YARGITAY KARARI
DAİRE : 6. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/1685
KARAR NO : 2023/1672
KARAR TARİHİ : 04.05.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1825 E., 2021/1490 K.
DAVA TARİHİ : 30.05.2017
HÜKÜM/KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 12. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2017/424 E., 2019/602 K.
Taraflar arasındaki avans teminat mektubu bedelinin tazmini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; yapımı devam eden proje kapsamında, elektrik tesisi işlerin yapılması için dava dışı … Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. ile 01.10.2014 tarihli taşeronluk sözleşmesi yaptıklarını, … Ltd. Şti.’nin aldığı avansların teminatı olmak üzere davalı bankadan aldığı 02.10.2014 tarihli ve 01.04.2015 vadeli 1.488.566,12 TL bedelli avans teminat mektubunu kendilerine verdiğini, dava dışı mektup lehtarı (… Ltd. Şti.) yükümlülüklerini yerine getirmediği için 09.05.2017 tarihinde mektup bedelinin tazmini için davalı bankaya başvurduklarını, bankanın tazmin taleplerini redettiğini, davacı şirketin avans tutarını 17.10.2014 tarihinde … Ltd. Şti.’nin banka hesabına yatırdığını iddia ederek fazlaya dair haklarını saklı kalmak kaydıyla mektup bedelinden şimdilik l0.000,00TL’yi 09.05.2017 tarihinden itibaren işlemiş ve işleyecek avans faizi ile birlikte talep etmiş, yargılama sırasında 05.01.2018 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 1.488.566,12 TL’ye artırarak ıslah etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; vadeli avans teminat mektubunda garanti edilen avans geri ödenmediğinin lehdar tarafından kesin kanıtlarla ispat edilmesi gerektiğini, avans mektubunda garanti edilen riskin gerçekleştiğinin ispatlanamadığını, verilen avans karşılığı işin yapılmış olduğunu, temin edilmek istenen hususun avans mektubunun kapsamında olmadığını, kendilerini ispatlama taleplerinin cevaplanmadığını, avans teminat mektubunun, kesin teminat mektupları ile aynı hukuki nitelikte olmadığını, avansın işin devamı içerisinde mahsubunun yapıldığını, mahsup kadar mektubun bedelsiz kalacağını beyanla davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile incelenen defterlerin usulüne uygun tutulmuş, tutan taraf lehine delil olma özellikleri taşıdığı, yapılan incelemede davalı …Ş. tarafından davacı … Tic. A.Ş. lehine düzenlenmiş 02.10.2014 tarih ve 00912-GT-000000125144 (Vade uzatımından sonra … referans nolu) referans nolu 1.488.566,12.- TL bedelli avans teminat mektubu ile garanti edilmiş olan … A.Ş.’nin, taşeronu … Elektrik Ltd.Şt avansının taraflar arasında mahsup edilerek hesaplaşıldığı, avans teminat mektubu amacının iş sahibinin işin süresinde bitirilmesi için yükleniciye avans olarak verdiği miktarın geri alınmasını garanti altına almak olduğu, avans teminat mektubunun kesin teminat mektubu yerine tazmininin istenemeyecek olması (Y.11. HD 18.05.1999 Esas- 1999/2189 Karar 4123; HGK 23.02.2000 11-121/139) da dikkate alındığında tahsili gereken bir meblağ bulunmadığının (Y.11. HD. 2016/15076 Esas- 2018/4865 Karar )anlaşıldığı gerekçesiyle davacının davasının reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; raporlar arasındaki çelişki giderilmeden ve eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu, dava dışı … İnş. Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. ile mahsuplaşma yapılarak hesaplaşıldığı şeklindeki tespit ve gerekçenin hatalı olduğunu, … İnş. Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. nin davacıya 2.585.242,92 TL avans borcu bulunduğunu, işin kesin kabulü yapılmadığından avans teminat mektubunun kesin teminat mektubu yerine tazmininin istenemeyeceğinin gerekçesinin de hatalı olduğunu, bankanın mektup bedelini tazmin etmeme gerekçesinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu, zira müvekkilince ilgili avans bedellerinin davalı bankaya yatırıldığını ve geçerlilik şartının gerçekleştiğini, dava konusu teminat mektubunun “ilk talepte ödeme” kaydını taşıyan bir teminat mektubu olup bankaca herhangi bir araştırma ve inceleme yapılmadan tazmin edilmesi gerektiğini, mektup lehtarı olan … İnş. Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. nin sözleşmede kararlaştırılan edimini de kararlaştırılan biçimde ifa etmediğini bu nedenle avansın geri alınması koşullarının oluştuğunu, ihtilaf halinde müvekkili şirket kayıtlarının geçerli olduğunu, ancak bu hususun mahkemece dikkate alınmadığını bildirerek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile gerek davacı ile … İnş. Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan 01/10/2014 tarihli taşeronluk sözleşmesinin 4.maddesinde davacı tarafından yüklenici … şirketine sözleşme tutarının % 30’u oranında avansın davacı tarafından kabul gören müteber bir bankadan alınacak avans teminat mektubu karşılığında verileceği, verilen avansın ilk hak edişten başlayarak verilen avans oranında her hakedişten kesileceği düzenlenmiştir. Sözleşmenin toplam tutarı 9.961.887,08 TL olup dosyada mevcut 31/12/2016 tarihli geçici kabul tutanağı ekindeki “Alt – Yüklenici Hakediş Raporu” ndan davacı tarafından … İnş. Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. hesabına yatan avans ödemelerinin geçici kabul tutanağına kadar yapılan işlere dair düzenlenen hak edişlerden kesildiği ve 31/12/2016 tarihi itibariyle davacının verdiği iş avansının taraflar arasında mahsup edilerek hesaplaşıldığı ve dava konusu avans teminat mektubunun teminat işlevinin sona erdiği ve avansın geri alınması gerekliliğinin ortadan kalktığı anlaşılmakta olup, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 27/06/2018 tarih 2016/15076 Esas 2018/4865 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere avans teminat mektubunun amacı iş sahibinin işin süresinde bitirmesi için yükleniciye avans olarak verdiği miktarın geri alınmasını garanti altına almak olduğu, davacı ile davalı … İnş. Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. arasındaki ilişkide işin yapılması ile bedelinin hak edişlere girdiği ve alınan avansların hak edişlerden peyderpey mahsup edildiği dava konusu avans teminat mektubu tutarının başlangıçta 1.488.566,12 TL iken geçici kabul tutanağı tarihi itibariyle harcamalara istinaden tamamen tükendiği, avans teminat mektubunun kesin teminat mektubu yerine tazminin istenmesinin mümkün olmadığı anlaşılmakla ilk derece mahkemesince yazılı şekilde hüküm kurulmasında isabetsizlik görülmediğinden davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir,
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, avans teminat mektubu bedelinin tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 470 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Davacı … dava dışı şirket arasındaki eser sözleşmesi gereğince davacıya verilmiş olan avans teminat mektubu tutarının başlangıçta 1.488.566,12 TL iken geçici kabul tutanağı tarihi itibariyle harcamalara istinaden tamamen tükendiği, avans teminat mektubunun kesin teminat mektubu yerine tazmininin istenmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, Bölge Adliye Mahkemesince ilk derece mahkemesi kararında isabetsizlik görülmemesi ve davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine ,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.