YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/4275
KARAR NO : 2023/4976
KARAR TARİHİ : 23.10.2023
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1775 E., 2022/973 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziosmanpaşa 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/24 E., 2018/230 K.
Taraflar arasındaki olağanüstü zamanaşımına dayalı tapu iptal ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın, davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; İstanbul ili, Arnavutköy ilçesi, … Mahallesi, 196 parsel ve 449 ada 1 parsel … taşınmazları davacının haricen zilyedinden satın aldığı 17.09.1979 tarihinden itibaren ekip biçtiğini, halen müvekkili tarafından kullanıldığını, kayıt malikinin 1954’de vefat ettiğini, malikin eşi …’in de mirasçı bırakmadan vefatı ile taşınmaz mülkiyetinin 2010’da Hazine’ye intikal ettiğini, bu süreçte müvekkili yararına (eski) Medeni Kanunu’nun 639 ve (yeni) Medeni Kanunu’nun 713 üncü maddesi uyarınca mülk edinme koşullarının oluştuğunu ileri sürerek, davalı Hazine adına olan tapu kayıtlarının iptali ile müvekkili adına tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili; aynı taşınmaz için daha önce aynı davacı tarafından Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/512 Esas … dosyası ile aynı vakıalara dayanarak açılan davanın reddine dair kararın 04.02.2014 tarihinde kesinleştiğini, 449 ada 1 parselin ise 196 parselin ifrazından meydana geldiğini belirterek davanın kesin hüküm nedeniyle reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kesin hüküm nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; aşamalardaki beyanlarını tekrarlayarak, kesin hüküm engeli olduğu söylenen önceki davada harici satışa dayanıldığını, bu davada ise … Medeni Kanunu’nun 713 üncü maddesine dayanıldığını, kesin hüküm koşullarının bu nedenle oluşmayacağını ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/512 Esas, 2011/330 Karar … dosyası incelendiğinde, davacısının … davalısının Hazine olduğu, davanın 28.10.2008 tarihinde açıldığı ve 05.07.2011 tarihinde karara çıktığı, dava konusu taşınmazın İstanbul ili, Amavutköy ilçesi, … Mahallesi, 196 parsel … taşınmaz olduğu ve davanın harici satışa ve … Medeni Kanunu’nun 713/2 nci maddesi ölüm nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkin bulunduğu, mahkemece 05.07.2011 tarihinde davanın reddine karar verildiği ve kararın 04.02.2014 tarihinde Yargıtay denetiminden de geçerek kesinleştiği, hatta temyiz incelemesini yapan Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2012/10457 Esas, 2013/8833 Karar … ilamında tapuya kayıtlı taşınmazın haricen satışına değer verilemeyeceği gibi kayıt malikinin son mirasçısının Hazine olması nedeniyle Hazine adına kayıtlı taşınmazın zilyetlikle kazanılmayacağı ve tespit sonrası zilyetliğe değer verilemeyeceğinin de belirtildiği anlaşılmakla, Yerel Mahkemece aynı taşınmaz hakkında, aynı taraflar arasında ve aynı sebebe dayanarak açılan davada davanın kesin hüküm dava şartı nedeniyle usulden reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığından, davacı vekilinin istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, dava dilekçesinde ve istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, TMK’nın 713 üncü maddesine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 … Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 … Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6100 … Kanun 114 ve 303 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
Hukuk düzeninde istikrar sağlama amacı taşıyan kesin hüküm, hükme karşı yasa yollarının tükenmesi (şekli anlamda kesin hüküm) ve taraflar arasındaki hukuki ilişkinin bir daha dava konusu yapılmaması (maddi anlamda kesin hüküm) şeklinde hukuk yargılama sistemimizde yer almaktadır.
Şekli anlamda kesinleşmeyi zorunlu kılan, taraflar arasındaki hukuki ilişkinin yeniden dava konusu yapılamaması amacını güden maddi anlamda kesin hüküm 6100 … Kanunu’nun 303 üncü maddesinde düzenlenmiştir.
Anılan maddeye göre bir davaya ait şeklî anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki davanın, taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir.
Somut uyuşmazlıkta, Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin denetiminden geçerek kesinleşen Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2085/512 Esas 2011/330 Karar … hükmü görülmekte olan davadaki tapu iptal ve tescil istemi yönünden kesin hüküm kabul edilerek, davanın reddine karar verilmiştir. Kesin hükme dayanak gösterilen davanın tarafları, görülmekte olan davanın tarafları ile aynı olup, Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2085/512 Esas, 2011/330 Karar … dosyada davacı, harici satış senedine dayalı olarak tapu iptal ve tescil isteminde bulunmuş ve mahkemece tapuya kayıtlı taşınmazların harici satış senedi ile satışının geçersiz olacağı gerekçesiyle dava reddedilmiştir. Görülmekte olan davada ise davacı, dava konusu taşınmaz için 4271 … … Medeni Kanunu’nun 713/2 nci maddesine dayalı olarak tapu iptal ve tescil isteminde bulunmuştur. Her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesince, Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2012/10457 Esas, 2013/8833 Karar … ilamında tapuya kayıtlı taşınmazın haricen satışına değer verilemeyeceği gibi kayıt malikinin son mirasçısının Hazine olması nedeniyle Hazine adına kayıtlı taşınmazın zilyetlikle kazanılamayacağı ve tespit sonrası zilyetliğe değer verilemeyeceğinin de belirtilmesi nedeniyle zamanaşımı sebebi yönünden de kesin hüküm oluşturacağı yorumlanmış ise de; davacının dava dilekçesinde dayandığı hukuki sebepler arasında kayıt malikinin ölümüne dayalı zamanaşımı nedeniyle iktisap istemine ilişkin bir talebi olmadığı gibi mahkemece kurulan hükümde de 4271 … Kanun 713/2 maddesine dayalı değerlendirme olmadığı açıktır.
Açıklanan tüm bu olgular sonucunda; her iki davanın hukuki sebepleri farklı olduğu için kesin hükmün varlığı söylenemeyeceğinden mahkemece, davacının 4271 … Kanun 713/2 inci maddesine dayalı tapu iptal ve tescil istemi yönünden esastan bir inceleme yapmak suretiyle sonuca göre karar verilmesi gerekirken kesin hüküm nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.10.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.