YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/515
KARAR NO : 2023/6371
KARAR TARİHİ : 15.06.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; … ili, … ilçesi, … köyü 106 ada 1 ve 2 parsel (ifrazla 106 ada 3 ve 5 parsel) sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için idarece belirlenen bedel düşük olduğundan anlaşmazlık tutanağı imzalandığını, taşınmazlar üzerinde akaryakıt ve LPG istasyonu ile restoran yapmak üzere gerekli başvuruların yapılarak karayollarından geçici giriş çıkış izinlerinin alındığını, bu amaçla hafriyat ve tesviye çalışması için masraf yapıldığını, ancak kamulaştırma sonrasında yapılacak akaryakıt istasyonunun plan ve projesinin bozulduğunu, arta kalan kısımda büyük değer kayıpları oluştuğunu, değer tespitinde bu hususların da dikkate alınmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 27.12.2016 tarihli ve 2015/307 Esas, 2016/675 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 14.10.2021 tarihli ve 2020/1071 Esas, 2021/1918 Karar sayılı kararı ile dava konusu taşınmazların arsa niteliğinde olduğunun kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp, zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi göz önünde tutularak kamulaştırma gününden önce özel amacı olmayan emsal arsa satışına göre ve akaryakıt istasyonu ruhsatı alınan bu yerle ilgili davalının yaptırdığı hafriyat, kazı ve nakliye vs. bedelinin de ilave edilerek kamulaştırma bedelinin belirlenmesine, tespit edilen bedelin bloke edilip faizi ile birlikte davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların kamulaştırılan bölümünün tapusunun iptali ile davacı idare adına tapuya kayıt ve yol olarak terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, ancak karar kesinleştiğinde ödenmek üzere üçer aylık vadeli hesapta bloke edilen bedelin işlemiş nemalarıyla birlikte ödenmesi ve faiz bitiş tarihi yönlerinden taraf vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazların imar parseli, hükme esas alınan bilirkişi raporunda emsal olarak incelenen taşınmazın ise kadastro parseli olduğu dikkate alınarak; bilirkişilerce, tespit edilen metrekare birim bedeline %40 oranında düzenleme ortaklık payı ilâve edilmesi gözetilmişse de hesaplama hatası sonucunda metrekare birim değerinin 38,00 TL olması gerekirken, daha düşük metrekare birim bedeli belirleyen bilirkişi raporuna göre az bedel tespit edilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; usul ve kanuna aykırı olan kararın bozulması gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara değer katan üstün vasıfları göz önüne alınmadan eksik incelemeye dayalı olarak rapor tanzim edildiğini, akaryakıt istasyonu arsası niteliğindeki taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, kamulaştırma sonucunda kalan kısmı için yeniden proje çizilip yeni hâli ile ruhsatlandırma yapılacağını, kamulaştırma öncesine göre daha küçük bir petrol istasyonu yapılabileceğini, bunun sonucunda büyük akaryakıt dağıtım şirketlerinin bayilik vermeyeceğini, bu nedenle uğranılan zararın tespit edilerek, değer kaybı olarak karşılanması gerektiğini, hafriyat yapılacak alanın eksik hesaplandığını, gerçekte çok daha fazla alana hafriyat yapılacağını, aynı şekilde ruhsat harçları ve proje bedellerinin de eksik hesaplandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 305 inci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.