YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3923
KARAR NO : 2023/4951
KARAR TARİHİ : 23.10.2023
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/1782 E., 2022/1020 K.
KARAR : Davacı … yönünden mirasın reddine yönelik açılan davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine, davacı … yönünden verilen kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmiş olduğu anlaşılmakla hüküm kurulmasına yer olmadığına Maddi Hatanın Düzeltilmesini
Taraflar arasındaki mirasın gerçek reddi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı … tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 31.05.2021 tarih ve 2021/1915 Esas, 2021/3611 Karar … ilâmıyla hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda davacı … yönünden mirasın reddine yönelik açılan davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine, davacı … yönünden verilen kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmiş olduğu anlaşılmakla hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın mirasçı … ve mirasçı … vekili ile katılma yoluyla davacı … tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece temyiz dilekçelerinin reddine karar verilmiştir.
Mirasçı … ve mirasçı … vekili tarafından maddi hatanın düzeltilmesi istenilmiş olmakla istenilmiş olmakla gereği düşünüldü:
I. TALEP
Davacılar vekili, davacılar murisi …’nun 28.01.2005 tarihinde öldüğünü, davacıların murisin mirasını kayıtsız şartsız reddettiklerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararıyla; Mahkemece, talebin kabulüne karar verilmiştir.
III.BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin 20.04.2005 tarihli ve 2005/613 Esas, 2005/572 Karar … kararına karşı süresi içinde davacı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesi 31.05.2021 tarih ve 2021/1915 Esas, 2021/3611Karar … ilamında; davacı …’ın temyiz dilekçesinde mirasın reddi iradesinden döndüğünü beyan ettiği, Mahkemece 28.01.2005 tarihinde ölen muris …’nun davacıdan başka mirasçılarının da bulunduğu göz önünde bulundurularak, diğer mirasçıların, davacının mirasın gerçek reddi beyanından dönmesi hususunda muvafakatlerinin bulunup bulunmadığı tespit edilmesi, diğer mirasçıların tamamının davacının red beyanından feragatine muvafakat etmemeleri halinde ise bu kez dava açıldığı tarihte davacı vekilinin mirasın gerçek reddine ilişkin özel yetki içeren vekaletnamesinin olup olmadığının araştırılması, dava açıldığı tarihteki davacı vekiline ait mirasın gerçek reddine ilişkin özel yetki içeren vekaletnamesinin bulunmaması halinde, mirasın reddi beyanının bir hukuki sonuç doğurmayacağı gözetilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesi, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; bozma ilamı doğrultusunda …’nun, diğer mirasçılardan mirasın gerçek reddi beyanından dönmesi konusunda muvafakatlerinin bulunup bulunmadığı sorulduğu, mirasçıların tamamının, davacının red beyanından feragatine muvafakatlerinin bulunmadığı, Av. … …’ın mirasın reddine ilişkin özel yetki içeren vekaletnamesinin bulunup bulunmadığı hususunda yapılan araştırmalar sonucunda mirasın reddi yetkisi içeren vekaletnameye rastlanmadığı, Gaziantep 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 2004/42 Esas … dosyasında …’nun mirası reddettiğine yönelik bizzat kendisi tarafından verilen bir beyan bulunmadığı, mirasın reddi özel yetkisi bulunmayan vekil tarafından yapılan ret beyanının hukuki sonuç doğurmayacağı gerekçesiyle davacı … yönünden mirasın reddine yönelik açılan davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine, davacı … yönünden verilen kararın, 16/03/2020 tarihinde tebliğ edilerek ve temyiz edilmeyerek kesinleşmiş olduğu anlaşılmakla işbu davacı yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde mirasçı … ve mirasçı … vekili ile katılma yoluyla davacı … temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairemizin 09.02.2023 tarih ve 2022/7000 Esas, 2023/752 Karar … ilamında; mirasçı … ve mirasçı … vekilinin temyiz itirazları açısından, dosyanın tarafı olmayan mirasçıların hükmü temyiz hakları bulunmadığından, temyiz dilekçelerinin reddine, temyiz yoluna başvuran mirasçı vekillerinin temyiz dilekçelerinin esasa girilmeden reddedilmiş olması nedeni ile katılma yoluyla temyiz kanun yoluna başvuran davacının da temyiz talebinin reddine karar verilmiştir.
