YARGITAY KARARI
DAİRE : 6. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/1652
KARAR NO : 2023/1967
KARAR TARİHİ : 23.05.2023
…
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2016/761 E., 2021/866 K.
…,…,…
DAVA TARİHİ : …
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekilince duruşmalı, davacılar vekillerince duruşmasız olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 23.05.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde davalı vekili Avukat … ile davacılar … Gemi Hiz. ve Aven. Tic. Ltd. Şti. vd. vekili Avukat … geldi. Tebligata rağmen başka gelen olmadığı anlaşılmakla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davalı taraf ile römorkör temini işi için 28/07/2006 tarihinde 17.940.000 Euro götürü bedel sözleşme akdedildiğini, bahse konu römorkörlerin, sözleşmeye uygun şekilde teslim edilmesine karşı, davalı idarenin tahakkuk etmiş olan hak edişlerde haksız kesinti yaptığını, bu haksız kesintinin ödenmesi için Beyoğlu 2. İcra Müdürlüğünün 2009/42512 Esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davalı tarafın icra takibine haksız itirazı üzerine takibin durduğunu belirterek itirazın iptaline, takibin devamına, icra inkar tazminatına karar verilmesi talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı iş sahibi vekili cevap dilekçesinde özetle; sözleşmenin 11. maddesine göre 1. römorkör için 510 takvim günü, 2. römorkör için 540 takvim günü sürenin belirlendiğini, buna göre ilk römorkörün en geç 23/12/2007 tarihinde, 2. römorkörün ise en geç 22/01/2008 tarihinde teslim edilmesi gerektiğini, ancak davacıların her iki römorkörü gecikmeli olarak 03/12/2008 tarihinde teslim ettiğini, pilot ortak konumunda olan davacı…Grup Ltd. Şti.’nin davalıya başvurarak römorkörlerdeki kullanılacak ana makinelerin üretimini yapan yurt dışı şirketin fabrikasında yangın çıktığını belirterek mücbir sebep iddiası ile süre uzatım talebinde bulunduğunu, 1. römorkör için 65 gün, 2. römorkör için 62 gün süre uzatımı verildiğini, bu sürelerin mahsubu ile beraber 1. römorkörün 280 gün, 2. römorkörün ise 253 gün gecikmeyle teslim edildiğini, sözleşme uyarınca römorkörlerin geç teslim edilmesi durumunda gecikme cezası tahakkuk ettiğini, her iki römorkör için hesaplanan toplam 1.434.303 Euro bedelin davacıların hak edişlerinden kesildiğini, ayrıca davacıların SGK prim ve vergi borçları olarak toplam 86.219,54 Euro karşılığı 184.119,19TL’nin mahsup edildiğini, buna göre yüklenicilerin 2.691.000 Euro hak ediş alacağından 1.434.303 Euro gecikme cezası, 86.219,54 Euro SGK prim ve vergi borcu ve 474.46 Euro diğer borçlarına mahsup yapılmak üzere toplam 1.521.000 Euro kesinti yapıldığını ve bakiye 1.170.000 Euro’nun davacılara ödendiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİNİN İLK KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 2010/463 Esas, 2013/276 Karar ve 11.12.2013 tarihli kararıyla; davalı idarece davacı hakedişinden 1.521.000 Euro kesinti yapıldığı, işteki gecikme nedeniyle 478.998 Euro gecikme cezası kesilmesinin haklı olduğu, bu durumda hakedişten 1.042.002.00 EURO fazla kesinti yapıldığı gerekçesiyle bu miktar asıl alacak ve 39.245.85 EURO işlemiş faiz üzerinden itirazın iptali ile takibin devamına, icra inkar tazminatı isteminin reddine karar verilmiştir.
IV. BİRİNCİ BOZMA KARARI
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. (Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 2015/1156 Esas, 2015/4478Karar ve 17.09.2015 tarihli kararı ile özetle; oluşturulacak bilirkişi kurulundan tarafların iddia ve savunmaları, rapor ve ek rapora itirazları ve özellikle davalı iş sahibinin davacı adına SGK primleri ve cezalarını ödediği, eksik işlerin kendisi tarafından tamamlandığına dair tarafların itirazları ile ilgili gerekçeli, denetime elverişli ve önceki rapordan ayrılma halinde ayrılma nedenlerini gösterir şekilde rapor alınması gerektiği gerekçesiyle kararın bozulduğu anlaşılmıştır.
