YARGITAY KARARI
DAİRE : 7. Ceza Dairesi
ESAS NO : 2022/3101
KARAR NO : 2022/9680
KARAR TARİHİ : 18.05.2022
Düzeltme ve cevabın yayınlanmaması suçundan sanık … hakkında yapılan yargılama sırasında, adı geçen sanığın yeniden milletvekili seçilerek Anayasa’nın 83. maddesi kapsamında dokunulmazlığa sahip olduğundan bahisle, Anayasa’nın 83/2 ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223/8 maddeleri gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erdiği tarihe kadar hakkındaki kamu davasının durmasına dair … Asliye Ceza Mahkemesinin 22/06/2021 tarihli ve 2016/131 esas, 2021/309 sayılı kararına karşı yapılan itirazın reddine dair … Ağır Ceza Mahkemesinin 07/10/2021 tarihli ve 2021/626 değişik iş sayılı sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığı’ndan verilen 26/01/2022 tarihli kanun yararına bozma istemini içeren dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 04/03/2022 tarihli ve KYB. 2022/15731 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Mezkür ihbarnamede;
Dosya kapsamına göre, adı geçen sanık hakkında 06/12/2014 tarihinde işlediği düzeltme ve cevabın yayınlanmaması suçundan … Asliye Ceza Mahkemesinin 2015/59 esas sayılı dosyası üzerinden yapılan kovuşturma sırasında, 01 Kasım 2015 tarihinde yapılan 26. Yasama Dönemi Milletvekili Genel Seçiminde … seçim bölgesinden milletvekili seçilmesi nedeniyle Anılan Mahkemenin 23/02/2016 tarihli kararı ile kamu davasının durmasına ve dosyanın tefriki ile yeni bir esasa kaydına karar verildiği, dosyanın tefrik kararı sonrası … Asliye Ceza Mahkemesinin 2016/47 esas sayılı dosyası üzerinden işlem gördüğü ve 24/02/2016 tarihli karar ile sanığın Milletvekilliği sıfatı halen devam ettiğinden bahisle durma kararı verildiği,
Yasama dokunulmazlığının kaldırılması için Adalet Bakanlığı’na gönderilen dosyanın, 20/05/2016 tarihinde kabul edilerek 08/06/2016 tarihli ve 29736 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6718 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Türkiye Cumhuriyet Anayasası’na eklenen geçici 20. maddede yer alan, “Bu maddenin Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildiği tarihte; soruşturmaya veya soruşturma ya da kovuşturma izni vermeye yetkili mercilerden, Cumhuriyet başsavcılıklarından ve mahkemelerden; Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasanın 83 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren onbeş gün içinde; Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında, Başbakanlıkta ve Adalet Bakanlığında bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyalar, gereğinin yapılması amacıyla, yetkili merciine iade edilir.” şeklindeki düzenleme gereğince işlem yapılmak üzere iade edilmesini müteakip, dosyanın yeniden ele alınması üzerine, adı geçen sanığın bu kez 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan 27. Yasama Dönemi Milletvekili Genel Seçiminde … seçim bölgesinden yeniden milletvekili seçilmesi üzerine, Anayasa’nın 83/2 ve 5271 sayılı Kanun’un 223/8. maddeleri gereğince kamu davasının durmasına karar verilmiş ise de,
Anayasa’nın 83. maddesinde yer alan, “(2) Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır. (4) Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.” şeklindeki düzenleme ile,
Benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 20/09/2018 tarihli ve 2018/2088 esas, 2018/2728 karar sayılı ilamında, “…geçici 20. maddenin, yasama dokunulmazlığına ilişkin genel hüküm niteliğindeki 83/2 inci fıkrasına nazaran “Anayasal bir özel hüküm” olarak düzenlendiği anlaşılmaktadır. Anılan hükmün geçici madde olması, hükmün Anayasal hüküm olma niteliğini değiştirmeyeceği gibi özel hüküm olması nedeniyle genel hüküm karşısında öncelikle uygulanma zorunluluğu hukukun temel ilkelerindendir. Madde metninin sarahatine göre, düzenlemenin milletvekili dokunulmazlığının kaldırılmasına dair bir parlamento kararı olmadığı açıktır. Doğrudan Anayasanın 83. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinin, 20.5.2016 tarihi itibariyle işlem görmüş dokunulmazlık dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından uygulanamayacağı öngörülerek, aynı madde fıkrasında yer alan iki istisna durumuna bir üçüncü istisna olarak eklendiği görülmektedir.