V. MADDİ HATA
A. Talepte Bulunanlar
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı mirasçı … ve mirasçı … vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Maddi Hata Sebepleri
Mirasçılar … ve … vekili maddi hata istemli dilekçesinde; davacıların mirası reddettikten sonra mirasçı olmadıkları gerekçesiyle mirasçılık belgesinin iptali istemli dava açtıklarını ve davanın kabul edilerek kesinleştiğini, bu ilamın davacı …’a bizzat tebliğ edildiğini, artık bu ilamın davacı yönünden kesin hüküm teşkil ettiğini, daha sonra açılan tüm mirasçılık belgesinin iptali dosyalarında taraf olarak yer almasına rağmen mirası reddetmediğine dair beyanın bulunmadığını, mirasın gerçek reddi dosyasında verilen kararı tüm mirasçıları hukuki açıdan doğrudan etkilemesi bakımından müvekkillerinin hukuki yararı bulunduğunu, temyiz dilekçesinin reddine dair verilen kararın maddi hataya dayalı olduğunu ileri sürmüştür.
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 … Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 … Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 … Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, … Medeni Kanunu’nun 605, 609, 612 nci maddeleri,
2. 4721 … … Medeni Kanunu’nun 2 nci maddesi şöyledir;
”Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.”,
3…. Medeni Kanunu’nun 605 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, yasal ve atanmış mirasçılar mirası reddedebilirler. Mirasın gerçek reddinde, mirasçıların, mirası kayıtsız şartsız reddettiğine ilişkin sözlü veya yazılı beyanı, bozucu yenilik doğurucu hak niteliğinde olup, sulh hakimi tarafından tutanakla tespit edilmekle hukuki sonuç doğurur. Böyle bir davada sulh hakiminin görevi, reddin süresinde olup olmadığı ve reddedenin mirasçılık sıfatının bulunup bulunmadığını incelemek, süre koşulu ile mirasçılık sıfatının gerçekleşmesi halinde ise, … Medeni Kanunu’nun 609 uncu maddesi uyarınca ret beyanını tespit ve tescil etmekten ibarettir.
3. Değerlendirme
1.Dava hasımsız olarak açılan mirasın gerçek reddinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece mirasın reddine yönelik talebin usulden reddine dair verilen kararı, davada taraf olmayan mirasçılar … ve … temyiz etmiştir. Bir hükmü kural olarak hukuksal yararı bulunmak şartıyla davanın tarafı olmasa dahi karar yerinde aleyhine hüküm oluşturan kişiler temyiz edebilir. Dairemizin 09.02.2023 tarih ve 2022/7000 Esas, 2023/752 Karar … ilamında mirasçı … ve mirasçı … vekilinin temyiz itirazları açısından, dosyanın tarafı olmayan mirasçıların hükmü temyiz hakları bulunmadığından, temyiz dilekçelerinin reddine karar verilmiş ise de Mahkemece mirasın reddine yönelik talebin usulden reddine dair verilen karardan, diğer mirasçılar olan temyiz edenlerin doğrudan mirasçılık durumları etkileneceği kuşkusuz olduğundan hukuki yararları bulunduğu açıktır. Dolayısıyla dosyada taraf sıfatları bulunmasa da verilen kararı temyiz etmekte hukuki yararları bulunduğundan mirasçı … ve … vekili maddi hata talepleri yönünden incelenmesi sonucu, maddi hata talebinin kabulü ile, Dairemizin 09.02.2023 tarih ve 2022/7000 Esas, 2023/752 Karar … temyiz dilekçesinin reddine yönelik kararın kaldırılmasına karar verilerek, mirasçı … ve … vekili ile katılma yoluyla temyiz eden davacı …’nun temyiz sebepleri yönünden incelemeye geçilmiştir.
2.Katılma yoluyla temyiz eden davacı …’nun temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü itirazları yönünden yapılan incelemede temyiz sebepleri yerinde görülmediğinden reddi gerekmiştir.
