YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/67
KARAR NO : 2023/5078
KARAR TARİHİ : 18.05.2023

MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; … ili, … ilçesi, … Mahallesi, 241 ada 42 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescilini, yol olarak terkinini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.10.2020 tarihli ve 2019/31 Esas, 2020/105 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelden kaldırma kararı öncesinde ödenen 88.262,32 TL ile, kaldırma kararı sonrası tespit edilen bedelden ilk karar sonrası ödenen bedelin mahsubu ile oluşan fark 31.189,02 TL’nin üçer aylık vadeli mevduat hesabında nemalandırılarak karar kesinleştiğinde davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmaz arazi vasfında olduğundan net gelir metodunun doğru olduğunu ancak net gelir hesabında arazinin sulu veya kuru arazi olması hesaplamada önemli olduğunu, taşınmaz sulu tarım arazisi olarak kabul edilecekse fiilen nereden ve nasıl sulandığının, keşif mahallinde mahkeme heyeti ve bilirkişiler tarafından bizzat görülüp tespit edilmesi gerektiği halde, hükme esas raporda bu durumdan bahsedilmeden sulu vasıfta kabul edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, uygulanan kapitalizasyon faiz oranının düşük, objektif değer artışının ise yüksek olduğunu belirterek kararı istinaf etmiştir.

2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, dava konusu kamulaştırılan yerin vasfında hataya düşüldüğünü, bilirkişiler kamulaştırılan yerin özelliklerinden bahsederken;imar planı dışında, belediye sınırları içerisinde, belediyenin ulaşım ve altyapı hizmetlerinden faydalandığını, taşınmazın çevresinde yerleşim yerlerinin olduğunu, ilçe merkezine yakın, Adana-İmamoğlu ana yolu bitişiği, yayla turizmine elverişli gelişmeye açık olduğunu belirttiği halde, yine de tarla vasfıyla net gelir metoduna göre değerinin tespit edilmesinin Yargıtay’ın içtihatlarına aykırı olduğunu, Yargıtay’a göre bir taşınmazın imar planı içinde olmaması durumunda; taşınmazın belediye veya mücavir alan içerisinde kalıp kalmadığının, belediye ve altyapı hizmetlerinden (yol, su, elektrik, çöp toplama, aydınlatma vs) yararlanıp yararlanmadığının, özellikle etrafının meskun mahal olup olmadığının araştırılması ve buna göre karar verilmesi gerektiğini, bu sebeple bilirkişilerin taşınmazın vasfında hataya düştüklerini, emsal karşılaştırması yapılarak kamulaştırma bedelinin tespit edilmesi gerektiğini, net gelir metoduna göre yapılan hesaplamada ilçe merkezine 5,5 km mesafede olan taşınmaz için takdir edilen %35 objektif değer artış oranının az olduğunu, %100 olması gerektiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza buğday, yeşil biber ve domates münavebesi esas alınarak ve %4 kapitalizasyon faiz oranı uygulanmak suretiyle, taşınmazın konumu ve vasfı esas alınarak %35 oranında objektif değer artışı uygulanmak suretiyle tespit edilen Metrekare birim bedeli üzerinde kamulaştırma bedelinin tespit edilmesi doğru olduğundan taraf vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.

2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.

3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2.Sulu arazi niteliğindeki Adana ili, Aladağ ilçesi, Başpınar Mahallesi, 241 ada 42 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir metodu uygulanarak değer biçilmesi uygundur.

3. Aladağ Belediye Başkanlığının 21.06.2019 havale tarihli müzekkere cevabı ve Dairemizin denetiminden geçen dosyalar ile dava konusu taşınmazın bulunduğu konumun parsel sorgu sisteminden denetlenmesi neticesinde dava konusu taşınmazın arazi vasfında değerlendirilerek uygulanan kapitalizasyon faiz ve objektif değer artış oranı uygundur.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

18.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.