YARGITAY KARARI
DAİRE : 8. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/24213
KARAR NO : 2014/4334
KARAR TARİHİ : 17.03.2014
MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Şikayet
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davalı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden Daire’ye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü: KARAR
Şikayet eden borçlu … Başkanlığı vekili İcra Mahkemesi’ne başvurusunda; kamulaştırmasız elatma tazminat alacağı ilamına dayalı olarak idare aleyhine başlatılan takipte, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenen Geçici …. maddenin son fıkrası ve 6111 sayılı Kanun’un Geçici …. maddesi gereğince idarenin mal, hak ve alacaklarının haczedilemeyeceğinden bahisle takip dosyasından … Bankası Validesultan Şubesindeki hesapları üzerine konulan hacizlerin kaldırılmasını talep etmiştir.
Mahkemece, takip konusu ilamdaki alacağın kamulaştırmasız elatma tazminatına ilişkin olduğu, borçlu İdarenin iddasına dayanak yaptığı yasal düzenleme gereğince bu borç için bütçesinden pay ayırdığına ilişkin bilgi ve belge sunmadan, haczedilmezlik şikayetinde bulunmasının TMK’nun …. maddesine aykırı olduğundan bahisle istemin reddine karar verilmiştir. Hüküm alacaklı vekilince temyiz edilmiştir.
Yukarıda açıklanan sorun konusunda sağlıklı bir sonuca ulaşmak için öncelikle konuya ilişkin yasal düzenlemelerin irdelenmesi gerekir.
30.06.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5999 sayılı Yasa’nın ….maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenen Geçici …. maddesinin …. fıkrasında; kamulaştırma işlemleri tamamlanmamış veya kamulaştırması hiç yapılmamış olmasına rağmen 09…..1956 tarihi ile 04…..1983 tarihi arasında fiilen kamu hizmetine ayrılan veya kamu yararına ilişkin bir ihtiyaca tahsis edilerek üzerinde tesis yapılan taşınmazlara veya kaynaklara kısmen veya tamamen veyahut irtifak hakkı tesis etmek suretiyle malikin rızası olmaksızın fiili olarak el konulması sebebiyle açtıkları davalar sonunda tazminat almaya hak kazanmış olanlar hakkında bu madde hükümlerinin uygulanacağı, son fıkrasında ise bu madde uyarınca ödenecek olan tazminatın tahsili sebebiyle idarelerin mal, hak ve alacaklarının haczedilemeyeceği düzenlenmiş olup, 6111 sayılı Kanun’un Geçici …. maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici …. maddesi hükmünün 04…..1983 tarihinden sonraki kamulaştırmasız el koyma işlemlerine de uygulanacağı düzenlenmiştir. Ancak; 6111 sayılı Kanun’un Geçici …. maddesi 01…..2012 tarihinde Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiş, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı ….02.2013 günlü 28567 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Son olarak; ….06.2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bazı Kanunlar ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkındaki 6487 sayılı Kanunu’nun … maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici …. maddesi başlığıyla birlikte değiştirilmiştir. Anılan …. maddenin yeni halinin …. fıkrasında bu madde uyarınca ödenecek olan bedelin tahsili sebebiyle idarelerin mal, hak ve alacaklarının haczedilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Her ne kadar; 6111 sayılı Kanun’un Geçici …. maddesi 01…..2012 tarihinde Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilerek, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra, yani ….08.2012 tarihinde yürürlüğe girmesine karar verilmiş ise de; Anayasa’nın …. maddesinde, Anayasa’nın bağlayıcılığı ve üstünlüğü ilkesi düzenlenmiş, 138. maddesi ise hakimlere herşeyden önce Anayasa’ya uygun olarak hüküm verme yetkisi tanımıştır. Anayasa’nın …. ve 138. maddeleri, hakime Anayasa’ya aykırılığı saptanmış, yasa hükmünü iptal kararı yürürlüğe girmemiş olsa bile uygulamama yetkisini hatta yükümlülüğünü vermektedir. Zira iptal edilen hükmün uygulanması, hak arama hürriyetinin içini boşaltma anlamına gelecek ve Hukuk Devleti ilkesi ihlal edilmiş olacaktır. Nitekim, Uyuşmazlık Mahkemesi ve Danıştay’ın iptal kararının yürürlüğe girmemiş olması halinde dahi Anayasa’ya aykırılığı saptanmış Yasa hükümlerinin uygulanamayacağına işaret eden kararları vardır. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararını duyurması, iptal edilen yasanın uygulanmasını durdurucu bir tedbir niteliğine bürünmektedir. Karar gerekçelerinin yazımı ve yayımlanmasının uzun süre alması karşısında hiç olmazsa iptal kararının duyurulması, Anayasa’ya aykırı yasa hükmünün uygulanmasını engelleyecektir. (Turan Yıldırım Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İd. Huk. Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi-Amme İdaresi Dergisi, cilt:…) İptal hükmünün Resmi Gazete’de yayımlanmasından … ay sonra yürürlüğe girecek olması Kanun Koyucuya Anayasa’ya uygun yeni yasa maddesi hazırlanması için verilmiş süre olup, bu süre iptal hükmünün uygulanmasını engellemeyeceğinden idarenin mal, hak ve alacakları haczedilebilir. Öte yandan 6111 sayılı Yasa’nın Geçici …. maddesinin iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin 01…..2012 tarihli kararı sadece iptal tarihinden sonra konulan hacizler için değil, Anayasa’nın 153. maddesindeki geriye yürümeme ilkesinin kesinleşmiş yargı kararları için geçerli olması nedeniyle iptal tarihinden önce konulan hacizlerde de uygulanır.
