YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/7098
KARAR NO : 2023/1044
KARAR TARİHİ : 22.02.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen meraya elatmanın önlenmesi ve kal davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay 14. Hukuk Dairesince İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Balıkesir ili, Kepsut ilçesi, Yaylabaşı Mahallesinde bulunan 208 ada 3 parsel sayılı mera vasfındaki taşınmazın 64,89 m², 26,63 m² ve 80,91 m²’lik kısımlarına davalı tarafından hayvan damı ve başka binalar yapıldığını, taşınmazın etrafının çit ile çevrilerek yaklaşık 489,21 m²’lik alanı kendi mülkü gibi kullanmak suretiyle işgal ettiğinin tespit edildiği, bu nedenle davalının meraya tecavüzünün önlenmesini ve üzerindeki yapıların kâl’ini dava ve talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı duruşmaya katılarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.05.2016 tarihli ve 2015/116 Esas, 2016/85 Karar sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine,
1. Balıkesir ili, Kepsut ilçesi, Yaylabaşı Mahallesinde kain 208 ada 3 parsel sayılı mera parselinin üzerinde bulunan davalı … tarafından inşa edilen fen bilirkişi raporundaki krokide b harfi ile gösterilen garajın, c harfi ile gösterilen samanlığın ve d harfi ile gösterilen meyve ağaçları ile tel çitin kâl’i suretiyle davalının elatmasının önlenmesine,
2. Balıkesir ili, Kepsut ilçesi, Yaylabaşı Mahallesinde kain 208 ada 3 parsel sayılı mera parselinin üzerinde bulunan fen bilirkişi raporundaki krokide a harfi ile gösterilen kargir ev yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Kapatılan Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 2016/6766 Esas, 2020/5319 Karar sayılı, 23.09.2020 tarihli kararı ile; “Dava, meraya elatmanın önlenmesi ve kâl istemine ilişkindir. Davalı 24.02.2016 tarihli duruşmada dava konusu taşınmazla ilgili mülkiyet davası açtığını, bu davanın bekletici mesele yapılmasını istediğini beyan etmiştir. Davalının açtığı davanın Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/9 Esas sayılı dosyası ile görülmekte olduğu anlaşılmıştır. Kepsut Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/9 Esas sayılı dava dosyası üzerinden verilecek hüküm bu davanın sonucunu etkileyeceğinden HMK’nın 165 inci maddesi gereğince bekletici mesele kabul edilerek, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, bu husus gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.” gerekçesi ile bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ”davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine,
1. Balıkesir ili, Kepsut ilçesi, Yaylabaşı Mahallesinde kain 208 ada 3 parsel sayılı mera parselinin üzerinde bulunan davalı … tarafından inşa edilen fen bilirkişi raporundaki krokide b harfi ile gösterilen garajın, c harfi ile gösterilen samanlığın ve d harfi ile gösterilen meyve ağaçları ile tel çitin kal’i suretiyle davalının elatmasının önlenmesine,
2. Balıkesir ili, Kepsut ilçesi, Yaylabaşı Mahallesinde kain 208 ada 3 parsel sayılı mera parselinin üzerinde bulunan fen bilirkişi raporundaki krokide a harfi ile gösterilen kargir ev yönünden davanın reddine” karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı temyizinde;
1. Tel çitin önceden kaldırılmasına rağmen kâl’ine karar verilmesinin,
2. İmar affından faydalandığını, keşif yapılarak son durumun tespit edilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, meraya elatmanın önlenmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Mera, bir veya birden fazla köy veya kasaba halkına bağımsız veya birlikte tahsis edilmiş ya da kadimden beri hayvan otlatmak amacıyla kullanılan, hak sahiplerinin üzerinde intifa hakkı olan arazi parçasıdır. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera, yaylak ve kışlaklar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zamanaşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz (4342 sayılı Mera Kanunu m.3,4).
Meraya elatmanın önlenmesi davası, kadim yararlanma hakkı olan köy veya belediye tüzel kişiliği ya da taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olması nedeniyle Hazine tarafından açılabilir.
3. Değerlendirme
1. Davacı Hazine, 208 ada 3 parsel sayılı mera parseline elatmanın önlenmesi ve kâl isteminde bulunmuştur. Mahkemece yapılan keşif sonucunda alınan raporlarda davalının 26.63 m2 yere garaj, 64,89 m2’lik yere samanlık ve 48991 m2’lik yeri de tel örgü ile çevirerek tecavüz ettiği tespit edilmiştir.
Davalı tarafından Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/9 Esas, 2016/84 Karar ve 25.05.2016 tarihli dosyasında, dava konusu taşınmazların tesciline ilişkin davası sonucu beklenmiş ancak, dava red ile sonuçlanmıştır.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalının yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine ,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
22.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.