YARGITAY KARARI
DAİRE : 6. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/1274
KARAR NO : 2023/2273
KARAR TARİHİ : 08.06.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1361 E., 2021/3019 K.
DAVA TARİHİ : 25.12.2015
HÜKÜM/KARAR : Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/8 E., 2019/227 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulü ile davalının takip dosyasında yapmış olduğu itirazın iptaline, takibin kaldığı yerden devamına, toplam takip miktarının %20’si oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne, davalının itirazın iptaline, takibin kaldığı yerden devamına, icra takibine konu 101.527,20 TL asıl alacağın % 20’si oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde; davalı ile arasında akdedilen 07/06/2012 tarihli hizmet sözleşmesi gereğince Akşehir, Beyşehir, Bozkır, Ermenek, Ilgın, Karaman, Nevşehir, Seydişehir il ve ilçelerinde elektrik sayaçlarını okuma işini üstlendiğini, sözleşmenin 4.3. maddesinde “işin ifası ile ilgili olarak her türlü araç, ekipman ve yardımcı malzeme ile sarf malzemesinin davalı tarafından teslim edileceğinin” belirtildiğini, sözleşmenin 6.11. maddesinde de “endeksör cihazlarının yedek pil ve şarj aletiyle birlikte yükleniciye teslim edilip, iş bitiminde aynı şekilde teslim alınacağının” kararlaştırıldığını, davalının işin ifası için davacı yükleniciye teslim edilen endeksör cihazlarından dolayı haksız olarak kira talep ettiğini ve kira bedeline ilişkin 31/07/2012-30/11/2013 tarihleri arasında 16 adet faturalar keserek davacıya gönderdiğini, davalının sözleşmeden dolayı endeksör kirası isteme hakkının bulunmadığını, davalının, davacının sözleşme gereği doğan alacağından re’sen tahsil ettiği endeksör kirası bedellerinin iadesi için icra takibi başlatıldığını, iş süresince zayıf durumdaki müvekkilinin kesintilere itiraz edemediğini ve işe devam ettiğini, davalının icra takibine yaptığı itiraz üzerine takibin durduğunu, 1 yıl içinde ıslah yapmak kaydıyla kısmi dava açılabileceğini ve itirazın haksız olduğunu ileri sürerek icra takibine itirazın iptaline ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiş, dava dilekçesinde fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak dava değerini 15.000,00 TL göstermiş, 02/01/2017 tarihinde ise takibe giren tüm tutar üzerinden ıslah harcı yatırmak suretiyle harç ikmali yapmıştır.
II. CEVAP
Davalı iş sahibi vekili cevap dilekçesinde; davacının davalının temin ettiği endeksör cihazlarını kira karşılığında kullandığını, bu cihazlardan dolayı kira bedeli ödemek zorunda olduğunu, davanın kısmi dava olarak açılamayacağını, hakediş belgelerinin ihtirazi kayıtsız imzalandığını, delil sözleşmesi olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hükme esas alınan 01/06/2016 tarihli bilirkişi raporunda belirtildiği üzere taraflar arasındaki sözleşmede işin ifası için endeksör cihazlarının davalı tarafından temin edilerek, davacıya teslimi ve iş bitiminde iadesi kararlaştırılmasına rağmen, sözleşmede endeksör cihazlarının işin ifası için davacı tarafından kullanılması nedeniyle davalıya kira bedeli ödeneceğine dair herhangi bir hüküm bulunmadığından davalının davacıdan endeksör cihazı kirası isteyemeyeceği, bu amaçla tahsil ettiği bedelleri iade etmesi gerektiği, davacının alacağı, 24 adet fatura bedeline istinaden 105.586,40 TL. olduğu halde icra takibinde 101.527,70 TL. istenilmesi ve talepten fazlaya karar verilemeyeceğinden 101.527,70 TL.lik asıl