YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3664
KARAR NO : 2023/9036
KARAR TARİHİ : 17.10.2023
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1877 Esas, 2021/335 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 7. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/320 Esas, 2019/224 Karar
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usuli eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip görüşüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Kayseri ili, … ilçesi, … Mahallesi 11445 ada 14 ve 17 parsel sayılı taşınmazlara davacı idarece fiilen el atıldığını belirterek taşınmazların el atma bedelinin yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının mülkiyet hakkının kısıtlandığına dair iddiasının gerçeği yansıtmadğını, idari yargının görevli olduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tazminatı gerektirir bir mağduriyetin bulunmadğını, idari yargının görevli olduğunu, bedelin yüksek belirlendiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp, emlak vergisine esas sokak rayiç değerleri de getirtilip kıyaslanması suretiyle değer biçilerek ve proje bütünlüğü de gözetilerek zeminine ilişkin tespit edilen bedelin faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların davacı üzerindeki tapusunun iptali ile davalı idare adına terkin ve tesciline dair kararda, mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığını ancak; dava konusu 11445 ada 17 parsel sayılı taşınmazın K (63,54 m² lik) harfli kısmının imar planında konut alanında kaldığı, bu kısımda fiili el atmanın bulunmadığı, bilirkişi kurulunca değerlendirilmesi mümkün kabul edilerek bu kısım nedeniyle oluşan değer artışının toplam bedelden indirildiği, davacı tarafın istinaf itirazının bulunmadığı ve bu kısmın mahkemece bedeline de hükmedilmediği hâlde bu kısmın tapusunun iptali ile tesciline karar verilmesinin doğru olmadığı anlaşılmış olup, her ne kadar davalı idare vekili tarafından bu husus istinaf sebepleri arasında sayılmamış ise de tescil kararının kamu düzenine ilişkin olması ve resen dikkate alınması gerektiğinden, davalı idare vekilinin istinaf talebinin açıklanan nedenle kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazların bulunduğu bölgede imar uygulamasının başlatıldığını ve sonucunun beklenmesi gerektiğini, fiili el atılmayan bölümler yönünden idari yargının görevli olduğunu, bedelin yüksek belirlendiğini, emsal taşınmazın uygun belirlenmediğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiş ek beyan dilekçesi ile tapuda ferağ verildiğini davanın konusuz kaldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazınların değerinin biçilmesi ve bedelinin davalı idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “… Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “… Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu’nun 66 ncı maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına …” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekili vekilin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; dava konusu taşınmazların 02.02.2023 tarihinde davacı tarafından, rızai kamulaştırma nedeniyle davalı idareye devredilmiş olduğu buna ilişkin tapu kayıtlarının davacı vekilince dosyaya sunulmuş olduğu bu itibarla davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla bu hususta karar verilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının sair hususlar incelenmeksizin BOZULMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun’un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.