YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/408
KARAR NO : 2023/5810
KARAR TARİHİ : 06.06.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın … yönünden kabulüne, … yönünden reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı … tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf isteminin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın … yönünden kabulüne, … yönünden reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı … tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf isteminin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın … yönünden husumet yönünden reddine, davalı … yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idareler … ve … vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar veya her paydaş için değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihaî kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın her paydaş için değeri kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Davacı … yönünden hüküm altına alınan bedel Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla, işbu davacı yönünden davalı idareler vekillerinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı idareler vekillerinin davacı … dışındaki davacılar yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; … ili, … ilçesi, … Mahallesi 165 ada 6 parsel sayılı taşınmaza fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsilini talep etmiştir .
II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; derdestlik itirazlarının bulunduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bulunduğu yolun 20.03.2012 tarihinde … Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredildiğini, uzlaşma başvurusunun bulunmadığını, derdestlik itirazlarının bulunduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın … yönünden kabulüne, … yönünden ise husumet yokluğu nedeniyle reddine kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bulunduğu yolun 20.03.2012 tarihinde yapılan protokolle … Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredildiğini, uzlaşma başvurusunun bulunmadığını, emsal karşılaştırmasının uygun yapılmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki … ili, Eyüp ilçesi, Topçular Mahallesi, 165 ada 6 parsel sayılı taşınmaza emsal kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmediğini; ancak taşınmazın bir diğer paydaşı tarafından … ve … aleyhine açılan davada aynı değerlendirme yılı itibarıyla belirlenen 8500 TL metrekare birim fiyatı üzerinden belirlenen tazminatın … Büyükşehir Belediye Başkanlığından tashiline davalı … aleyhine açılan davanın ise pasif husumet yönünden reddine dair İlk Derece Mahkemesi kararının … Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 2020/510 Esas, 2022/15 Karar sayılı kararı ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2022/3897 Esas, 2022/13053 Karar sayılı kararı ile denetimden geçerek onandığı hususu nazara alınarak dosyada bulunan belgeler kapsamında yolun 20.03.2012 tarihli bakanlık oluru ile … yol ağından çıkartılarak tüm hukuki sorumlulukları ile beraber … Büyükşehir Belediyesine devredilmiş olduğu anlaşıldığından dava tarihi itibarıyla bu yolun bakım onarım ve sorumluluğunun … Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olduğu gözetilerek taşınmaz bedelinin bu idareden alınması diğer davalı … aleyhine açılan davanın ise pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ve yanılgılı değerlendirme ile hüküm kurulmuş olması doğru görülmeyerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın esası hakkında yeniden hüküm kurulması kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler … ve … vekillerince temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; derdestlik itirazının incelenmediğini, dava dışı başka bir taşınmaz değerlendirilerek hüküm kurulduğunu, uzlaşma başvurusunun bulunmadığını, taşınmazın kamulaştırıldığını, bedelin bloke edildiğini, sorumluluğun 25.10.1990 tarihli protokole göre Karayolları Genel Müdürlüğüne ait olduğunu, m² birim fiyatının piyasa rayiçlerinin üzerinde olduğunu, 221 sayılı Kanun’un uygulanması gerektiğini, bilirkişi kurulunca emsal değerlendirilmesi yapılmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; haklarında açılmış bulunan davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesine rağmen bedelin taraflarından tahsiline karar verildiğini ileri sürerek hükmün düzeltilerek onanmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun’un “Kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayrılan taşınmazların bedel tespiti” kenar başlıklı geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun’un (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak m² birim bedelinin belirlenmesinde, aynı bölgeden Dairemize intikal eden dosyalar dikkate alındığında bir isabetsizlik görülmediği gibi, dosyadaki bilgi ve belgelere göre, yolun bakım ve sorumluluğunun dava tarihi itibarıyla davalı … Başkanlığına ait olması nedeniyle, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davalı … yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi de doğrudur.
3. Dosyaya sunulan derdestlik itirazına konu … 12. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/66 Esas sayılı kararınının incelenmesinde, aynı taşınmazda payları bulunan Dimitri Vasiladi, İlya Vasiladi ve Firasina Vasiladi’den gelen paylar için davacılar tarafından davanın açılmış olduğu, işbu dosyamızda ise yine tapuda malik Nikoli’den gelen paylar yönünden aynı davacılar tarafından dava açılmış olduğundan derdestliğe yönelik temyiz istemi yerinde görülmemiştir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davalı … vekilinin tüm, davalı … vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Bölge Adliye Mahkemesinin gerekçesi ve hüküm fıkrasına göre davalı … yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı … yönünden ise davanın kabulüne karar verilmesine rağmen, bedelin zuhulen davalı … Müdürlüğünden tahsiline karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idareler … ve … vekillerinin temyiz dilekçelerinin davacılardan … yönünden miktar itibarıyla REDDİNE,
2. Davalı … vekilinin tüm, davalı … vekilinin ise diğer temyiz itirazlarının reddine,
3. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının (II) numaralı fıkrasının (2) numaralı bendinde yeralan “Karayolları Genel Müdürlüğünden” ibaresinin çıkartılmasına, yerine “… Büyükşehir Belediye Başkanlığından” ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı …’ndan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.