alacak yönünden talebin kabulü gerektiği, takip öncesi dönem için de davacı tarafın alacağının ödenmesi talebine davalının 06/08/2014 tarihli cevabi yazı ile olumsuz cevap verdiği anlaşıldığından davalının 07/08/2014 tarihi itibariyle temerrüte düştüğü, asıl alacak 101.527,70 TL.ye temerrüt tarihi 07/08/2014 tarihi ile takip tarihi olan 23/10/2015 dönemi için re’sen yasal faiz hesabı yapılarak işlemiş faizin takip talebinde istenildiği gibi 11.065,13 TL. olduğu hesap edildiği, takip öncesi dönem için işlemiş faiz yönünden de davacının talebinin kabulünün gerektiği, alacağın miktarı belirli (ve belirlenebilir) olup bu haliyle likit olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile davalı itirazının iptaline, takibin devamına, toplam takip miktarının %20’si oranında icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı işsahibi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı işsahibi vekili istinaf dilekçesinde; itirazın iptali davasında davacının 15.000,00 TL üzerinden dava açtığını, mahiyeti gereği bu davanın kısmi dava olarak açılamayacağını, bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde davacının davasını ıslah etmediğini, harcı bir yıl geçtikten sonra tamamladığını, davacı ile arasındaki 07/06/2012 tarihli sözleşmenin 4.2, 4.3, 8.3 numaralı maddeleri gereğince davaya konu edilen araç gereç ve ekipmanların temininin yüklenicinin sorumluluğunda olduğunu, yüklenicinin sözleşmeden doğan borçlarının hakedişlerinden kesileceğini, davacının endeksör cihazlarını kendisinden kira bedelini ödemek suretiyle tedarik etmeyi tercih ettiğini, davacının icra takibi ile talep ettiği bedellerin sözleşme ile temin etmeyi yüklendiği cihaz ve sarf malzemelerinin kendisinden kiralanması nedeniyle ödediği kira bedelinin iadesine ilişkin olduğunu, sözleşme imzalamadan önce davacı firmaya gönderdiği 15/03/2012 tarihli elektronik postada endeks okuma hizmet alım işinde endeksör cihazlarının aylık 120,00 TL bedel ile kiralanacağı hususunda bilgilendirme yaptığını, davacının buna itiraz etmediğini, ihaleyi alarak sözleşmeyi ihtirazi kayıtsız imzaladığını, davacıya kiralanan endeksör cihazlarının mülkiyeti kendisine ait olduğu için bu cihazların kullanımından dolayı davacıdan kira talep edebileceğini, ihale ile üstlendiği işin karşılığı hakedişlerini aldığını, hakediş belgelerini ihtirazi kayıtsız imzaladığını, icra inkar tazminatının takip miktarı üzerinden değil asıl alacak üzerinden hesaplanması gerektiğini belirterek ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasını ve davanın reddini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı belirtilerek davalının sair istinaf itirazlarının reddine ancak mahkemece, icra takibine konu asıl alacağın %20’si oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi gerekirken, toplam takip miktarının %20’si oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi hatalı olduğundan davalının işbu istinaf itirazının kabulü ile kararının kaldırılması suretiyle davanın kabulüne, davalının itirazının iptaline, takibin kaldığı yerden devamına, takibe konu 101.527,20 TL asıl alacağın %20 ‘si oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı yüklenici vekili temyiz dilekçesinde özetle; asıl alacak üzerinden hesaplanan icra inkar tazminatının usul ve yasaya aykırı olduğunu, takip öncesi işlemiş faizinde icra inkar tazminatı hesabında dikkate alınması gerektiğini ileri sürerek hükmün düzeltilerek onanmasını talep etmiştir.
