YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/5983
KARAR NO : 2023/9945
KARAR TARİHİ : 30.10.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/150 Esas, 2022/168 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Rize 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.09.2022 Tarihli ve 2021/185 Esas, 2022/141 Karar Sayılı Kararı
Davanın araç satış sözleşmesinden kaynaklı zarar tazmini talebine ilişkin olup uyuşmazlığın sözleşmeden kaynaklandığı, davacının yerleşim yerinin Rize ili, … ilçesi, davalının yerleşim yerinin ise Erzurum ili Aşkale İlçesi olduğu, taraflar arasındaki sözleşmenin Erzurum 1.Noterliğinde yapıldığı ve ifa edildiği, araç alım satım işiyle meşgul olan davacının sözleşmeye konu aracı işletmesinde satmak için davalıdan satın almakla tüketici sıfatına haiz olmadığı, davalının dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 2 haftalık cevap süresi içerisinde yetki ilk itirazını ileri sürdüğü ve itirazın usulüne uygun olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Aşkale Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.12.2022 Tarihli ve 2022/150 Esas, 2022/168 Karar Sayılı Kararı
Davalının yetki itirazında yetkili olan mahkemeyi, birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi göstermek zorunda olduğu, davalı yetki itirazında yetkili mahkemeyi göstermemişse yetki itirazının dikkate alınamayacağı, yapılan incelemede davalının ilk itirazının usulüne uygun olmadığı, yetki itirazında yetkili mahkemeyi göstermediği ve yetki itirazının geçersiz olduğunun anlaşıldığı, usulüne uygun şekilde yetki itirazının ileri sürülmemiş olması sebebiyle de davanın ilk açıldığı yer mahkemesinin yetkili hale geleceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, ayıplı mal satışından kaynaklanan rücuen tazminat istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun’un “Sözleşmeden doğan davalarda yetki” başlıklı 10 uncu maddesi şöyledir:
“Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.
”
4. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (6098 sayılı Kanun) “İfa yeri” başlıklı 89 uncu maddesi şöyledir:
“Borcun ifa yeri, tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirlenir. Aksine bir anlaşma yoksa, aşağıdaki hükümler uygulanır;
1. Para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde,
2. Parça borçları, sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde,
3. Bunların dışındaki bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde, ifa edilir.”
C. Değerlendirme
1. Bir davada, birden fazla yetkili mahkeme bulunması halinde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir. Yetki itirazının dinlenebilmesi için, davalı itirazında yetkili mahkemenin gösterilmesi zorunludur. Davacı, genel ve özel yetki kurallarına göre, kendisine verilen seçimlik hakkını yasaya uygun kullanmaz ise seçim hakkı davalıya geçer. Seçim hakkı kullanılırsa davalının bildirdiği yetkili mahkemeye dosyanın gönderilmesine karar verilir. Yetkisizlik kararında, yetki itirazında bildirilmemiş olan mahkemenin yetkili olduğuna karar verilemez.
2. Dosya kapsamından, taraflar arasındaki satıma ilişkin sözleşmede satıcının aracı teslim ettiği, alıcının da bedelini peşin ödeyerek aldığının belirtildiğinden sözleşmenin ifa yerinin Erzurum ili olduğu, yine davalının yerleşim yerinin de Aşkale/Erzurum olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısı ile davacının birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, yetkisiz Rize Mahkemelerinde davacının dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalıya geçmiş ve davalı tarafça da süresinde ve usulüne uygun olarak yerleşim yeri mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin itirazında bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın davalının yerleşim yeri olan Aşkale Asliye Hukuk Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Aşkale Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.