YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/24791
KARAR NO : 2015/26193
KARAR TARİHİ : 22.12.2015
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : Alacak
YARGITAY İLAMI
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay’ca incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Davalı … Tur.Taş.İnş.San.ve Tic.Ltd.Şti.temyizi yönünden; dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalı … Tur.Taş.İnş.San.ve Tic.Ltd.Şirketinin tüm temyiz itirazlarının reddine,
2-Davalı … Tur.Tic.Ltd.Şirketinin temyizine gelince; davacı asıl işveren olan davalı … Turizm Ltd.Şti’nin alt işvereni olan diğer davalının … Turizm ltd.Şti’nin işçisi olarak 01.11.1985 tarihinde işe başladığını ve kesintisiz olarak 2010 yılının Haziran ayına, eski ve yeni garaj da çalıştığını, davalının zaman zaman sigortasının ödenmediğini, hatta emekli olmak için sigortasını isteğe bağlı olarak kendi ödediğini,oysa sürekli çalıştığını, en son haftalık 500,00 TL aldığını bilet satışına göre de 1.000,00 TL aylık prim alındığını, çalıştığı sürede haftanın 7 günü sabah 07.00’dan öğlen 16.30 saatleri arasında, öğle arası vermeden çalıştığını, hafta tatili kullanmadığını dini ve milli bayramların hepsinde çalıştığını, 03.05.2009 tarihinde emekli olduğunu ancak kıdem tazminatını almadığını ve çalışmaya devam ettiğini sonra işverenin 21.05.2010 tarihinde resmi prosedür diyerek elinden belge aldığını, belgeyi imzalattıktan 2 hafta sonra işine son verildiğini, hile ile elinden belge alıp işten çıkardıklarını, iş ilişkisi devam ederken alınan ibranamelerin geçersiz olduğunu, 27 yıldır çalıştığını, hile ile belgenin elinden alındığını, varlığı şüpheli ve tartışmalı olan alacakların ibra yoluyla sonlandırılamayacağını, miktar içermeyen ibranamelerin titizlikle incelenmesi gerektiğini ve davalılar arasında asıl-alt işveren ilişkisi bulunduğunu bildirerek kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin, fazla mesai, hafta tatili ve resmi tatil ücreti alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuşlardır.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş.
Taraflar arasında davalılar arasındaki ilişkinin asıl-alt işveren mi yoksa acentelik ilişkisi mi olduğu hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Davacı davalı …. Turizm Ltd.Şti’nin alt işvereni olan diğer davalının … Turizm Ltd.Şti’nin işçisi olarak çalıştığını, … Turizmin –… Turizmin taşeronu olduğunu ve bilet satış işini gerçekleştirdiğini, … Turizm’in peron görevlisi olarak çalıştığını, aralarında alt-asıl işveren ilişkisinin bulunduğu, bilet satma işinin asıl işin bir gereği olduğunu bu ilişkinin gereklerinden ve teknolojik nedenlerden kaynaklandığını iddia etmiştir.
Davalı … davacının … Turizm.Ltd.Şti.’nde çalıştığını, bu şirket ile aralarında acentalık sözleşmesinin bulunduğunu, … Turizm.Ltd.Şti.’nin yolcu taşıması konusunda acente olarak tayin ettiğini ve buna göre vekil eden şirkete ait yolcu biletlerinin satış işlemlerini … Şti.’nin yapmakta olduğunu buna ilşkin belgelerin ekte sunulduğunu, … Ltd.Şti.’nin yani acentenin müvekkiline bağımlı bir sıfatı olmadığını, acentenin tacirin bağımsız yardımcısı olduğunu TTK uyarınca acentenin tacire bağımlı olmaması gerektiğini belirttiğini, faaliyet düzenini ve çalışma zamanını kendi ayarlayabilen kişiler bağımsız konumdadırlar, acente kendi adına vergi levhası olan bağımsız bir işletme işlettiğini, acente müvekkilinin doğrudan denetimi ve gözetimi altında değildir. Acenteye faaliyet ve çalışma düzeni ile ilgili talimat vermediğini, acentenin faaliyetlerini bağımsız yürüttüğünü ve iş hacmine göre işçi çalıştırabileceğini, işveren olduğundan İş Kanununa tabi olacağını, davacının işvereninin acente olduğunu müvekkili ile bir ilgisinin bulunmadığını, davacıya karşı iş sözleşmesinden veya kanundan doğan sorumluluğunun bulunmadığını ve davalı sıfatı olmadığından davanın sıfat yokluğundan reddine karar verilmesini talep etmiştir
Dosyaya davalılar arasında yapılmış 03.06.2002 tarihli acentelik sözleşmesi sunulmuştur. Bu sözleşmede davalı … Turizm’in diğer davalı … Tur’u şehirler arası yolcu taşımacılığı konusunda acente olarak tayin ettiği, … Tur’un … Turizm’e ait biletlerin satış işini yapacağı ve satış bedelinden bir pay alacağı düzenlenmiştir. İşyerinin acenteye devrinde, devralan belirli bir organizasyona, uzmanlığa ve hukuksal bağımsızlığa sahip değilse, kısaca üretim ya da hizmet sunumuna ilişkin ekonomik faaliyetin bağımsız yönetimini üstlenmemişse bir devirden söz edilemez. Devredenin işveren sıfatının devam ettiği kabul edilmelidir. Acentelik sözleşmesine göre devredenin devralan acente üzerinde denetim ve kontrol yetkisinin bulunması, çalışma şartlarını belirlemesi, çalışan üzerinde yönetim hakkını kullanması, acente ilişkisinin kayıt üzerinde kaldığının, acentenin bağımsız bir işveren olmadığının göstergeleridir. Davalılar arasında düzenlenen acentelik sözleşmesinde devreden işverenin devralan üzerinde denetim ve yönetim yetkisinin bulunmadığı, yalnızca bilet satışı üzerinde mali bir anlaşma yapıldığı anlaşılmakla taraflar arasında düzenlenen ilişkinin asıl ve alt işveren ilişkisi olmadığı ve işyeri devri de bulunmadığı gözetildiğinde taraflar arasındaki ilişkinin gerçek anlamda acentelik ilişkisi olduğu kabul edilmelidir.
Tüm bu nedenlerle mahkemece … Turizm Tic.Ltd.Şirketi hakkındaki davanın husumetten reddine karar verilmesi gerekirken davalılar arasındaki ilişki hatalı olarak belirlenerek davacının hesaplanan tazminatlarından ve işçilik alacaklarından davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması hatalı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı … Tur.Tic.Ltd.Şirketinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalı … Tur.Tic.Ltd.Şti.’ne iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davalı … Turizm.Ltd.Şti.’ne yükletilmesine, 22.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.