YARGITAY KARARI
DAİRE : 6. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/442
KARAR NO : 2023/1788
KARAR TARİHİ : 11.05.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/442 E., 2020/714 K.
DAVALILAR : 1- … 2- … vekilleri Avukat …
… 3- … vekili Avukat …
4- … vekili Avukat … 5- …
vekili Avukat … 6- … İnş. Taah. San. Tic. Ltd.
Şti. vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 11.06.2007
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul, Kısmen Ret
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı … İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. yönünden kabulüne, diğer davalılar yönünden reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı ile davalı … İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi görevlileri hakkında başmüfettişler tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen 20.09.2004 tarih ve 19-4 ile 34-3 sayılı 01.11.2004 tarih ve 6011 sayılı Bakanlık Olur’u ile işleme konulan raporda, 18 ayrı ihaleyle ilgili 9 ayrı yüklenicinin yapmış olduğu işlerle ilgili gerek yüklenici firmaların gerekse bu dosyanın davalılarının davacı … zarara uğrattıklarının belirtildiğini, davalı … İnşaat Taah. San. Tic. Ltd. Şti.’nin almış olduğu ihaleyle ilgili olarak 94.835,39 TL’lik bedeli haksız olarak aldığını, bu fazla ödemeye …,…,… ve …’ın sorumluluklarının bulunduğunu belirterek, fazla ödemenin yapıldığı tarihten itibaren davalı şirketten ticari reeskont faiziyle, diğer davalılardan ise yasal faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; müfettiş raporunun tek taraflı hazırlandığını, gerçeği yansıtmadığını, müfettiş raporuna dayanak gösterilen bilirkişi raporunu kabul etmediklerini, mahkemece mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapıldığında durumun ortaya çıkacağını, müvekkiliyle ilgili iddiaların yerinde olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; hastane müdürü olan davalının dava konusu işde tahakkuk memuru olarak kontrol elemanlarınca hazırlanmış hakedişleri tahakkuka bağlamaktan başka görevinin olmadığını, hakedişler üzerinde herhangi bir değişiklik yapma yetkisinin bulunmadığını, kontrol teşkilatınca hakedişte dercedilmeyen gecikme cezaları ile teknik eleman bulundurmama cezaları nedeniyle davalının hukuki mesnetten yoksun olarak yöneltilmiş davanın reddini savunmuştur.
3.Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; hastane baştabibi davalının dava konusu işde tahakkuk memuru olarak kontrol elemanlarınca hazırlanmış hakedişleri tahakkuka bağlamaktan başka görevi olmadığını, hakedişler üzerinde herhangi bir değişiklik yapma yetkisinin bulunmadığını, bu bakımdan kontrol teşkilatınca hakedişte dercedilmeyen gecikme cezaları ile teknik eleman bulundurmama cezaları nedeniyle davalının hukuki mesnet yoksun olarak yöneltilmiş davanın reddini savunmuştur.
4.Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı yüklenicinin yaptığı elektrik işlerinin projesine uygun olup olmadığının kontrolle yükümlü olduğu, istihkak raporu düzenleme ve-veya onaylama yetkisinin olmadığını, bu bakımdan yükleniciye fazla ödeme yapılması ile ilgili bulunmadığını, ara hak edişlerin avans mahiyetindeki ödemeleri kapsamı varsa bir farkın kesin hesap aşamasında düzeltilmesi imkanının mevcut olduğu, gecikme cezası ve teknik personel bulundurmama cezasının kesilmesi ve kesilmemesi ile davalının hukuki mesnet yoksun olarak yöneltilmiş davanın reddini savunmuştur.
5.Davalı… İnşaat Taah. San. Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; idare tarafından yapılan haksız ve fazla ödeme bulunmadığını, tek taraflı olarak düzenlenen bilirkişi kurulu raporlarının kabul etmediklerini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.03.2016 tarihli ve 2007/242 Esas, 2016/133 Karar sayılı kararı ile alınan raporun hüküm kurmaya elverişli olduğu, raporda; davalı yükleniciye fazladan yapıldığı anlaşılan 37.147,26 TL ödemenin yapıldığı tarihten itibaren reeskont faizi ile birlikte istirdadını talepte haklı olduğu, bu meblağın KDV hariç 31.480,73 TL’lik kısmından kurum elemanlarından uzmanlık alanları itibariyle 18.951,20 TL’sinden …, 1.634,23 TL’lik kısmından …, 10.895,30 TL’sinden …’in, yüklenici firma ile birlikte yasal faizi birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunun belirtildiği, ancak, davacının kontrol teşkilatı personeli olan davalıların da yüklenici davalıya yapılan ödemenin KDV’den sorumlu olması gerekeceğinden, söz konusu tutara % 18 KDV’nin eklenmesi yoluna gidildiği, buna ilişkin hesaplamanın re’sen yapıldığı, işleyecek faiz türü hususunda ise Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleşmiş mahkemenin 2012/19 Esas sayılı kararında esas alınan yasal faize hükmedilmesi gerektiği belirtilerek 37.147,26 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalılar… Ltd Şti, …, … ve …’den müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davalı… Ltd Şti’nin tutarın tamamından, davalı …’in 22.362,41 TL’den, davalı …’in 1.928,39 TL’sinden, davalı …’in 12.856,45 TL’sinden sorumlu olduğunun tespitine, diğer davalılar aleyhindeki davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ile davalılar …, …, … ve yüklenici… İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 02.04.2018 tarihli ve 2016/4232 Esas, 2018/1307 Karar sayılı kararıyla taraflardan sözleşme konusu iş ve imalâtların halen yerinde mevcut olup olmadığı sorulup mevcut ve yapılacak keşif yararlı alacak ise mahallinde keşif de yapılmak suretiyle dosyadaki mevcut delil, tutanak, raporlar, ceza dosyası kapsamı ve