Şu hale göre, dokunulmazlık statüleri geçici 20. madde kapsamında kalan milletvekillerinin dokunulmazlıklarının, tıpkı ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar da olduğu gibi bu dosyalar sonuçlanıncaya kadar dokunulmazlıklarının bulunmadığının kabulü gerekir. Böylece kovuşturma hukuku yönünden genel hükümlere tabi olan milletvekilinin, yeniden seçilmesi halinde, önceki dokunulmazlığı hukuki niteliği itibarıyla “münferit bir parlamento kararı olan dokunulmazlığın kaldırılması kararı” ile kaldırılmadığından, Anayasa’nın 83/4. maddesi gereğince yeni bir dokunulmazlık korumasına kavuştuğunun kabulüne de imkan bulunmamaktadır…” şeklinde yer alan açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde,
Somut olayda, sanığın 24/06/2018 tarihinde yeniden milletvekili seçilmeden önce, yasama dokunulmazlığının kaldırılması için Adalet Bakanlığın’da bulunan dosyasının 6718 sayılı Kanun ile Türkiye Cumhuriyet Anayasası’na eklenen geçici 20. madde kapsamında iade edildiği, bu durumda yeniden milletvekili seçilmiş olsa dahi, anılan düzenleme uyarınca işlenen suçun nev’ine bakılmaksızın bu dosya sonuçlanıncaya kadar milletvekili dokunulmazlığından faydalanamayacağı cihetle, yargılamaya devam edilerek esas hakkında bir karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, itirazın bu yönden kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiş ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozmaya atfen ihbar olunmuş bulunmakla Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
Her ne kadar, yasama dokunulmazlığının kaldırılması için Adalet Bakanlığında bulunan dosyasının 6718 sayılı Yasa ile 1982 Anayasasına eklenen Geçici 20. madde kapsamında iade edilmesi nedeniyle, yeniden milletvekili seçilen sanığın, yargılama tamamlanana kadar bu dosya için milletvekili dokunulmazlığından yararlanamayacağı gerekçesi ile kanun yararına bozma isteminde bulunulmuş ise de; ayrıntılarının Anayasa Mahkemesinin 17.09.2020 tarih, … Başvuru sayılı (… Başvurusu (2)) ve Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 04.11.2021 tarih, 2021/7929 Esas – 2021/9940 Karar sayılı kararında yer aldığı üzere; 1982 Anayasasının 83. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinin “Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz….” şeklinde, dördüncü fıkrasının “Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.” şeklinde, Geçici 20. maddesinin birinci fıkrasının ise “Bu maddenin Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildiği tarihte; soruşturmaya veya soruşturma ya da kovuşturma izni vermeye yetkili mercilerden,
Cumhuriyet başsavcılıklarından ve mahkemelerden; Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasanın 83 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz.” şeklindeolduğu, bu çerçevede konu değerlendirildiğinde yasama dokunulmazlığının milletvekili seçilme ile kazanılıp milletvekilliği sona erene ya da meclis kararıyla kaldırılana kadar devam edeceği, 83/4. maddedeki düzenlemeye göre de yeniden milletvekili seçilen kişinin, dokunulmazlığın yeniden kaldırılmasına kadar yeniden yasama dokunulmazlığına kavuşacağı, Geçici 20. maddedeki düzenleme ile 6718 sayılı Yasanın kabul edildiği 20.05.2016 tarihine kadar Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Karma Komisyona intikal eden dosyalar açısından 1982 Anayasasının 83/2-1.cümlesinin uygulanmayacağı düzenlendiği, fakat 83/4. maddedeki düzenlemeye bir istisna getirilmediği, nitekim 6718 sayılı Yasanın gerekçesinde de özetle Türkiye Büyük Millet Meclisinde çok sayıda dokunulmazlık dosyası bulunduğu, bunlarla ilgili tek tek meclis kararı alınması yönteminin uygulanmasının uzun zaman alacağı, bu nedenle bu yasayla anayasaya geçici bir madde eklenerek tüm dokunulmazlıkların toplu halde kaldırılmasının amaçlandığının belirtildiği, dolayısıyla bu düzenlemenin mevcut dosyalar hakkındaki dokunulmazlığın kaldırılması hedeflediği, bunun dışında 83/4. maddedeki düzenleme gereği dokunulmazlığın yeniden kazanılmasının esas olduğu ve Geçici 20. maddenin birinci fıkrasındaki istisnanın sonraki seçim dönemlerine teşmil edilemeyeceği cihetle, kanun yararına bozulması istenilen kararda bir isabetsizlik görülmediği anlaşıldığından,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görülmediğinden, CMK’nun 309. maddesi uyarınca kanun yararına kararın bozulmasına dair talebinin REDDİNE,18.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.