YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/767
KARAR NO : 2023/1785
KARAR TARİHİ : 28.03.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Davanın kısmen kabulüne
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen harici satışa dayalı tapu iptali ve tescili, olmazsa tazminat davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay 8. Hukuk Dairesince İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili ve davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl dava davacısı Asım vekili ve birleşen dava davacıları Seydi Ahmet ve Zeynep vekili, haricen satın alma ve eklemeli zilyetlik hukuki nedenlerine dayanarak dava konusu 189 parsel sayılı taşınmazda sırasıyla 10 dönüm ve 12 dönümlük kısımlara ilişkin tapu kaydının iptali ile davacılar adına tesciline, bu mümkün olmadığı takdirde bugünkü rayiç bedeli üzerinden hesaplanacak tazminatın dava tarihinden itibaren faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı … vekili, tapulu taşınmazın haricen satımının geçersiz olduğunu ve zamanaşımı süresinin dolduğunu açıklayarak davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29/09/2011 tarihli ve 2006/85 Esas, 2011/235 Karar sayılı kararı ile harici satışın geçersiz olması ve on yıllık zamanaşımının dolması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 03.12.2015 tarih 2015/15645 Esas, 2015/21684 Karar sayılı ilamında; alacak isteği için zamanaşımının başlama tarihinin davanın açıldığı tarih olduğunu, dolayısıyla davada 10 yıllık zamanaşımı süresinin geçmediğini, harici satışın hüküm ifade etmemesi durumunda taraflar verdiklerini geri alabileceğinden ödeme yapıldığı tespit edildiği takdirde denkleştirici adalet ilkesine göre bedelin tahsiline karar verilmesi gerektiğini belirterek davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
3. Yukarıda belirtilen Yargıtay ilamına karşı davacılar vekili karar düzeltme talebinde bulunmuş, Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 12.06.2018 tarihli ve 2016/12814 Esas, 2018/14021 Karar sayılı ilamıyla reddine karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesi, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; imza itirazına karşı alınan Adli tıp raporuna göre 28/03/1974 ve 04/11/1974 tanzim tarihli senetlerdeki imzanın davalının murisi Nuri’nin eli ürünü olduğu, söz konusu satış senetlerinde bedelin nakden alındığının belirtildiği aksinin yazılı bir delille ispatlanamadığı, bedel Nuri tarafından alındığından tazminatın …’nin tek mirasçısı olan …’den alınmasına karar verilerek, davanın kısmen kabulüne, asıl davada davacının tapu iptali ve tescili talebinin reddine, tazminat talebinin kısmen kabulüne, 5.732,46 TL’nin davalı …’den alınarak davacıya verilmesine, birleştirilen davada davacıların tapu iptali ve tescili talebinin reddine, tazminat talebinin kısmen kabulüne, 2.219,48 TL’nin davalı …’den alınarak davacılara verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili ve davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; satış vaadi sözleşmesinin zamanaşımına uğramadığını, satış sözleşmesinin geçerli olduğunu, şekil şartının sağlandığını, tapu iptali ve tescili olmasa bile davacıların tazminat yönünden mağduriyetinin giderilmesi gerektiğini belirtmiştir.
2. Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; sözleşmedeki imzanın muris Nuri’ye ait olduğunu ancak diğer imzaların ona ait olmadığını, davada zamanaşımının dolduğunu belirtmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, harici satışa dayalı tapu iptal ve tescil, olmadığı takdirde taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Tapuda kayıtlı bir taşınmazın mülkiyetinin naklinin hüküm ve sonuç doğurabilmesi için sözleşmenin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 70., 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 237, 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 26 ve 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 89. maddesi uyarınca resmi biçim koşuluna uyularak yapılması zorunludur.
2. Kural olarak, 10.07.1940 tarihli ve 1939/2 E 1940/77 K sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre; “…Harici satışın hüküm ifade etmemesi durumunda taraflar verdiklerini geri alabilirler. Bilindiği üzere geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri vermek zorunda olduğunu ve eski hale getirmede mal varlığında artış olan tarafın yükümlülüğünün bulunduğunu ifade eder. Buna göre, davacı tarafından bedelin ödeme tarihinden itibaren ekonomik etkenler nedeniyle azalan alım gücünün enflasyon, tüketici eşya fiyat endeksi, döviz kurları, altın, memur maaşı ve işçi ücretlerindeki artışlar ve benzeri unsurların ortalamaları alınmak suretiyle denkleştirici adalet ilkesine göre dava tarihine kadar ulaşacağı alım gücünün saptanması gerekir.”
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin ve davalı … vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
28.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.