yapılırsa keşif mahallinde tespit edilecek izlenim ve bulgulara göre dayanakları da gösterilmek suretiyle davacının fazla ödeme, teknik eleman bulundurmama ve gecikme nedeniyle istirdat ve ceza istemekte haklı olup olmadığı ve miktarı konusunda gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi, davanın tamamen ya da kısmen kabulü halinde davacı yararına davadan önce temerrüt ihtarı bulunmadığından dava tarihinden itibaren reeskont faizi uygulanması gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı yüklenici… İnşaat Taahhüt Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.’ne ara hak ediş ile 31.480,73 TL + %18 KDV 5.666,53 TL = 37.147,26 TL fazla ödeme yapıldığını, bu ödemenin yapılmasında cezai şartların uygulanmamasında davalı kamu personellerinin kastının bulunmadığının ceza dosyası ile de belirlendiğini, davalı… İnşaat Taah. San. Tic. Ltd. Şti. yönünden ise yaptığı işten, fazla olarak ödenen KDV dahil 37.147,26 TL fazla hak ediş bedelinin tespit edildiği belirtilerek davalılar …, …, … yönünden davanın reddine, davalı… İnşaat Taah. San. Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın tam kabulü ile 37.147,26 TL’nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari reskont faizi ile birlikte bu davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı… İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı Temyizi
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın reddedilen davalılar yönünden de kabulüne karar verilmesi gerektiği belirtilerek kararın bozulmasına karar verilmesi talep edilmiş.
2.Davalı Temyizi
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; yerinde keşif yapılmaksızın idare tarafından tek yanlı hazırlanan müfettiş raporlarına dayanarak hüküm verilmesinin doğru olmadığı, ceza yargılamasında da mahkumiyet yönünde bir hüküm kurulmamasına rağmen yerel mahkeme tarafından tazminata hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu, davacı … tacir sıfatına haiz olmadığı gibi taraflar arasındaki ilişki istisna akdinden kaynaklandığından ve dava ticari dava türü taşımadığından “Reeskont Faizi” işletilmesi hukuka aykırı olduğu belirtilerek kararın bozulmasına karar verilmesi talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanan fazla ödemenin davalı yüklenici ile idare elamanlarından tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 470 vd maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Temyizen incelenen mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı ve işin yapılmasının üzerinden 12 yıl geçmesi nedeni ile keşif yapılmasında fayda olmadığı, Yargıtay denetimine elverişli bilirkişi raporuna göre fazla ödeme bulunduğu, gecikme cezasına yönelik hakedişlerde bir kesinti yapılmadığı, personel bulundurmama durumunun ispatlanamadığı ve fazla ödemenin kesin hakedişte tespit edildiği anlaşılmakla; tarafların temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Bir davada, mahkemenin veya tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine (diğeri aleyhine) doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakka, usule ilişkin kazanılmış hak denir. Usuli kazanılmış hak kavramı usul hukukunun temel prensiplerinden dir. Bu ilke kamu düzeni ile ilgili olması nedeniyle Yargıtayca da resen dikkate alınır. Yargıtayın bozma kararı nedeniyle doğan hak iki çeşit olup, (1) mahkemenin Yargıtayın bozma kararına uyması ile, bozma kararı lehine olan taraf yararına kazanılmış hak, (2) bazı konuların bozma kararının kapsamı dışında kalması ile doğan usuli kazanılmış haklardır. Mahkemenin Yargıtay bozma kararına uymuş olması halinde bu uyma kararı ile bağlı olup, usuli kazanılmış hak ilkesi uyarınca lehine bozulan taraf yararına araştırma ve inceleme yapması zorunlu olduğu gibi bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları da kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme, (bozma kararının kapsamı dışında kalmış olması nedeniyle) kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez.
Somut olayda; mahkemece ilk kararda 37.147,26 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsiline karar verilmiş, kararın davacı ile davalılar …, …, … ve yüklenici… İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekillerince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin bozma ilamında; davanın tamamen ya da kısmen kabulü halinde davacı yararına davadan önce temerrüt ihtarı bulunmadığından dava tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilmesi gerektiği de belirtilerek karar bozulmuştur. Mahkemece, bozma ilamına uyulmasına rağmen ikinci kararda usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek davanın tam kabulü ile 37.147,26 TL’nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğu gibi ödeme tarihi de belirtilmediğinden karar infazda tereddüt yaratacak nitelikte olup bozmayı gerektirir. Bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden kararın, 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun’un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
1.Tarafların temyiz itirazlarının 1. bentte açıklanan nedenlerle reddine,
2.Resen yapılan inceleme sonucunda 2.bentte açıklanan nedenlerle mahkeme kararının, hüküm fıkrasının 2 numaralı bendinde yer alan “ödeme tarihinden” ibaresinin çıkartılarak yerine “dava tarihinden” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalı… İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.’den alınmasına
Karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
11.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.