YARGITAY KARARI
DAİRE : 6. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/4935
KARAR NO : 2023/410
KARAR TARİHİ : 02.02.2023
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
HÜKÜM/KARAR :Kısmen Kabul, Kısmen Ret
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen 2007/646 Esas sayılı davanın kısmen kabulüne, birleşen 2008/28 Esas sayılı davanın reddine, birleşen 2008/27 Esas sayılı davanın esastan reddine, 2009/86 Esas sayılı davanın esastan reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı asıl ve birleşen 2007/646, 2008/27 Esas sayılı davalarda davalı-birleşen 2008/28, 209/86 Esas sayılı davalarda davacı … Bakanlığı vekili ile asıl ve birleşen 2007/646, 2008/27 Esas sayılı davalarda davacı-birleşen 2008/28, 2009/86 Esas sayılı davalarda davalı …. Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl davada davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde özetle; 02.03.2004 tarihli sözleşme ile … L tipi cezaevi inşaatının yapım işini üstlendiğini, ancak davalı idarenin sözleşmeye dahil olmayan ilave imalatlar istediğini, bu imalatların da müvekkili şirket tarafından yerine getirildiğini, inşaatın sözleşme hükümlerine uygun olarak tamamladığını, geçici kabulünün yapıldığını, ancak hakedişten dolayı bakiye alacaklarının ödenmediğini belirterek 1.220.530,22 TL+KDV alacağının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen 2007/646 Esas sayılı dava dosyasında davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde özetle; aynı sözleşmeye dayalı olarak ödenmeyen fiyat farkı alacağı olarak 373.000,00 TL’nin tahsilini talep etmiştir.
Birleşen 2008/27 Esas sayılı dava dosyasında davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde özetle; … Asliye 1. Ticaret Mahkemesinin 2007/4542 D.İş sayılı tespit dosyasında verilen ihtiyati tedbir kararı ile teminat mektuplarının paraya çevrilmesinin önlendiğini, ihtiyati tedbir kararının devamı ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak üzere 10.000,00 TL maddi ve 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen 2008/28 Esas sayılı dava dosyasında davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; 5 adet toplam bedeli 1.060.615,00 TL olan teminat mektuplarının nakde dönüştürülmesi için teminat mektuplarını veren bankaya yazı yazılmasına rağmen … Asliye 1. Ticaret Mahkemesinin 2007/4542 D.iş sayılı dosyasından verilen ihtiyati tedbir kararı nedeni ile davalı banka tarafından teminat mektuplarını nakde çevrilmediğini, davalı bankanın teminat mektubu vermekle asli borç üstlendiğini, davalı bankanın teminat mektupları üzerine ihtiyati tedbir konulmadan önce de yapılan yazılı talebe rağmen nakde dönüştürerek ödeme yapmadığını, davalı yüklenici şirketin … L tipi cezaevi inşaatını sözleşme hükümlerine uygun olarak tamamlayarak teslim etmediğini, eksik işleri verilen süre içinde tamamlamadığını, eksikliklerin davalı yüklenici nam ve hesabına komisyon oluşturularak dava dışı firmaya tamamlattırıldığını, 1.060.615,00 TL olan teminat mektubu bedelinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen 2009/86 Esas sayılı dava dosyasında davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; sözleşme kapsamında davalı yükleniciye yapılan 4.737.356,85 TL fazla ödemenin tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Asıl ve birleşen davalarda davalı idare vekili cevap dilekçelerinde özetle; davacı şirketin sözleşme hükümlerine uygun olarak işi süresinde bitirerek teslim etmediğini, bilahare davacı şirketin temsilcisinin iştiraki ile inşaattaki eksiklerin tespit edildiğini, tutanağa bağlandığını, verilen ek süre içinde tespit edilen eksik işlerin yerine getirilmediğini, bu nedenle geçici kabul tarihinin eksikliklerin giderilmesine kadar ertelendiğini, davacı şirketin eksiklikleri gidermeden inşaatı terk ettiğini, inşattaki eksikliklerin yüklenici davacı şirket nam ve hesabına yaptırılması için komisyon oluşturulduğunu, davacı şirketin teminat mektuplarının paraya çevrilmesi için muhatap bankaya yazı yazıldığını, ancak … Asliye 1. Ticaret Mahkemesinin 2007/4274 D. İş sayılı dosyası üzerinden tedbir konulduğundan nakde dönüştürülemediğini belirterek asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davalarda davalı yüklenici vekili cevap dilekçelerinde özetle; fazla ödeme söz konusu olmadığını, teminat mektubu bedelinin tahsili koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
