YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/3717
KARAR NO : 2015/7158
KARAR TARİHİ : 15.04.2015

İş Mahkemesi
Dava Türü : Alacak

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacı vekili davacının davalı yana ait işyerinde belirsiz süreli iş sözleşmesiyle 10.03.2003 – 13.08.2012 tarihleri arasında, ütücü olarak çalıştığını, son aylık ücretinin net 850.-TL olduğunu, günde bir öğün yemeğin ve servis hizmetinin işverence sağlandığını, işyerindeki çalışma saatlerinin haftada altı gün 07:30 – 17:30 saatleri arası olup ara dinlenmelerinin yarım saat yemek molası ve iki adet on beşer dakikalık çay molasından oluştuğunu, ütü bölümünde çalışanların haftada üç gün 21:00’e kadar çalıştıklarını, haftanın altı günü çalışarak fazla çalışma ücretleri dahil eline aylık net 1.300.-TL geçtiğini fazla mesai ve ücret alacaklarının da ödenmemesi üzerine iş sözleşmesini haklı olarak feshettiğini beyanla fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla kıdem tazminatı ile fazla çalışma ücreti, yıllık izin ücreti ve ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir.
Günlük çalışma süresinin onbir saati aşamayacağı Kanunda emredici şekilde düzenlendiğine göre, bu süreyi aşan çalışmaların denkleştirmeye tabi tutulamayacağı, zamlı ücret ödemesi veya serbest zaman kullanımının söz konusu olacağı kabul edilmelidir.
Yine işçilerin gece çalışmaları günde yedibuçuk saati geçemez (İş Kanunu, Md. 69/3). Bu durum günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden, haftalık kırkbeş saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde yedibuçuk saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir. Dairemizin kararları da bu yöndedir
Fazla çalışma yönünden diğer bir yasal sınırlama da, İş Kanununun 41 inci maddesindeki, fazla çalışma süresinin toplamının bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamayacağı şeklindeki hükümdür. Ancak bu sınırlamaya rağmen işçinin daha fazla çalıştırılması halinde, bu çalışmalarının karşılığı olan fazla mesai ücretinin de ödenmesi gerektiği açıktır. Yasadaki sınırlama esasen işçiyi korumaya yöneliktir .
Fazla çalışmanın belirlenmesinde, 4857 sayılı Yasanın 68 inci maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin de dikkate alınması gerekir.
Fazla çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtay’ca son yıllarda hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır .Ancak fazla çalışmanın tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Yapılacak indirim, işçinin çalışma şekline ve işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma miktarına göre taktir edilmelidir. Hakkın özünü ortadan kaldıracak oranda bir indirime gidilmemelidir.
Davacı dava dilekçesinde çalışma saatlerinin haftada altı gün 07:30 – 17:30 saatleri arası olup ara dinlenmelerinin yarım saat yemek molası ve iki adet on beşer dakikalık çay molasından oluştuğunu, ütü bölümünde çalışanların haftada üç gün 21:00’e kadar çalıştğını buna ilişkin işyerine ait 3 adet çizelgeyi sunduklarını haftada 45 saati aşan çalışmalarının karşılığında 4857 sK.’nun 41. md. gereğince ödenmesi gereken fazla çalışma ücreti alacakları ödenmediğin, 2012 Mayıs ve Haziran ayında fazla mesai yapan davacının fazla mesai ücreti alacakları da ödenmediğini, bankaya yatırılan ücrete ilişkin bordroda fazla mesai ücreti çok az gösterilmiş olabileceğini, davacının, bankaya yatırılan ücretlerini “yasal haklarını saklı” tutarak tahsil ettiğinden 5.06.2012, 04.07.2012, 03.08.2012 tarihli banka dekontları) bu aylara ilişkin fazla mesai ücreti alacaklarının da hesaplanmasını talep etmiştir.
Mahkeme davacının puantajlarda imzasının bulunmadığını, davacının kart basma kayıtlarına itiraz ettiğini, kendisinin sunduğu puantajlara göre daha fazla çalışmasının olduğu anlaşıldığından davacının iddiası gibi Mayıs ve Haziran 2012 dönemi için tanık beyanlarına göre haftada 3 gün 07:30 – 17:30 arası günde 9 saat ve haftada üç gün 21:00’e kadar günde 12 saat ve haftada toplam 63 saat çalışıp 18 saat fazla mesai yaptığını kabul etmiştir.
Davacı vekili davalı tarafından sunulan puantaj kayıtlarında değişiklik yapıldığını ve bu kart basma kayıtlarının cd olarak sunulsaydı o kısımlarda değişiklik yapıldığının anlaşılacağını iddia etmiş , davalı da davacının sunduğu puantajları kabul etmediğini , bunların davalı şirkete ait olduğuna dair herhangi bir ibare bulunmadığını ve herkes tarafından düzenlenebilir nitelikte olduğunu savunmuştur.
Somut olayda gerek davacı tarafça gerek davalı tarafça davacının çalışma saatlerine ilişkin belgeler sunulmuş ancak mahkemece bu belgeler yeterince değerlendirilmeden davacının fazla mesai alacağının kabulüne karar verilmiştir.
Her iki taraf da diğeri tarafından sunulan belgelere bunların düzenlenmesi ve güvenilirliği hususlarında itiraz etmiş olmakla mahkemece dosyaya sunulan belgeler bakımından taraf itirazları da dikkate alınarak gerekirse işyerinde keşif yapılmak suretiyle işyeri belgeleri ve bilgisayarlar üzerinde teknik bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılarak ve bu belgelerin dosyaya sunulan bordrolar ve banka kayıtlarıyla birlikte değerlendirmesi yapılarak fazla mesainin ispatı hususunda taraflarca sunulan belgelerin düzenlediği tarihler itibariyle dikkate alınıp alınmayacağı hususu incelenmeksizin tanık beyanlarına itibarla fazla mesai ücret alacaklarının hesaplanması hatalı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalı tarafa iadesine 15.04.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.