Ayrıca 6487 sayılı Yasa’nın …. maddesi ile değişik 2942 sayılı Yasa’nın Geçici …. maddesinin son fıkrasında bu fıkra hükmünün bu fıkra kapsamında kalan taşınmazlar hakkında açılan ve kesinleşmeyen davalarda da uygulanacağı düzenlemesinin İdare tarafından kamulaştırılmaksızın el konulan taşınmazlara ilişkin tazminat davaları ile kamulaştırma bedeli tespitine ilişkin davalar için geçerli olduğunun kabulü gerekir. Dava niteliği taşımayan İcra İflas Kanunu hükümlerine göre yapılan şikayet başvuruları bu kapsamda kalmamaktadır. Bu nedenlerdir ki haczedilmezlik şikayetleri para alacaklarına ilişkin olup doğrudan taşınmaza ilişkin dava olarak nitelendirilemez, anılan son fıkra kapsamında düşünülemez.
Tüm bu yasal düzenlemeler ve Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı değerlendirildiğinde; kamulaştırmasız elatmadan kaynaklanan tazminatlara ilişkin ilamların, icra takibine konu edilmesi halinde, elatma tarihi 09…..1956 tarih ile 04…..1983 tarihi arasında ise; takibe konu ilamın 5999 sayılı Yasa’nın ….maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenen Geçici …. maddesinin yürürlüğe girdiği 30.06.2010 tarihinden önce olması durumunda İdarenin mal, hak ve alacaklarının haczedilebileceği, ilam tarihi 30.06.2010 tarihinden sonra ise İdarenin mal, hak ve alacaklarının haczedilemeyeceğinin kabulü gerekir.
04…..1983’den sonraki el koymalarda ise; 6111 sayılı Yasa’nın Geçici …. maddesi haciz yasağı getirmekle birlikte anılan Yasa maddesi Anayasa’ya aykırı görülerek 01…..2012 tarihinde Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiş olmakla uygulanırlığı kalmamıştır. Bu durumda ilam tarihi yeniden haciz yasağının getirildiği ….06.2013 tarihinden önce olması halinde haciz konulabileceğinden şikayetin reddi, ilam tarihi ….06.2013 tarihinden sonra olması halinde ise haciz yasağı mevcut olduğundan şikayetin kabulü gerekir.
Somut olayda; ….03.2012 tarihli takip konusu ilamda idarenin kamulaştırmasız el atma eyleminin 1983 yılından öncesine ait olduğuna ilişkin iddia ve bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle kamulaştırmasız elatmaya ilişkin eylemin 1983 yılından sonra olduğunun kabulü gerektiğinden ve olayda uygulanması gerekli 6111 sayılı Yasa’nın Geçici …. maddesinin iptal edildiği, ilam tarihinin ….06.2013’ten öncesine ait olduğu da nazara alınarak, borçlu aleyhine haciz uygulanmasında anılan yasal çerçevede hukuka aykırı bir yön bulunmadığı kabul edilmelidir.
Bu durumda, Mahkemece, borçlu idarenin haczedilmezlik şikayetinin açıklanan nedenlerle reddi yerine, yazılı gerekçeyle reddi isabetsiz olmakla birlikte sonucu itibariyle doğru olan mahkeme kararının onanması yerine bozulduğu anlaşılmakla, alacaklı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü gerekmiştir.
SONUÇ: Alacaklı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin ….05.2013 tarih ve 2013/4435 Esas 7591 Karar sayılı bozma ilamının kaldırılmasına, Mahkeme hükmünün yukarıda yazılı gerekçelerle İİK’nun 366 ve 6100 sayılı HMK’nun Geçici …. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca ONANMASINA, 50,45 TL peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, ….01.2014 tarihinde oybirliği ile karar verilmiştir.