YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/7144
KARAR NO : 2015/6984
KARAR TARİHİ : 13.04.2015
İş Mahkemesi
.Dava Türü : Tespit
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, trafo uzman teknisyeni ünvanı ile tablocu olarak çalışan davacının görevinin teknik büro teknisyeni olarak değiştirildiğini bu surette toplu iş sözleşmesinin bazı hükümlerinden yararlanamadığını iddia ederek unvan değişikliğinin esaslı tarzda değişiklik olduğunun tespitini talep etmiştir.
Davalı davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece yapılan görev değişikliğinin çalışma koşullarında esaslı değişiklik niteliğinde olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Bir hakkın mahkemeler aracılığıyla ileri sürülmesi, talep edilmesi yetkisine dava hakkı (dava açma hakkı) denir. Dava hakkı asıl haktan (örneğin davada alacak hakkı talep ediliyorsa alacak hakkından) ayrı bir hak değildir. Bu nedenle dava hakkı asıl hakla birlikte devredilebilir. Dava hakkı kural olarak asıl hak sahibine aittir.
Dava hakkı Anayasa ile teminat altına alınmıştır. 1982 Anayasasında; herkesin meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
Dava hakkının kötüye kullanılmaması gerekir.
Dava hakkı hukuki yarar ile sınırlıdır. Yani, mahkemenin bir davanın esası hakkında yargılama yapabilmesi (davanın esasına girebilmesi) için, davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması gerekir. Hukuki yarar bir dava şartıdır.
Kural olarak tespit davasının dinlenebilmesi için genel dava şartlarından başka iki özel koşula daha ihtiyaç vardır. Özel koşulların ilki, tespit davasının konusunu ancak bir hukuki ilişkinin oluşturabileceğidir. Gerçekten tespit hükmü, hak ve alacakların doğduğu hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığını tespit etmekte olup, miktarları hakkında bir şey içermez. Bu nedenle uygulamada, konusu yalnızca maddi vakıa ya da vakıalar olan tespit davalarının dinlenemeyeceği sonucuna varılmıştır. Maddi vakıa ya da vakıalar ancak hukuki bir ilişki ile birlikte tespit davasına konu olabilirler. İkinci koşul, davacının sözünü ettiği hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığının hemen tespitinde hukuki bir yararı bulunmalıdır. Hukuki yarar koşulu, tespit davasını hükme bağlayan tüm yasalarda öğretide ve uygulamada kararlılıkla aranmaktadır.
Somut olayda davacı trafo uzman teknisyeni ünvanı ile tablocu olarak çalışan davacının görevinin teknik büro teknisyeni olarak değiştirildiğini bu durumun çalışma koşullarında esaslı değişiklik olduğunun tespitini talep etmiştir. Davacının talebi maddi vakıanın tespiti niteliğinde olup, tek başına maddi vakıanın tespitinin istenmesinde hukuki yarar bulunmadığından dava şartı yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalının diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 13/04/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.