YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/515
KARAR NO : 2023/5365
KARAR TARİHİ : 07.11.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/377 E., 2022/733 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında görülen ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 07.11.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde temyiz eden davacı vekili Avukat … geldi. Karşı taraftan gelen olmadı. Açık duruşmaya başlandı. Gelenin sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra açık duruşmanın bittiği bildirildi. İşin incelenerek karara bağlanması için Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili; müvekkilinin paydaşı olduğu dava konusu 504 parsel sayılı taşınmazda davalının pay satın aldığını, ön alım davasının açılmasını engellemek için satış bedelinin değerinin yüksek gösterildiğini belirterek; ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talep etmiştir.
2. Davacı vekili 05.01.2021 tarihli celsede, bozma ilâmından sonra taşınmazı devir … … malikin davaya dahil edilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı davanın reddini savunmuştur.
2. Dahili davalı … vekili dava konusu taşınmazda fiili taksim olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 12.04.2016 tarihli ve 2015/345 Esas, 2016/232 Karar sayılı kararıyla; davacının muvazaa iddiası kabul edilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 12.04.2016 tarihli kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 10.03.2020 tarihli ve 2016/15415 Esas, 2020/2944 Karar sayılı kararıyla muvazaa iddiasının kanıtlanması için keşfin … başına yeterli delil olmadığı, tapuda gösterilen satış bedeli ile ödenmesi zorunlu harç ve masraflar toplamından oluşan ön alım bedelinin depo edilmek suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği belirtilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazda dava açıldıktan sonra fiili taksim oluştuğu belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, dava konusu taşınmazda fiili taksim olmadığının tanık beyanları ile ispatlandığını, dava konusu taşınmazda dava açıldıktan sonra yapılan devirlerin kötü niyetli olduğunu, dava konusu taşınmazın dava açılmadan önce … parça hâlinde kullanıldığını beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 428 … maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. Ön alım hakkına konu payın dava sırasında bir başka kişiye veya satışı yapan paydaşa satılması hâlinde davacının 6100 sayılı HMK’nın 125 … maddesi hükmü uyarınca seçimlik hakkı olduğundan dilerse davayı … satın … şahsa yöneltir, dilerse davasını tazminata dönüştürerek davalı hakkındaki davasını devam ettirir. Bu nedenle davacıya seçimlik hakkını kullanması için süre verilmelidir. Ön alım hakkına ilişkin payın satış yapan önceki paydaşa dönmesi davacının ilk satışla … ön alım hakkını kullanmasına engel değildir.
3. Bu gibi hâllerde ilk satış bedeli ile ikinci satış bedeli farklı ise davacının hangi satış bedelinden sorumlu olacağı önem kazanır. Ön alım davası açıldıktan sonra davaya konu payı satın … kimse ön alım davasının açıldığını bilerek kötü niyetle iktisap etmişse davacı daha düşük ise ilk satış sözleşmesindeki satış bedeli ile aksi hâlde son satış bedeli ile sorumludur. Davacı, davayı yönelttiği kimsenin kötü niyetli olduğunu iddia etmesi hâlinde, bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür. Eğer ikinci satış daha yüksek bir bedelle ilk satan paydaşa yapılmış ise, o kimse ilk satışın tarafı olduğu için kötü niyetli olduğunun kabulü gerekir. Ayrıca kötü niyetin kanıtlanmasına gerek yoktur.
3. Değerlendirme
1. Davalı …’ın dava konusu taşınmazı dava açıldıktan sonra 29.01.2020 tarihinde … …’a sattığı, dava dışı … …’ın da 07.01.2021 tarihinde … …’a sattığı, davacının HMK’nın 125 … maddesi uyarınca davasını … malik … …’a yönelttiği ve ikinci satışın kötü niyetli muvazaalı bulunduğunu ileri sürdüğü anlaşılmıştır.
2. Dahili davalı fiili taksim savunmasında bulunmuş, Mahkemece yapılan keşifte dinlenen tanık beyanlarından taşınmazın dava açıldıktan sonra davalı tarafından dava konusu payın dava dışı … …’a devrettiği tarihten itibaren fiili taksimin oluştuğu, dahili davalının ve Mahkemenin de kabulündedir.
3. Her dava açıldığı tarihe göre değerlendirilir ve dava koşullarının varlığı dava tarihine göre aranır. Dava konusu taşınmazda fiili taksimin varlığının kabulü için satış tarihinde davacının ve davalıya pay satan satıcının taşınmazda eylemli olarak kullandığı yerin bulunması gerekmektedir. Yani dava açıldığı tarihte davacı ve davalı …’a dava konusu payı satan … …’in taşınmazda eylemli olarak kullandığı yerin bulunması gerekmektedir.
4. Yukarıda açıklanan sebeplerle Mahkemece dava açıldıktan sonra fiili taksim oluştuğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
5. Mahkemece dava açıldıktan sonra pay satın … dahili davalının ön alım davasının açıldığını bilerek kötü niyetle payı iktisap … etmediği araştırılarak sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Yargıtay duruşma vekâlet ücreti 17.100,00 TL’nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 … içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
07.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.