YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/444
KARAR NO : 2023/5926
KARAR TARİHİ : 07.06.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu … ili, … ilçesi, … Mahallesi 101 ada 1333(ifraz öncesi 101 ada 68) parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından yol yapılmak suretiyle el atıldığını belirterek, el atılan kısmının bedelinin el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz hakkında … devlet yolu yapımı nedeniyle 02.01.1975 tarihli ve 1975/3 sayılı Kamu Yararına göre davalı idare tarafından kamulaştırma işlemleri yapıldığını, kamulaştırma tarihinde parsel maliki olan … oğlu … ’a Nizip Noterliği kanalıyla tebligat yapıldığını, noter evrakının 01.06.1976 tarihinde tebliğ edildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini, el atma tarihinin araştırılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptaline, davalı idare adına tapuya tesciline ve yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmaza idare tarafından acele kamulaştırma sonrası makul sürede dava açılmaması sebebiyle el atıldığı iddiasıyla görülen kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasının usul ve kanuna aykırı olup reddedilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmaz için 02.01.1975 tarihli ve 1975/3 sayılı Kamu Yararı Kararı alındığını, kamulaştırma tarihinde parsel maliki olan … oğlu …’a Nizip Noterliği kanalı ile 01.06.1976 tarihinde tebliğat yapıldığını, dosya içerisindeki mübrez belgelerde de görüleceğini, net gelir hesabının sadece dava konusu taşınmazın bulunduğu İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine göre yapılması gerektiğini, çünkü İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün sorumluluk sahasına daha hâkim olduğundan kesin verilere sahip olduğunu, bilirkişi heyetinin … Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün verilerini kullandığını, antepfıstığının … Tarım ve Orman İl Müdürlüğü verilerine göre son 3 yıl verimi, 2018 yılında verim 35 kg/da, 2019 yılında verim 29 kg/da ve 2020 yılında ise verim 100 kg/da olduğunu, ancak Antepfıstığı Periyodisite özelliği gösterdiği için 2020 yılındaki veriminin hatalı olduğunu, 2020 yılındaki veriminin 108 kg/da’nın çok altında olması gerektiğini, bilirkişi heyetinin kapama tek yıllık ağaç birim fiyatına göre hesaplama yaptığını, tespit edilen bedel üzerinden %150 objektif değer artışı verilmesinin doğru olmadığını, ayrıca kabul anlamına gelmemek kaydıyla; 04.11.1983 tarihinden önceki döneme ilişkin el atmalarda maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kuru arazi niteliğindeki taşınmazın zemine net gelir metoduna göre değer biçilmesinin, uygulanan objektif değer artışının uygun olduğunu, böylece mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 150 inci maddesi.
2.2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi.
3.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
4.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dosya içindeki … yazı cevabında, dava konusu taşınmazın kök parseli olan 101 ada 68 parselin 02.01.1975 tarihli ve 1975/3 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırıldığı ve taşınmaza 1976 yılında el atıldığı ve el atma tarihinde taşınmazın maliki olan … oğlu …’a Nizip Noterliği kanalı ile 01.06.1976 tarihinde tebligat yapılarak, 2855 m²lik taşınmazın kamulaştırıldığı belirtilmiş olup, hükme esas alınan fen raporunda ise dava konusu taşınmaza 2021 yılında el atıldığı belirterek kamulaştırmasız el atma bedeli hesaplanmıştır.
3.Bu itibarla Mahkemece dava konusu taşınmazın ilk tesis tarihinden itibaren tüm tedavülleri ile birlikte güncel tapu kayıtları Tapu Müdürlüğünden; kamulaştırma evrakları, kamulaştırma krokisi ve noter tebliği ise ilgili Kurumlardan getirtildikten sonra, usulüne uygun bir kamulaştırma işleminin yapılıp yapılmadığı araştırılarak, usulüne uygun kamulaştırma tebliğinin yapıldığı ve kamulaştırma işleminin kesinleştiğinin tespiti halinde ise mahallinde yapılacak keşif ile dava konusu taşınmaza ilişkin fiilen el atılan ile kamulaştırma krokisi çakıştırılarak kamulaştırılan alan dışında fiilen el atılan alan olup olmadığının açıkça tespit edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.