… 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 29.07.2010 tarihli ve 2007/593 Esas, 2010/405 Karar sayılı kararı ile özetle; asıl davanın kısmen kabulü ile; 822.069,67 TL’nin davalı idareden tahsiline, birleşen 2007/646 Esas sayılı davanın kısmen kabulü ile 212.464,74 TL’nin davalı idareden tahsiline, birleşen 2008/28 Esas sayılı davanın reddine, birleşen 2008/27 Esas sayılı maddi ve manevi tazminat davasının reddine, birleşen 2009/86 Esas sayılı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA KARARI
A. Bozma Kararı
1. İlk derece mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.(Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 2010/7252 Esas, 2012/889 Karar ve 16.02.2012 tarihli kararı ile; davalı idare vekilinin aşamalardaki savunmalarında, davacı yüklenicinin eksiklikleri verilen süreye rağmen tamamlamaması üzerine namına ihaleye çıkarılıp dava dışı … İnşaat Ltd. Şti.’ye eksikliklerin yaptırıldığı ve ikinci yüklenicinin … 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2007/661 Esas sayılı dosyasında açtığı davada tamamlanan eksik işler bedelinin 1.702.000,00 TL olduğu hesaplanıp hüküm altına alındığı, ayrıca temyiz duruşmasında aynı işle ilgili … 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2008/479 Esas sayılı dosyasında derdest dava bulunduğunun bildirildiği, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda 2007/661 Esas sayılı dosyada talep edilen eksik işler ile dava dosyasında saptanan eksik işlerin karşılaştırılmadığı ve davacı yüklenicinin gerçekleştirdiğini ileri sürdüğü imalât içinde dava dışı … İnş Ltd. Şti.’nin yaptığı ve bedelini talep ettiği işler bulunup bulunmadığının irdelenmediği, aynı mahkemenin 2008/479 Esas sayılı dava dosyası getirtilip incelenmediği, ayrıca Bakanlık vekilince … 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2008/53 Esas, 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2008/1200 Esas ve 2011/300 Esas sayılı dosyalarında ceza davaları bulunduğu ileri sürülmesine rağmen bu dosyaların da celp edilerek incelenmediği gerekçesiyle kararın bozulduğu anlaşılmıştır.
V. İLK DERECE MAHKEMESİNİN İKİNCİ KARARI
… 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2013/274 Esas, 2018/420 Karar ve 06.06.2018 tarihli kararı ile; asıl davanın tarafların usuli kazanılmış hakları da gözetilerek kısmen kabulü ile 822.069,67 TL’nin tahsiline, Birleşen 2007/646 Esas sayılı davanın tarafların usuli kazanılmış hakları gözetilerek kısmen kabulü ile; 212.464,74 TL’nin tahsiline, birleşen 2008/28 Esas sayılı davanın reddine, davalı Şekerbank T.A.Ş. aleyhine verilen ihtiyati haciz kararının kaldırılmasına, birleşen … 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2008/27 esas ve birleşen 2009/86 esas sayılı davaların reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Bozma Kararı
1.İlk derece mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.(Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 2018/5470 Esas, 2019/2775 Karar ve 13.06.2019 tarihli kararı ile; … 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2015/422 Esas sayılı dosyasının BK’nın 53. maddesi hükmünce maddi vakıaların subutuna ilişkin ceza hakiminin kararı hukuk hakimini de bağlayacağından sonuçlanıp kesinleşmesinin beklenmesi ve yeniden oluşturulacak teknik bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle … 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2007/661 Esas ile 2008/479 Esas sayılı dosyalarının davacıları tarafından yapılan imalâtların eldeki davada yüklenici tarafından yapılmış gibi mükerrer olarak talep edilip edilmediği, eksik bırakılan işler miktarının ne olduğu konularında gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınması, karar başlığının asıl ve birleşen dosyalar için ayrı ayrı yapılması, tarafların ve dava tarihlerinin ayrı ayrı belirtilmesi, davalardaki davalı sıfatının değerlendirilmesi ve temsilde yanılma olup olmadığının incelenmesi ve sonucuna uygun olarak asıl ve birleşen davalarda karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulduğu anlaşılmıştır.
