YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/3276
KARAR NO : 2023/5172
KARAR TARİHİ : 31.10.2023
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/359 E., 2022/593 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Tokat 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/487 E., 2021/269 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dahili davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili, 2230 ada 8 parselin ve 2817 ada 1 parselin murislerinin uzun yıllar zilyetliğinde olduğunu, ölümü ile kendilerinin kullandığını, tapuda malik olarak gözüken …’in (… oğlu) kim olduğunun, yaşayıp yaşamadığının, yaşamışsa hangi tarihte öldüğünün, nüfus bilgilerinin neler olduğunun ve kimlik bilgilerine ilişkin herhangi bir bilginin bulunmadığını, bu sebeplerle hâlen davalı adına kayıtlı bulunan payların tapu kaydının iptali ile söz konusu taşınmazların adlarına tescil edilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davaya Hazine dahil edilmiş ve Hazine vekili; davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karan ile; davanın kabulüne, 2230 ada 8 parsel … taşınmazın 1748/13375 hissesinin tapu kaydının iptali ile Tokat Sulh Hukuk Mahkemesinin 05.04.2000 tarihli ve 2000/382 Esas, 2000/390 Karar ve Tokat Sulh Hukuk Mahkemesinin 09.01.2008 tarihli ve 2008/49 Esas, 2008/35 Karar … veraset ilâmlarında belirtilen paylan oranında davacılar adına tesciline karar verilmiştir.
2. Mahkeme gerekçesinde; “tapu maliki … oğlu …’in kim olduğu, yaşayıp yaşamadığı tespit edilemediğinden ve dava konusu taşınmazda bulunan akaryakıt istasyon işletmesine dair 21/10/1992 ve 22/05/1998 tarihli sözleşmeler, 05/11/2018 tarihli keşif tarihi itibariyle taşınmazdaki yapıların ve ağaçların yaşı, dosya kapsamında alınan tanık ve mahalli bilirkişi beyanları ile davacıların murisinden eklemeli olarak dava konusu taşınmazda yaklaşık 50 senedir zilyet olduğu kanaatine varılmakla her ne kadar dava konusu taşınmaz yargılama esnasında dahili davalı adına tescil edilmişse de dahili davalı adına taşınmazın tescil edildiği 08/01/2020 (mahkeme kararının kesinleşme tarihi) tarihten önce davacıların zilyetlik süresini doldurduğu ve mülkiyetin davacılara geçtiği, mahkemece, sonradan verilen iptal ve tescile ilişkin kararın yenilik doğurucu (inşai) nitelikte olmayıp, önceden doğmuş mülkiyet hakkının belirlenmesi niteliğinde olduğu kabulü sebebiyle” davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Dahili davalı Hazine vekili; yeterli inceleme yapılmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karan ile; istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili, eksik inceleme sonucu karar verildiğini ve res’en tespit edilecek nedenlerle karann bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Kural olarak, tapulu bir taşınmazın veya tapuda kayıtlı bir payın kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik yoluyla edinilmesi mümkün değildir. Ancak, kanunun açıkça izin verdiği ve düzenlediği ayrık durumlarda tapulu bir yerin veya tapuda kayıtlı bir payın koşulları oluştuğu takdirde kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik yoluyla edinilmesi mümkün olabilir. Kanun’un açıkça izin verdiği hâllerden biri de TMK’nın 713/2 nci maddesindeki düzenlemelerdir. Anılan maddede; “Aynı koşullar altında, maliki tapu kütüğünden anlaşılmayan veya 20 yıl önce ölmüş, ya da hakkında gaiplik kararı verilmiş bir kimse adına kayıtlı bulunan taşınmazın tamamının veya bölünmesinde sakınca olmayan bir parçasının zilyedi de o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir” denilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Dava konusu taşınmaz, … oğlu … adına tespit edildiği, taşınmazın yargılama devam ederken Hazine adına tescil edildiği anlaşılmıştır.
2. Yargıtayın ve Dairenin yerleşik içtihatlarına göre böyle bir yerin gaiplik nedenine bağlı olarak kazanılabilmesi için tapu maliki hakkında verilen gaiplik kararının kesinleşmesinden itibaren 3402 … Kadastro Kanunu’nun 14 ve TMK’nın 713/1 inci maddesindeki koşullar altında en az 20 yıl süre ile zilyet olunması gerekmektedir.
3. Tapu kaydı ve tapulama tutanağındaki açıklamalara göre kayıt malikinin kim olduğuna yarar bilgilerin tapu kütüğünde mevcut olduğu, tapu malikinin kanun anlamında tanınan ve bilinen kişi olduğu, bu durumda TMK’nın 713/2 nci maddesindeki şartların oluştuğundan bahsedilemeyeceğinden davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.