4. Mirasçılar … ve … … vekilinin temyiz itirazları yönünden; dosyanın incelenmesinde Koçbank A.Ş. tarafından mirasbırakan … aleyhine 27.01.2004 tarihinde açılan itirazın iptali talepli Gaziantep 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 2004/42 Esas … dosyada mirasbırakanın yargılama sırasında vefat etmesi üzerine mirasçıların davaya dahil edilmesi için tebligat çıkarılmış, mirasçılardan … adına çıkarılan tebligatın 11.04.2005 tarihinde kendisine usulüne uygun olarak tebliğ edildiği anlaşılmıştır. Aynı tarih olan 11.04.2005 tarihinde ise … ve … vekili Avukat … … eldeki dosyada müvekillerinin mirasbırakan …’nun mirasını reddettiğinin tespitini talep etmiştir. Mahkemece 20.04.2005 tarihinde talep edenler … ve …’nun mirasbırakanları …’nun mirasını reddettiğinin tespit ve tesciline dair karar verilmiştir. … ve … vekili Avukat … …, mirasın reddinin tespitine yönelik iş bu kararı Gaziantep 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 2004/42 Esas … dosyaya sunarak 20.04.2005 tarihli celsede müvekkillerinin mirası reddettiğinden beyanla haklarındaki davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Gaziantep 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 20.04.2005 tarih, 2004/42 Esas, 2005/202 Karar … dosyada davaya dahil edilen … ve …’ın mirası reddetmiş olmaları nedeniyle kendilerine yöneltilen davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir. Karar 24.05.2005 tarihinde kesinleşmiştir.
5.Öte yandan … ve … vekili Avukat … …, mirasın reddine yönelik kararı gerekçe göstererek müvekkillerinin mirası reddetmiş olmaları nedeniyle mirasçı gösterilmemeleri gerektiğinden bahisle müvekkillerinin mirasçı gösterildiği Gaziantep 1. Sulh Hukuk Mahkemesi 2005/375 Esas, 2005/310 Karar … mirasçılık belgesinin iptalini talep etmiştir. Gaziantep 4. Sulh Hukuk Mahkemesi 14.06.2005 tarih, 2005/612 Esas, 2005/875 Karar … dosyada yapılan yargılama sonucunda mirasın reddine yönelik karara işaret edilerek dava konusu mirasçılık belgesinin iptaline karar verilmiş, mirasbırakan …’nun mirasçıları olarak … ve … olarak belirlenmiş, … ve … mirasçı olarak gösterilmemiştir.
6.Mirasçılar … ve … ise 15.07.2008 tarihinde … ve …’nu da hasım göstermek suretiyle mirası reddeden mirasçıların miras paylarının altsoylarına intikal etmesi gerektiği gerekçesiyle Gaziantep 4. Sulh Hukuk Mahkemesi 14.06.2005 tarih, 2005/612 Esas, 2005/875 Karar … mirasçılık belgesinin iptalini talep etmişlerdir. … ve …’nun aleyhine açılan, Gaziantep 2. Sulh Hukuk Mahkemesi 14.02.2011 tarih, 2010/1710 Esas, 2011/218 Karar … dosyada Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyularak hasımlı olarak açılan mirasçılık belgesinin iptali davasının iptalinin istenemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
7.Diğer yandan T. Halk Bankası … ve …’nu da hasım göstermek suretiyle mirasın reddi nedeniyle mirası reddeden mirasçıların miras paylarının altsoylarına intikal etmesi gerektiği gerekçesiyle Gaziantep 4. Sulh Hukuk Mahkemesi 14.06.2005 tarih, 2005/612 Esas, 2005/875 Karar … mirasçılık belgesinin iptalini talep etmişlerdir. … ve …’nun aleyhine açılan, Gaziantep 1. Sulh Hukuk Mahkemesi 10.04.2008 tarih, 2007/1675 Esas, 2008/928 Karar … dosyada yapılan yargılama sonucunda davanın kabulü ile mirasçılık belgesinin iptaline, mirasbırakan …’nun mirasçıları olarak …, … ile mirası reddeden mirasçılar … ve … olarak belirlenmiş, mirasın reddinin terekenin bölüştürülmesi sırasında dikkate alınmasına dair karar verilmiştir. … ve …’nun kararı temyiz etmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin onama ilamı sonrası karar 30.11.2008 tarihinde kesinleşmiştir.
8.Bunun üzerine … ve …’nun mirası reddetmesi üzerine hak sahibi olarak miras paylarının intikal ettiği altsoyları …, … ve … … … ise Gaziantep 4. Sulh Hukuk Mahkemesi 14.06.2005 tarih, 2005/612 Esas, 2005/875 Karar … dosyada yargılamanın iadesi talep edilmiştir. … ve …’nun aleyhine açılan, Gaziantep 2. Sulh Hukuk 23.09.2013 tarih, 2013/953 Esas, 2013/1470 Karar … dosyada yapılan yargılama neticesinde ise istemin reddine karar verilmiş, karar davacılar vekilinin temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin onama ilamı sonrası karar düzeltme talebinin de reddedilmesi ile kesinleşmiştir.