VII. İLK DERECE MAHKEMESİNİN ÜÇÜNCÜ KARARI
… 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/298 Esas, 2022/528 Karar ve 01.07.2022 tarihli kararı ile; mahallinde keşif sonucu düzenlenen ve hüküm vermeye elverişli bilirkişi kurulu raporu ile taraflar arasındaki sözleşme konusu işin kesin hesabının çıkartıldığı, buna göre toplam sözleşme bedelinin 15.487.000,00 TL olduğu, ilave işler bedelinin 1.398.885,31 TL olduğu, taraflarca tutanak ile tespit edilen ayıplı işler nedeniyle kesilmesi gereken nefaset kesintisinin 92.500,00 TL olduğu, sonradan … İnşaat tarafından davacı yerine yapılan eksik işler bedelinin 745.395,70 TL olduğu, … İnşaata tamamlatılan işler bedelinin ise 286.516,03 TL olduğu, davacının talep edebileceği fiyat farkı alacağının 289.291,00 TL olduğu, davacı tarafça işin geç teslimi nedeniyle sözleşme gereği cezai şart olarak kesilmesi gereken gecikme cezasının 1.087.187,40 TL olduğu, davalı idare tarafından yapılan tüm ödemeler mahsup edilerek çıkarılan kesin hesaba göre davacının talep edebileceği bakiye hak ediş alacağı tutarının fiyat farkı dahil olmak üzere toplam 1.289.213,88 TL olduğu, ayrı talep edilmesi nedeniyle 289.291,00 TL fiyat farkı alacağı düşüldüğünde talep edebileceği bakiye hak ediş alacağı tutarının 999.922,88 TL olduğu, buna göre de davacı tarafça ilk verilen kararın temyiz edilmemesi nedeniyle tarafların usuli kazanılmış hakları da gözetilerek asıl dava yönünden 822.069,67 TL hak ediş alacağına, birleşen 2007/646 esas sayılı dosyası yönünden 212.464,74 TL fiyat farkı alacağına hükmetmek gerektiği, yine yapılan kesin hesapta davacı yüklenici alacaklı çıktığından davalı idare tarafından açılan teminat mektubu bedeli alacağı ve fazla ödemenin istirdatı davalarının reddine, davacı yüklenici tarafından açılan teminat mektuplarının nakde çevrilmesi nedeniyle maddi manevi tazminat davası yönünden ise teminat mektupları nakde çevrilmeyip davacının herhangi bir zararı oluşmadığı için davalı Bakanlık aleyhine açtığı davanın reddine, Bakanlık aleyhine hüküm tesis edilmiş olmakla, ayrıca davalı olarak gösterilen il müdürlüğü aleyhine hüküm tesisine yer olmadığına, davalılar … Valiliği ve … yönünden de davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
VIII. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde asıl dava davacısı yüklenici vekili ve asıl dava davalısı idare vekili temyiz etmiştir.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı yüklenici vekili temyiz dilekçesinde özetle; çıkartılan kesin hesaptan gecikme cezası kesintisi yapılmasının doğru olmadığı, geçici kabul eksiği olarak hesaplamalara dahil edilmesi gereken tutarın 159.930,00 TL olması gerekirken 1.032.011,73 TL’nin kabul edilemeyeceği, idarenin gecikme cezası talebi olmadığı belirtilerek kararı temyiz etmiştir
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; teminat mektubunun nakde dönüştürülerek müvekkil idareye ödenmesine karar verilmesi, bozmadan önce 14.10.2009 tarihli raporda davacının alacağı 930.608,80 TL hesap edilmesine rağmen son raporda 1.289.213,88 TL hesaplandığı, çelişkinin giderilmesi konusundaki taleplerinin mahkemece dikkate alınmadığı belirtilerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl ve birleşen davalarda uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye iş bedelinin, fiyat farkı alacağının, maddi ve manevi tazminat alacağının, teminat mektubu bedelinin ve fazla ödemenin tahsili istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Türk Borçlar Kanunu’nun 470 inci maddesi, ihale mevzuatı ve 4/2/1959 tarih ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 1086 sayılı Kanun’un 437 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Asıl davada davacı yüklenici tarafından gecikme cezasının