YARGITAY KARARI
DAİRE : 6. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/2968
KARAR NO : 2023/3044
KARAR TARİHİ : 28.09.2023
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1054 E., 2021/1186 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/9 E., 2020/686 K.
Taraflar arasındaki kooperatif üyeliğine dayalı tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava dışı müflis … Konut Yapı Kooperatifinin üyesi olarak 15 no.lu bağımsız bölüme sahip olduğunu, dava dışı kooperatif ve dava dışı arsa malikleri arasındaki dava sonucu 15 no.lu bağımsız bölümün tapu kaydının iptali arsa maliki adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiğini, bunun üzerine müvekkilinin bağımsız bölümün değerinin tahsili için kooperatife dava açtığını ve talebinin kabul edildiğini, alacağının tahsil edilememesi nedeniyle ilamlı icra yoluyla takibe başvurduğunu, ancak kooperatifin malvarlığı bulunmadığından alacağın tahsil edilemediğini, süreç içinde kooperatifin iflasına ve akabinde iflasın kapatılmasına karar verildiğini, davalıların müflis kooperatifin üyeleri olduğunu, müvekkilinin ödediği paranın kooperatifin hesabına girdiğini, kooperatif üyelerinin sebepsiz zenginleştiğini ileri sürerek, 164.139,30-TL’nin davalılardan ortaklık paylarıyla orantılı olarak tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılardan …, …, … cevap dilekçelerinde özetle davanın reddini istemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kooperatifin ana sözleşmesinin 21. maddesinde ortakların kooperatife karşı sorumluluklarının düzenlendiği, kooperatiften alacaklı olanların kooperatif üyelerine doğrudan ve kişisel malvarlığına başvurma olanağı veren bir istisna hükmüne yer verilmediği, davalı ortakların taahhüt ettikleri ortaklık payını ödemediklerine ilişkin bir iddia da ileri sürülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, kararın haksız ve mesnetsiz olduğunu, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu gereğince davalı ortaklarının kooperatifin alacaklılarına karşı mamelekiyle sorumlu olduğunu, borçlu kooperatifin iflasına karar verildiğini ve kooperatifin tüzel kişiliğinin sona erdiğini, ortağın kooperatif borçları için sermaye payından başka ve ek olarak sorumlu tutulduğunu, davacının kooperatife ödemiş olduğu bedelin bina yapımı ve diğer giderler için kullanıldığını, davacıların sebepsiz zenginleştiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile mahkemece taraf delillerinin usulüne uygun olarak toplandığı, değerlendirilerek tartışıldığı, kooperatif ana sözleşmesi gereğince davalıların taahhüt ettikleri pay tutarı kadar sorumlu olmaları ve kooperatif ortaklarının sınırsız sorumlu olmamaları nedeniyle mahkemece verilen kararın dosyada mevcut deliller kapsamında usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kooperatif üyeliğine dayalı tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 33. maddesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 77. vd. maddeleri
3. Değerlendirme
1.1 Bir davada dayanılan maddi vakıaları açıklamak tarafların, bu olguları hukuken nitelendirmek, uygulanacak yasa maddelerini arayıp bulmak ve doğru olarak yorumlayıp uygulamak da hâkimin görevidir. Diğer bir deyişle; bir davada maddi olayı anlatmak taraflara, hukuki nitelendirmeyi yapmak hakime aittir. (HMK. madde 33). Anılan yasal düzenlemeye göre davayı aydınlatma görevinin mahkeme hâkimine ait olmasına göre uyuşmazlığın çözümüne ilişkin hukuki nitelendirme yapılmalıdır.
1.2. Somut olayda, davacının dava dışı kooperatifin üyesi olduğu dönemde adına 15 no.lu bağımsız bölümün tahsis edilip, ferdileştirmeye gidilerek tapuda tescil edildiği ancak bağımsız bölümün bulunduğu arsanın malikleri ile kooperatif arasındaki dava sonucunda davacı adına ferdileştirilen bağımsız bölümün tapu kaydının iptali ile arsa maliki adına tescil edildiği görülmüştür. Bu durumda davacının dava dışı kooperatife yapmış olduğu ödemelerin dava dışı kooperatifin inşaat yapımında kullanıldığı ve bu sayede kooperatiften daire alan dava dışı kooperatif üyelerinin bağımsız bölüm sahibi olup menfaat sağladıkları, sebepsiz zenginleştikleri dikkate alınıp, 6098 sayılı TBK’nın 77. ve devamı maddelerinde düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümleri ve zaman aşımı itirazları dikkate alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddi kararı doğru olmamış, istinaf mahkemesi kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının bozulması uygun görülmüştür.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,28.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.