V. İLK DERECE MAHKEMESİNİN SON KARARI
İlk derece mahkemesinin 2016/761 Esas, 2021/866 Karar ve 23.12.2021 tarihli kararı ile özetle; her iki römörkörde de, römorkörlerin ana makine teslim tarihi ile römorkörlerin teslim tarihi arasında 113 günlük süre belirlendiği, Kurtarma-5 adlı römorkörün ana makinesinin yurt dışı firmasından 15.05.2008 tarihinde teslim alındığı, römorkörün ise 03.12.2008 tarihinde davalıya teslim edildiği, yani ana makine teslimi ile römorkör teslimi arasında 202 gün olduğu, sözleşme uyarınca ise 113 gün belirlendiği, bu durumda bu römorkör için gecikmenin 89 gün olduğu, Kurtarma-6 adlı römorkörün ana makinesinin ise yurt dışı firmasından 01.02.2008 tarihinde teslim alındığı, römorkörün ise 03.12.2008 tarihinde davalıya teslim edildiği, yani ana makine teslimi ile römorkör teslimi arasında 306 gün olduğu, sözleşme uyarınca ise 113 gün belirlendiği, bu durumda bu römorkör için ise gecikmenin 193 gün olduğu, toplam gecikme süresinin 282 gün olduğu, sözleşmenin 17.maddesine göre işin gecikmesi halinde geçen her takvim günü için sözleşme bedelinin onbinde üçü oranında gecikme cezası kesileceği düzenlendiğinden sözleşme bedeline göre yapılan hesapla 758.862 Euro gecikme cezasının davalı tarafından talep edebileceği, ayrıca davalı tarafından sosyal güvenlik pirimi ve vergi borcu olarak ayrı ayrı 68.798,83 TL, 4.121,85 TL, 109.904,27 TL ve 1.288,24 TL kesinti yapıldığı ve bunların toplamda 184.113,19 TL olduğu, bunun Euro karşılığının işlem tarihindeki kur üzerinden 86.219,54 Euro olduğu, sonuç itibariyle davacıların hak edişinden mahsubu gereken bedelin toplam 845.559 Euro olduğu, davalıca yapılan kesintinin ise 1.521.000 Euro olduğu, bu bedelden davalının kesinti yapmakta haklı olduğu, 845.559 Euro’nun çıkartılmasından sonra davacıların talep edebileceği asıl alacak miktarının 675.441 Euro olduğu belirtilerek, asıl alacak olarak bu miktarın ve 25.091,25 Euro işlemiş faiz olmak üzere toplam 700.532,25 Euro için davalının yaptığı itirazın iptaline, takibin devamına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; 57523 numaralı ve 06.05.2008 tarihli faturaya bakıldığında bu fatura üzerinde herhangi bir makine numarası yazmadığı, dolayısıyla 15.05.2008 tarihli beyannameye konu faturaların tamamının Kurtarma-5 römorkörü için kesildiği sonucunun çıkartılamayacağı, bu faturayla teslim edilen ana makinelerin bazılarının Kurtarma – 6 Römorkörü için olduğu, bu itibarla Kurtarma-6 römorkörüne ait tüm makinelerin 01.02.2008 tarihinde teslim edildiğine ilişkin tespitin hatalı olduğunu, icra inkar tazminatına hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacıların, makine tedarikçisine gerekli ödemeyi süresinde yapmadığı için makinelerin geç teslim edildiğini, yangın olayı olmasaydı dahi gecikmenin yaşanacağını, davacıların fabrika testleri geçen makineler için hemen akreditif açmadığını, akreditif için beklenen süre için de gecikme cezası hesaplanması gerektiği gibi makinelerin nakliyesinde geçen süre için de gecikme cezası hesaplanması gerektiği gerekçesiyle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sözleşme konusu işin geç teslim edildiği gerekçesiyle hakedişten kesilen gecikme cezasının tahsili istemiyle başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptali, takibin devamı ve icra inkar tazminatı istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 Sayılı TBK 179/2 ve 470 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 1086 sayılı Kanun’un 437 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.a. Dosya arasında bulunan dava dışı makine üreticisi … firması tarafından düzenlenen faturaların içerikleri, gümrük beyanname tarihleri, taraflar arasındaki hakedişler için düzenlenen evraklar ve tarihleri, dava konusu römorkörlere ait Denize Elverişlilik Belgeleri bir arada değerlendirildiğinde; 01.02.2008 tarihinde Türkiye …’de Gümrük Müdürlüğü’ne gelen … seri nolu … ,… adet ana makinenin 07.02.2008 tarihinde Kurtarma-6 römorkörüne montajının tamamlandığı, 15.05.2008 tarihinde Türkiye’de … Gümrük Müdürlüğü’ne gelen 13154-13155 seri no’lu … adet ana makinanın 22.05.2008 tarihinde Kurtarma- 5 römorkörüne montajının tamamlandığı anlaşıldığından, davacıların Kurtarma-6 römorkörü için de ana makine teslim süresinin 15.05.2008 tarihinin kabul edilmesi gerektiği yönündeki temyiz itirazları yerine görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2.b. Mahkemece verilen ilk kararda da icra inkar tazminatına hükmedilmediği, bu hususun bozma kapsamı dışında kalarak kesinleştiği ve davalı yararına usuli kazanılmış hak oluşturduğu anlaşıldığından davacıların icra inkar tazminatına hükmedilmesi gerektiği yönündeki temyiz itirazları da yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
3.Davacıların sözleşme imzalandıktan sonra 09/08/2006 tarihinde ana makinelerin siparişini verdiği ve 08/09/2006 tarihinde 133.500 Euro değerindeki kaporayı … firmasına gönderdiği, ayrıca davacının …’nin talebi doğrultusunda 15/01/2008 tarihinde 934.500 Euro değerinde akredif düzenlediği, ayrıca 1.072.000 Euro değerindeki ödemeyi 16/06/2008 tarihinde gerçekleştiği anlaşılmış olup, dava dışı makine üreticisi firmaya geç ödeme yapıldığı gerekçesiyle makinelerin geç teslim edilmediği anlaşıldığı gibi, her iki grup makinalar için imalatçı … tarafından düzenlenen faturalar ve … Gümrük Müdürlüğü’nce düzenlenen gümrük beyannameleri incelendiğinde, CİF olarak yani navlun bedeli … tarafından ödenmiş olarak düzenlendiği ve … tarafından ana makinaların İstanbul teslim gönderildiği anlaşıldığından yolda geçen sürenin de teslim süresine eklenmesi yönündeki davalı temyizi yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
8.400,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacılar … Gemi…Ltd. Şti ile … Gayrimenkul…A.Ş’den alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davalıya verilmesine, yine 8.400,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalıdan alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davacılar … Gemi…Ltd. Şti ile … Gayrimenkul…A.Ş’ye verilmesine,
Aşağıda yazılı onama harçlarının temyiz edenlerden alınmasına,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.