YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3926
KARAR NO : 2023/4310
KARAR TARİHİ : 02.10.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/110 E., 2023/30 K.
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında görülen geçit … tesisi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesince, Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili, müvekkillerinin maliki bulunduğu eski 1002 (yeni 129 ada 156) parsel … taşınmaz lehine, davalılara ait 1001 (yeni 129 ada 155) parsel … taşınmazlar aleyhine veya mahkemece uygun görülecek güzergahtan geçit … tesis edilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, yargılama aşamasındaki beyanlarında davanın reddini savunmuşlardır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 30.06.2015 tarihli ve 2013/450 Esas, 2015/334 Karar … kararıyla; “… davanın kabulü ile dava konusu 1002 parsel … taşınmaz lehine, aynı yer 1001 parsel … taşınmaz aleyhine, dosyada mevcut 08.12.2011 havale tarihli fen bilirkişisi raporunda yer alan ve 1001 parsel … taşınmazda 6 numaralı seçenek ile gösterilen 139,64 m2’lik yerden geçit … tesisine…” karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Yargıtay Bozma Kararı
1. Hükmü, davalılar …, …, … ve … temyiz etmişlerdir.
2. Yargıtay (Kapatılan)14. Hukuk Dairesinin 28.06.2018 tarih ve 2015/18523 Esas, 2018/4878 Karar … ilamıyla “…1-)Eldeki davada ise davacı 1001 nolu parsel malikleri aleyhine 1002 nolu parseli lehine geçit … tesisi talep etmiş, mahkemece de davalılar ait 1001 nolu parsel aleyhine, davacıya ait 1002 nolu parsel lehine geçit … tesisine karar verilmiştir. Ne var ki 1001 nolu parselin tapu kayıtlarının tetkikinde; bu parsel aleyhinde 1020 parsel lehine de geçit … tesis edildiği anlaşılmıştır. Dava konusu 1001 parselin dosya içerisinde yer alan paftasında ise; 1020 parsel lehine kurulmuş geçit … güzergahının 1001 nolu parselin güneyinden, eldeki davada ise geçit hakkına karar verilen güzergahın aynı taşınmazın kuzeyinden kurulduğu anlaşılmaktadır. Aynı parselin iki ayrı geçit … ile yükümlü tutulması sonucu taşınmazın ekonomik kullanım bütünlüğü bozulacaktır. Bu şekilde geçit … kurulması, komşuluk hukuku ilkelerine ve taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibine ve en az zarar verecek yerden geçit … kurulması ilkesine aykırıdır…
2- Bu tür davalarda uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince öncelikle yüzölçümü daha büyük olan parseller üzerinden geçit kurulması tercih edilmelidir. Dava konusu taşınmazlara ait krokinin incelenmesinde; 1006 numaralı parselin yüzölçümünün 1001 nolu parselden daha büyük olduğu görülmektedir. Mahkemece Dairemizin yukarıda açıklanan ilkelerine uygun olarak mahallinde yeniden keşif yapılarak 1006 parselden ve başka parsellerden geçit alternatifleri araştırılmalı, dava dilekçesinde talep edilen yer dışında başkaca güzergahların tespiti halinde bu güzergahlardaki parsel maliklerinin davaya katılmaları sağlanmalı, taşınmazın geçit … kurulan kısmının değeri keşif tarihi itibari ile belirlenmeli, saptanan bu bedel depo ettirildikten sonra sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır…” şeklindeki gerekçeyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda karar başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uyularak yapılan inceleme ve araştırma sonucu; “… 12.04.2022 tarihli fen bilirkişi raporuna ekli krokide 1 nolu alternatif olarak kırmızı renkte gösterilen yolun davalı … taşınmazına en az zarar verecek şekilde olduğu, taşınmazın kullanımını zorlaştıracak şekilde taşınmazı bölmediği, verilecek yolun kapsadığı yüzölçümü ve genel yola yakınlık olarak diğer alternatiflere nazaran daha makul olduğu…” gerekçesi ile, “… davanın kabulü ile davacılara ait yeni 129 ada 156 (eski 1002) parsel … taşınmaz lehine, yeni 129 ada 157 (eski 1003) parsel … taşınmazdan 3 metre genişliğinde 135,11 m² yüz ölçümünde 12.04.2022 tarihli fen bilirkişisi raporuna ekli krokiden kırmızı renkle gösterilen şekilde 135,11 m² kısımda geçit … tesisine…” karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda karar başlığında belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; fen bilirkişisi raporuna ekli krokide yeşil renge boyalı olarak gösterilen yerden geçit … verilmesini talep ettiklerini, parsele en az zarar verecek olan geçit güzergahının yeşil renge boyalı olarak gösterilen güzergah olduğunu ve bu güzergahın taşınmazı bölmeyeceğini, yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasının doğru olmadığını, davacılar lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken hükümde bu hususa yer verilmediğini belirterek, hükmün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme:
Dava, geçit … isteğine ilişkin olup; uyuşmazlığın davanın kabulü kararının eksik incelemeye ve hatalı değerlendirmeye dayalı olup olmadığı noktasında toplandığı anlaşılmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 … … Medeni Kanunu’nun 747 nci ve devamı maddeleri, 6100 … Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 125 inci maddesi,
2. … Medeni Kanunu’nun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit … taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak … olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının subjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakarlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
3.Geçit … kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
4.6100 … Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 125 inci maddesinde; “Davanın açılmasından sonra, davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı aşağıdaki yetkilerden birini kullanabilir: a) İsterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam eder. Bu takdirde dava davacı lehine sonuçlanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olur. b) İsterse, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürür. (2) Davanın açılmasından sonra, dava konusu davacı tarafından devredilecek olursa, devralmış olan kişi, görülmekte olan davada davacı yerine geçer ve dava kaldığı yerden itibaren devam eder. (Ek cümle:22/7/2020 7251/11 md.) Bu takdirde dava davacı aleyhine sonuçlanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olur.” düzenlemesi yer almaktadır.
5.6100 … Kanun’un 27 nci maddesinde ise; “(1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. (2) Bu hak; a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, b) Açıklama ve ispat hakkını, c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini içerir” hükmü düzenlenmiştir.
3. Değerlendirme
UYAP sisteminde bulunan Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) kayıtları üzerinden yapılan güncel sorgulamaya göre; aleyhine hüküm kurulan 129 ada 157 parsel … taşınmazın davalı … tarafından 04.01.2021 tarihinde dava dışı … ’ya satış işlemi ile devredildiği anlaşılmıştır. Mülkiyet değişikliği bakımından HMK’nın 125 inci maddesi uyarınca işlem yapılması ve husumetin yeni malike yöneltilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerektiği açıktır. Mahkemece dava konusu taşınmazın güncel tapu kaydı getirilip, devir işlemi değerlendirilmek ve anılan yasal düzenleme uyarınca yeni malikin davaya dahil edilmesinden sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple; kararın BOZULMASINA,
Bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
Peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine,
HUMK’un 440/III-1. bendi gereğince ilama karşı karar düzeltme yolu kapalı bulunduğuna,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.