Davalı iş sahibi vekili temyizi dilekçesinde özetle; itirazın iptali olan iş bu davada davacının 15.000,00 TL üzerinden dava açtığını, ancak mahiyeti gereği bu davanın kısmi dava olarak açılamayacağını, bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde davacının davasını ıslah etmediğini, davanın harcını bir yıl geçtikten sonra tamamladığını, davacı ile arasındaki 07/06/2012 tarihli sözleşmenin 4.2, 4.3, 8.3 numaralı maddeleri gereğince davaya konu edilen araç gereç ve ekipmanların temininin yüklenicinin sorumluluğunda olduğunu, yüklenicinin sözleşmeden doğan borçlarının hakedişlerinden kesileceğini, davacının endeksör cihazlarını kendisinden kira bedelini ödemek suretiyle tedarik etmeyi tercih ettiğini, davacının icra takibi ile talep ettiği bedellerin sözleşme ile temin etmeyi yüklendiği cihaz ve sarf malzemelerinin kendisinden kiralanması nedeniyle ödediği kira bedelinin iadesine ilişkin olduğunu, sözleşme imzalamadan önce davacı firmaya gönderdiği 15/03/2012 tarihli elektronik postada endeks okuma hizmet alım işinde endeksör cihazlarının aylık 120,00 TL bedel ile kiralanacağı hususunda bilgilendirme yaptığını, davacının buna itiraz etmediğini, ihaleyi alarak sözleşmeyi ihtirazi kayıtsız imzaladığını, davacıya kiralanan endeksör cihazlarının mülkiyeti kendisine ait olduğu için bu cihazların kullanımından dolayı davacıdan kira talep edebileceğini, ihale ile üstlendiği işin karşılığı hakedişlerini aldığını, hakediş belgelerini ihtirazi kayıtsız imzaladığını belirterek hükmün bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 07.06.2012 tarihli hizmet sözleşmesi gereğince davalı iş sahibince davacının hakediş bedeli alacağından yapılan kesintinin tahsili için girişilen icra takibine itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun 67/I maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı yüklenici vekilinin tüm, davalı iş sahibi vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2. Davacı yüklenici tarafından 23/10/2015 tarihli takip talebi ile 101.527,20 TL asıl alacak ve 11.065,13 TL işlemiş faiz olmak üzere toplamda 112.592,33 TL üzerinden takibe geçilmesine ve davalı iş sahibince 06/11/2015 tarihli itiraz dilekçesi ile borcun tamamına itiraz edilmesine rağmen huzurdaki itirazın iptali davası – görevsiz mahkemeye – 25/12/2015 tarihinde 15.000,00 TL üzerinden kısmi dava şeklinde açılmıştır. Her ne kadar davalı borçlunun itirazı davacı alacaklıya 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun 67/I gereğince tebliğ edilmemişse de, davacı alacaklı işbu itirazın iptali davasını 25/12/2015 tarihinde açtığından kanunda öngörülen 1 yıllık hak düşürücü sürenin de 25/12/2015 tarihinden itibaren işlemeye başlayacağının kabulünde zorunluluk bulunmaktadır.
Davacı alacaklı vekili yargılama sırasında takibe giren ve davada talep edilmeyen bakiye alacağa ilişkin olarak 02/01/2017 tarihinde ıslah harcı yatırmak suretiyle harç ikmalinde bulunmuşsa da, işbu harç ikmalinin 1 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra yapıldığı anlaşılmıştır. Hak düşürücü süre, itiraz niteliğinde olup hakim tarafından re’sen dikkate alınması gerektiği gibi davalı yanca da bu itirazın istinaf ve temyiz sebebi olarak ileri sürüldüğü görüldüğünden, mahkemece ıslah harcı ile artırılan kısım dikkate alınmadan dava dilekçesi ile 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde talep edilip de harçlandırılan dava değeri olan 15.000,00 TL üzerinden davanın kabulüne ve kabul edilen 15.000,00 TL’lik dava değeri üzerinden davacı yararına icra inkar tazminatına hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olduğundan hükmün davalı iş sahibi yararına bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple ;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08/06/2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.