin 1928 yılında öldüğünü ayrıca tapu kütüğünden kim olduğu anlaşılamayan kişi olduğunu ileri sürerek tapu payının iptali ile vekil edenleri adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalılar vekili, davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, bozma ilamına uyulduğu açıklanarak, yapılan araştırmalara rağmen … oğlu …’in kim olduğu, yaşıyor olup olmadığı, ölmüş ise mirasçılarının kim olduğu tespit edilemediği, bu itibarla davada husumetin … oğlu … mirasçılarına yöneltilemediği, Hazine’nin son mirasçı olarak davada taraf olmasının gerektiği, davacılar lehine kazandırıcı zamanaşımı koşullarının oluştuğu gerekçeleri ile Hazine’ye karşı açılan davanın kabulüne, … Belediyesi aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine karar verilmesi üzerine hüküm; Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davanın reddine ilişkin 03.06.2010 tarih 2010/73 Esas 2010/179 Karar sayılı ilk hüküm Dairemizin 09.06.2011 tarih ve 2010/6184 Esas 2011/3300 Karar sayılı ilamı ile özet olarak “ …Hükmün tespit öncesi nedenlere ve tespit sonrası malikin tapu kütüğünden anlaşılamaması nedenine ilişkin bölümün onanmasına, davacının TMK.nun 713/2.maddesinde düzenlenen “ölüm” nedeniyle dava konusu 5/24 tapu payının iptali ile davacılar adına tesciline karar verilmesi isteğine yönünden, tapu pay maliklerinin saptanması için öncelikle İsmail oğlu …’in mirasçılık belgesinin dosya arasına getirtilmesi, daha sonra tapu pay maliklerinin … oğlu …’in mirasçıları olduğundan hareketle; bu kişilerin ölüm tarihlerine göre, dava tarihi itibarıyla davacılar lehine kazanma koşullarının oluşup oluşmadığı üzerinde durulmalı; iptale konu pay maliklerinin ya da mirasçılarının davada taraf durumunu almamış olması, davayla ilgisi bulunmayan … Belediyesi’nin ise davalı olarak gösterilmesinin doğru görülmediğine” işaret edilerek bozulmuştur. Mahkemece, bozma ilamına uyulduğu açıklanarak temyiz incelemesine konu yukarıda yazılı hüküm verilmiştir.
Bilindiği üzere ve kural olarak bozma ilamına uyulmakla davanın tarafları için lehte ve aleyhte usuli kazanılmış hak doğar. Her ne kadar usuli kazanılmış hak usul hukukunda açık bir biçimde düzenlenmemiş ise de, Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararlarıyla usuli kazanılmış hakkın varlığı uygulamada kabul edilmiştir. (04.02.1959 gün ve 13/5 YİBK ile 09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı YİBK). Bu hak mahkemelerce ve Yargıtay’ca ihlal edilemeyeceği gibi uyulan bozma ilamı çerçevesinde karar verilmesi zorunludur.
Mahkemece, Dairemizin yukarıda bahsi geçen 09.06.2011 tarih ve 2010/6184 Esas sayılı bozma ilamına uyulduğu belirtildiği halde bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmeden hüküm kurulduğu belirlenmiştir. Bilindiği üzere, bir davanın görülebilmesi için öncelikle davada taraf teşkilinin sağlanması davanın kendisinden hak talebinde bulunulan kişi veya kişilere yöneltilmesi bunlara davayla ilgili tebligatların yapılması gereklidir. Dairemizin bozma ilamında da işaret edildiği üzere; iptali istenen paya ilişkin tapu kaydında malik olarak görünen … oğlu … mirasçılarının kimler olduğu konusunda davacıya araştırma yapması ve kayıt malikleri varsa mirasçılarının kesin bir biçimde saptanabilmesi bakımından; anılan kayıt maliklerinin hasımlı olarak (Hazineye karşı açılmış bir dava ile) açtıkları dava sonucu alınmış veraset ilamını dosyaya sunmaları için davacı tarafa süre ve imkan tanınması (HMK. m. 165/2) buna göre belirlenecek yöntem ile taraf teşkili sağlanarak davanın yürütülmesi, mirasçısı yoksa TMK’nun 501. maddesi gereğince son mirasçının Hazine olduğu gözetilerek davaya devam edilmesi ve bozma ilamında belirtilen diğer hususlar birlikte değerlendirme yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken; yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları bu sebeplerle yerinde olduğundan kabulü ile; usul, yasa ve bozma gereklerine uygun bulunmayan hükmün HUMK’nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, taraflarca HUMK’nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK’nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 15.04.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.