haksız kesildiği gerekçesiyle karar temyiz edilmiş ise de; taraflar arasında … L Tipi Cezaevi İnşaatı Yapım İşine dair 02.03.2004 tarihinde sözleşme imzalandığı, sözleşme uyarınca işin teslim süresinin yer tesliminden itibaren 700 gün olduğu, idare tarafından yaptırılan fazla işler nedeniyle işin teslim süresinin 27.09.2006 tarihi olduğu, ancak davacı yüklenicinin işi bu sürede teslim edemediği, 21.05.2007 tarihinde teslim ettiği, sözleşmenin 10.2.1. maddesine göre, iş zamanında bitirilmediği takdirde geçen her takvim günü için sözleşme bedelinin onbinde üçü oranında gecikme cezası kesileceği düzenlenmiş olup, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda da, işin teslim edilmesi gereken 27.09.2004 tarihi ile teslim edildiği 21.05.2007 tarihi arası 234 günlük gecikme için sözleşme bedeli 15.487.000,00 TL’nin onbinde üçü üzerinden hesaplanan 1.087.187,40 TL gecikme cezasının kesin hesapta yüklenici alacağından düşülmesi yerinde olduğundan davacı yüklenicinin temyiz itirazları bu yönüyle yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. Davacı yüklenici tarafından, davalı idarenin gecikme cezası talebi olmadığı gerekçesiyle de kararı temyiz etmiş ise de; taraflar arasındaki sözleşme konusu işin kesin hesabının mahkeme eliyle çıkartıldığı, mahkemece verilen ikinci kararda gecikme cezası hesabının yapıldığı, çıkartılan kesin hesapta yüklenici alacağından bu miktarın düşüldüğü, davacı yüklenici tarafından bu kararın temyiz edilmediğinden davalı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğundan davacı yüklenicinin bu temyiz itirazı da yerinde görülmeyip, reddi gerekmiştir.
Davacı yüklenici, geçici kabul eksiği olarak hesaplamalara dahil edilmesi gereken tutarın 159.930,00 TL olması gerekirken 1.032.011,73 TL’nin kabul edilmeyeceği gerekçesiyle kararı temyiz etmiş ise de; geçici kabul tutanağında belirtilen eksik ve kusurlu işleri davacı yüklenicinin verilen süre içinde tamamlamadığı, davalı idare tarafından eksik ve kusurlu işlerin yüklenici nam ve hesabına yapılması için … İnş…Ltd. Şti ile sözleşme imzalandığı, denetime elverişli bilirkişi kurulu raporu ile de bu işlerin giderim bedelinin 1.032.011,73 TL hesaplandığı anlaşıldığından davacı yüklenicinin temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
Davalı idare vekili; teminat mektubunun nakde çevrilerek tahsili gerektiği gerekçesiyle kararı temyiz etmiş ise de; taraflar arasındaki sözleşme ayakta olup, feshedilmediğinden ve kesin hesap mahkeme eliyle çıkartıldığından sözleşmenin 26. maddesinde düzenlenen teminat mektubunun gelir kaydedilmesi koşulları oluşmadığından davalının temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
Davalı idare vekili, bozmadan önce 14.10.2009 tarihli raporda davacının alacağı 930.608,80 TL hesap edilmesine rağmen son raporda 1.289.213,88 TL hesaplandığı, çelişkinin giderilmediği gerekçesiyle kararı temyiz etmiş ise de; söz konusu birinci bilirkişi kurulu raporunda, davacı yüklenici tarafından talep edilen fiyat farkı alacağı hesap edilmediği için miktarın düşük çıktığı anlaşıldığından, davalının temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
IX. KARAR
Açıklanan sebeplerle; asıl davada davacı yüklenici ve davalı idare vekillerinin yerinde görülmeyen tüm
temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Asıl ve birleşen 2007/646, 2008/27 Esas sayılı davalarda davalı-birleşen 2008/28, 209/86 Esas sayılı davalarda davacı … Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden asıl ve birleşen 2007/646, 2008/27 Esas sayılı davalarda davacı-birleşen 2008/28, 2009/86 Esas sayılı davalarda davalı …. Tic. Ltd. Şti.’den alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
02.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.