YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/2207
KARAR NO : 2023/8584
KARAR TARİHİ : 09.10.2023
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/24 Esas, 2022/1996 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/343 Esas, 2021/325 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, 2 Nolu … Mahallesi 1053 ada 21 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; 2942 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinde düzenlenen kamulaştırmalarda öncelikli olarak uygulanması gereken satın alma usulünün madde metnindeki yöntem ve içeriğinin uygulanamadığını, 2942 sayılı Kanun’un değer tespiti esaslarını düzenleyen 11 inci maddesindeki objektif ölçütler esas alınarak taşınmazın bedelinin takdiri gerektiğini, taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, arta kalan alanda %20 değer düşüklüğü alınmasının hatalı olduğunu, taşınmazın belediye hudutları içerisinde yer alıp, belediye hizmetlerinin tamamından yararlandığı gibi ön cephede gelişime açık bir mevkide, eşsiz doğa manzarasına sahip kıymetli taşınmaz olduğunu, taşınmazın emsal rayice uygun gerçek sürüm değerinin tespiti gerektiğini, acele el koyma dosyasında kamulaştırılan taşınmazın etrafındaki beton kaplamalar ve arka bölümdeki duvarların bedelinin hesaplanmadığını, ayrıca taşınmaz üzerinde bulunan dört kat binada kaloriferli daireler bulunduğu halde binanın 3/B sınıfı olarak tespitinin hatalı olduğunu, yeniden keşif yapılarak taşınmazın gerçek değerinin tespitini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu ve emsal taşınmazın tüm olumlu ve olumsuz özellikleri tek tek incelenmeden eksik ve üstün yanları açıklanmadan, karşılaştırma yapmadan genel nitelikteki değerlendirmelerle yetinilerek rapor hazırlandığını, bedelin tespitinde her unsurun gerekçeleri ve değere katkı oranları ayrı ayrı belirlenip dayanakları gösterilerek kamulaştırma bedelinin saptanması gerektiğini, raporda imar ve yol durumu, yapılaşma şartları, şehir merkezine yakınlığı gibi tüm özellikleri açısından karşılaştırma yapılmadığını mevcut özelliklerin her birinin değerlendirmede ne derece etkili olduğunun ifade edilmediğini ve lehe vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığını belirterek kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen bedelin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazdan uzakta bulunan taşınmazın emsal alınmasının usul ve Kanuna aykırı olduğunu, emsal taşınmazın satış tarihinin eski olduğunu, dava konusu taşınmazın hemen yakınında bulunan taşınmaz için Trabzon 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1166 Esas sayılı dosyasında 3.235,00 TL/m² değer biçildiğini, yine Trabzon 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/214 Esas sayılı dosyasında 3.470,00 TL/m² değer biçildiğini, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapının sınıfının 4/A olarak alınması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak davaya konu taşınmazın m² değerinin belirlenmesinin, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapının sınıfı belirlenerek, resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşülerek değer tespiti kanuna ve Yargıtay içtihatlarına uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapıya ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer tespit edilmesinde, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine, kamulaştırmadan arta kalan ve tamamının bedeline hükmedilen kısmının davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Davacı idarece depo edilen ve Mahkemece tespit edilen 1.128.161,58 TL kamulaştırma bedeli yerine infazda tereddüt yaratacak şekilde hüküm fıkrasında fark bedelin yazılması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3.İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının; (2) numaralı bendinde bulunan “291.789,08 TL” sayısının çıkartılarak yerine “1.128.161,58TL” sayısının yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.