YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/793
KARAR NO : 2023/2629
KARAR TARİHİ : 16.05.2023
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Borçka Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki TMK’nın 713/2 nci maddesine dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden hüküm tesisi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 16.05.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde davacı vekili Av. ….. ile karşı taraftan davalı Hazine vekili Av….. geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Gelenlerin sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkil derneğin 25.06.1984 tarihinde (Murgul’da) Cami ve Kur’an kursu yaptırıp öğrenci ve ihtiyaç sahiplerini korumak üzere kurulduğunu, 1974 yılında aynı derneğin kurucuları tarafından kurulan …. Merkez Camii Yaptırma ve Yaşatma Derneğinin Borçka Asliye Hukuk Mahkemesinin 1980/78 Esas, 1981/75 Karar sayılı ilamıyla kapatıldığını, ilgili mahkeme kararında dava konusu (eski 997) 219 ada 19 parsel sayılı taşınmazın en yakın amaca hizmet eden derneğe devrine karar verildiğini, o tarihlerde aynı amaçta başka bir derneğin ve Yardımsevenler Derneği ….. Şubesi’nin bulunmadığını, 1984 yılından sonra bu taşınmazın sürekli müvekkili … tarafından kullanıldığını, resmi kurumlar tarafından müvekkilinden kiralandığını, kapatma kararıyla derneğin “ölmüş” gerçek kişi hükmünde kabul edilmesi gerektiğini, taşınmazın davacı adına tesciline dair yaptıkları başvurunun reddedildiğini açıklayarak, taşınmazın davasız ve aralıksız olarak 20 yıl süreyle müvekkili tarafından malik sıfatıyla zilyetliğinde bulundurmuş olması sebebiyle Anayasa Mahkemesinin 17.03.2011 tarihli ve 2009/58 Esas, 2011/52 Karar sayılı ilamının da dikkate alınarak çekişmeli yerin davacı adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile (özetle); iddianın sabit olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu 219 ada 19 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına üzerindeki bina ile birlikte tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf sebepleri (özetle); derneğin feshine dair kararın Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 1981/7879 Esas, 1981/8174 Karar sayılı ilamı ile onandığını, hükmün neden infaz edilmediğinin anlaşılamadığı ve dava konusu taşınmazın çeşitli yazışmalar sonucunda hazine adına kaydedildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile (özetle); dava konusu taşınmazın tasfiye amacı ile sınırlı bir tüzel kişiliğe sahip olan …. Merkez Camii Yaptırma ve Yaşatma Derneği adına kayıtlı iken 2016 yılında Hazine adına tescil edildiği, yerin maliki tapu kütüğünden anlaşılamayan bir taşınmaz olmadığını, sahibi ve maliki belli olan bir taşınmazın zilyetlik yoluyla iktisap edinilemeyeceği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen karara karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde (özetle); dava dilekçesi ve dosya kapsamındaki beyanlarına benzer gerekçeler ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, TMK’nın 713/2 nci maddesine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 713 üncü maddesinin bir ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Yargıtay duruşma vekâlet ücreti 8.400,00 TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.