YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3280
KARAR NO : 2023/4702
KARAR TARİHİ : 12.10.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/67 E., 2022/377 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen mirasın hükmen reddi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesince, mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı, davacılar vekili ile davalılardan Denizli Vergi Dairesi vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili, dava dilekçesinde; müvekkillerinin murisleri … Karaca’nın 03.01.2012 tarihinde vefat ettiğini ve murisin vefat tarihi itibariyle terekesinin borca batık olduğunu belirterek mirasın hükmen reddini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar ayrı ayrı verdikleri cevap dilekçelerinde; davanın reddini istemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Denizli 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.10.2018 tarihli ve 2017/142 Esas, 2018/230 Karar … kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, davacılar vekili ve davalılardan … Vergi Dairesi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 06.02.2020 tarihli ve 2019/1285 Esas, 2020/1390 Karar … kararında belirtilen “…… Medeni Kanunu madde 610/2 uyarınca, mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan, terekenin olağan yönetimi niteliğinde olmayan veya miras bırakanın işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan ya da tereke mallarını gizleyen veya kendisine mal eden mirascı mirası reddedemez. Mahkemece, mirasçılar tarafından veraset ve intikal beyannamesi verilmesi ve Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin 2008/171 Esas … dosyasında miras bırakanın vefatı üzerine mirasçıların avukata vekaletname vererek yargılamaya mirasçı sıfatıyla katılarak lehlerine vekalet ücreti talebinde bulunmaları terekeyi sahiplenme olarak kabul edilmiş ise de anılan eylemler, yasal zorunluluk gereği terekenin olağan yönetimine ilişkin niteliktedir. Öte yandan, mirasçılar tarafından Garanti Bankasına ödeme yapıldığı kabul edilmiş ise de dosya kapsamındaki araştırma bu kabule yeterli değildir. Garanti Bankasına yapılan ödemenin miras bırakana ait hesaptan yapıldığı ve miras bırakan tarafından ölümünden önce kredi sözleşmesi ile otomatik ödeme talimatı verildiği anlaşılmaktadır. Garanti Bankasına yapılan ödemelerin detayları araştırılmalı, mirasçılar tarafından yapılan bir ödeme olması durumunda sadece ödeme yapan ilgili mirasçıya ilişkin yazılı şekilde karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmiştir. Miras bırakana ait Garanti Bankası, Kuveytturk Bankası, Yapıkredi Bankası ve Ziraat Bankasındaki hesapların ölüm tarihinden itibaren hesap hareketleri temin edilerek mirasçıların para çekip çekmedikleri ve terekeyi benimsemeye yönelik eylemleri denetlenmelidir. Miras bırakanın ölüm tarihinde miras bırakan üzerine kayıtlı olduğu anlaşılan 45 TP 104 plakalı aracın ölüm tarihinden itibaren trafik kayıtları getirtilerek akıbeti araştırılmalı, dosyada mevcut kayıtta belirtilen 10.01.2012 tarihli Bornova 1. Noterliğinden yapılan satış evrakı getirtilerek mirasçıların terekenin benimsenmesine yönelik eylemleri ve terekenin aktif ve pasifi hesaplanırken aracın ölüm tarihindeki değeri dikkate alınmalıdır…” gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Denizli 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.10.2022 tarihli ve 2021/67 Esas, 2022/377 Karar … kararı ile davacılardan … yönünden davanın reddine; diğer davacılar yönünden ise davanın kabulü ile mirasın hükmen reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, davacılar vekili ile davalılardan Denizli Vergi Dairesi vekili ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili yönünden;
– Müvekkillerden … yönünden verilen kararın hukuka aykırı olduğunu,
– Onun tarafından yapılan cüzi bir borç ödemesinin terekeyi kabul anlamına gelecek davranışlarından olmadığını,
– Yapılan ödemelerin bankanın bitmek bilmeyen yoğun baskısı ile cebri icra tehdidi altında yapıldığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalılardan Denizli Vergi Dairesi vekili yönünden;
– Diğer davacılar lehine olan hükmün kaldırılması gerektiğini,
– Mirasın hükmen reddi için belirtilen şartların gerçekleşmesi gerektiğini,
– Davacıların murisin mirasını yasal sürede reddetmediklerini,
– Muris adına kayıtlı aracın murisin vefatından sonra 10.01.2012 tarihinde satılmasının terekeyi sahiplenici bir davranış olduğunu,
– Öte yandan, muris tarafından verilen ödeme talimatının iptal edilmemesinin de terekeyi sahiplenici bir davranış olduğunu,
– Davacıların mirası kabul ettiklerinin ortada olduğunu,
– Geriye dönük 5 yıllık araştırmanın yapılmamış olduğunu,
– Mahkemece yapılan araştırmanın eksik olduğunu belirterek davacılardan … ve … yönünden hükmün bozulması gerekmektedir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, mirasın hükmen reddi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 … … Medeni Kanunu’nun 605 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Yasal ve atanmış mirasçılar, murisin terekesinden müteselsilen başka bir deyişle kendi malvarlıklarıyla sınırsız olarak sorumludurlar. Bu nedenle kanun koyucu, mirasçılara onların yararına olarak bu sorumluluklarını ortadan kaldırabilecek birtakım müesseseleri kanunda belirlemiş olup bunlardan biri 4721 … … Medeni Kanunu’ndaki mirasın hükmen reddi (hükmi ret) müessesesidir. Kanun’un 605. maddesi, “(f.1) Yasal ve atanmış mirasçılar mirası reddedebilirler. (f.2) Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır” şeklinde düzenlenmiştir.
2.Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. İcra takibi sonunda aciz vesikası düzenlenmesi halinde terekenin borca batık olduğu kabul edilir. Aksi halde terekenin murisin ölüm tarihinde borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının ölüm tarihindeki mevcut durum esas alınarak bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler, tapu müdürlüğü vb. kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı göz önünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi, mirasçının mirası kabul anlamına gelen davranışlarda bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir.
3.Tüm dosya içeriğine göre; davacılardan …’nın murisin vefatından sonra onun kredi borcuna karşılık olmak üzere yaklaşık 5.000,00 TL tutarında yapmış olduğu ödeme, mahkemece terekenin benimsenmesi olarak kabul edilmişse de ödenen meblağın ekonomik koşullar gözetildiğinde pek mühim miktarda olmadığı anlaşıldığından davacılardan … yönünden de mirasın hükmen reddine karar verilmesi gerekirken bu davacı yönünden davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş ve hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
Dosyanın kararı veren Mahkemesine gönderilmesine,
12.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.