9.Eldeki davada ise Mahkemece talep edenler … ve …’ın mirası reddettiğinin tespit ve tesciline 20.04.2005 dair kararın verilmesinden sonra, mirasçılar arasında görülen mirasçılığın tespitine yönelik davalar ile mirasbırakanın itirazın iptali davasının da neticelenmesi sonunda; 20.03.2020 tarihinde … mirası ret talebinin bulunmamasına rağmen, vekili … …’ın vekaletnamesinde mirasın reddi yetkisi de içermediği halde mirasın gerçek reddinin tespit ve tescilini talep ettiğini ileri sürerek mirasın reddedildiğinin tespitine yönelik kararın bozulmasını istemiştir. Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesince …’ın mirası ret beyanından dönmesinde diğer mirasçıların muvafakati bulunup bulunmadığının araştırılması, muvafakatlarinin bulunmaması halinde ise dava açıldığı tarihte mirasın reddini talep eden vekilin vekaletnamesinde özel yetki bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yargılama sonucunda ise …’nun mirası ret beyanından dönmesinden diğer mirasçıların muvafakati bulunmadığı, ancak dava açıldığı tarihte mirasın reddini talep eden vekilin vekaletnamesinde özel yetki bulunmadığı gerekçesiyle mirasın reddinin tespiti talebinin usulüne uygun olmadığı gerekçesiyle reddine dair karar verilmiştir.
10.Yukarıda anlatılan yargılama safahatleri ile birlikte yapılan incelemede somut olaya gelindiğinde; Gaziantep 1. Sulh Hukuk Mahkemesi 2005/613 Esas … dosyada 20.04.2005 tarihinde verilen mirasın reddedildiğinin tespit ve tesciline dair verilen karardan sonra, talep eden … 20.03.2020 tarihinde mirası ret beyanının bulunmadığı itirazında bulunmuştur. Her ne kadar Mahkemece mirasın reddini talep eden vekilinin vekaletnamesinde özel yetki içermediği gerekçesiyle talebin reddine karar verilmiş ise de mirasın reddini talep edenler … ve …’nin mirası reddettikleri Mahkeme kararı gerekçe gösterilerek açılan tüm davalarda, taraf olarak yer aldıkları görülmüş, üstelik kendi altsoyları da yargılamanın iadesine yönelik talepte de bulunmuşlardır. Kaldı ki mirasbırakan aleyhine açılan itirazın iptali davasında mirasbırakanın vefatı sonrası dahili dava dilekçesi de bizzat kendi adlarına çıkarılmış, usulüne uygun olarak tebliğ edilmiştir. Taraflar arasında sürdürülen yargılamalar ve gelinen noktada mirasın reddini talep edenlerin mirasın reddedildiğinin bilmediğini ileri sürmesi hayatın olağan akışına aykırı olduğu gibi mirasın reddi kararının lehlerine sonuç çıkardığı sürece, mirasçılar arasında görülen ve taraf oldukları hiç bir davada da bu itirazlarını ileri sürmemişlerdir. Dolayısyla mirasın reddini talep eden …’nun dava tarihinde vekilinin vekaletnamesinde özel yetki bulunmadığına yönelik itirazının 4721 … Kanun’un 2 nci maddesi kapsamında hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğu açıktır. Mahkemece mirasın gerçek reddinin tespitine dair verilen 20.04.2005 tarihli karara yönelik 15 yıl sonra yapılan bu itiraz yine 4721 … Kanun’un 2 nci maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralı ile de bağdaşmamaktadır. Bu nedenlerle İlk Derece Mahkemesince; … yönünden talebin kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile … hakkında mirasın reddine yönelik açılan davanın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
11.Hükmün temyiz incelemesi sonucunda 09.02.2023 tarih ve 2022/7000 Esas, 2023/752 Karar … ilamıyla temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiş ise de yazılı sebeple bozulması gerekirken maddi hata nedeniyle temyiz dilekçesinin reddine karar verildiği bu kez yapılan inceleme ile anlaşıldığından, mirasçı … ve … vekilinin maddi hata talebinin kabulü ile Dairemizin ilamı kaldırılarak yukarıda belirtilen gerekçe ile hükmün bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
VI. KARAR
1.Dairemizin 09.02.2023 tarih ve 2022/7000 Esas, 2023/752 Karar … temyiz dilekçesinin reddine yönelik ilâmının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Mirasçı … ve mirasçı … vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
23.10.2023 tarihinde kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi.