YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1560
KARAR NO : 2023/8693
KARAR TARİHİ : 10.10.2023

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/192 Esas, 2022/700 Karar
KARAR : Kabul

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonucu davalı … ile davalı … hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine, davalı … aleyhine açılan davanın kabulüne dair verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı … ile davalı … hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine, davalı … aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.

Mahkeme kararı davacı ve davalı … vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, … ilçesi, … Mahallesi 834 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacının pay sahibi olduğunu, taşınmazın imar planında okul alanı olarak gösterildiğini, taşınmazın kamu hizmeti için tahsis edilmesi üzerine müvekkilinin mülkiyetten doğan haklarını kullanmasının engellendiğini, davalı idarelerce taşınmazın tahsis amacına uygun olarak kullanılmadığı gibi herhangi bir kamulaştırma işleminin de yapılmadığından bahisle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla belirlenecek tazminatın davalı idareden tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
1.Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; okul yeri olarak belirlenen fakat fiilen el atılmayan taşınmaz açısından görevli mahkemenin idare mahkemeleri olduğunu, bu parsel açısından davanın görev yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.

2.Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olarak açılan davanın husumet yönünden reddine, davanın görev ve esas yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.

3. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın derdestlik yönünden reddi gerektiğini, davacı tarafın Bursa 5. Asliye Hukuk Mahkemesinde … Mahallesi. 834 ada, 1 parsel de el atma olduğu iddiasıyla 2012/448 Esas sayılı dosya ile dava açtığını ve davanın 2013/334 Karar sayılı kararı ile konunun idari yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle usulden reddedildiğini, devamında davacının Bursa 3. İdare Mahkemesinde yine … Mahallesi 834 ada, 1 parsel de el atma olduğu iddiasıyla 2014/308 Esas sayılı dosyasıyla dava açtığını, Bursa 3. İdare Mahkemesinin bilirkişi raporunda dava konusu parselde fiili el atmanın olduğunun belirtilmesi üzerine davacının Bursa 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/928 Esas sayılı dosyasında dava açtığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20.04.2016 tarihli ve 2016/79 Esas 2016/187 Karar sayılı ilamı ile dava şartı yokluğu nedeni ile reddine karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bursa 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; davacı tarafça 29.06.2012 tarihli dava dilekçesi ile Bursa 5. Asliye Hukuk Mahkemesine dava açtığı, Mahkemenin 14.08.2013 tarihli ve 2012/448 Esas, 2013/348 Karar sayılı kararı ile davaya bakmanın idari yargının görevine girdiğinden bahisle davanın reddedildiği ve kararın 18.07.2014 tarihinde kesinleştiği, bunun üzerine yine davacı tarafça Bursa 3. İdare Mahkemesinin 2014/308 Esas sayılı dosyasında dava açıldığı ve İdare Mahkemesincede dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildikten sonra Uyuşmazlık Mahkemesinin 2015/877 Esas, 2015/910 Karar sayılı kararı ile adli yargının görevli olduğuna karar verildiğinden davacı vekilince söz konusu dosyanın bu karar uyarınca yeniden ele alınması istenmiş ise de mahkemece görevsizlik kararı temyiz edilmeden kesinleştiği ve dosyadan mahkemece el çekildiğinden davacının talebinin reddine karar verilmiş bu kararında 10.07.2017 tarihinde keşinleştiği anlaşılmakla; davacı tarafça aynı konuda açılan Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/928 Esas sayılı dosyası da getirtilerek işin esasına girilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken dava şartı yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmesi, hatalı olduğundan kararın bozulmasına karar verilmiştir.

B. Mahkeme Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 23.11.2020 tarihli ve 2018/420 Esas, 2020/303 Karar sayılı ilamı ile davalılar … ve … hakkında açılan davanın husumet nedeniyle reddine, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.

C. İkinci Bozma Kararı
1.Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; 1/1000 ölçekli uygulama imar planında tamamı ilköğretim tesis alanında kaldığı anlaşılan, 834 ada 13 parsel sayılı, 6.457,37 m² yüzölçümlü taşınmazın Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/928 Esas, 2018/219 Karar sayılı dosyasında dava konusu edilen 844,62 m²lik bölümünün bedeline hükmedilmediği anlaşıldığından, mahkemece dava konusu 13 parsel sayılı taşınmazın tamamı olan 6.457,22 m²lik kısmında davacı hissesinin bedeline hükmedilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile bu parselin 5.612.60 m²lik kısmındaki davacı hissesine hükmedilmesi ile yetinilmesi hatalı olduğundan kararın bozulmasına karar verilmiştir.

D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılar … ve … hakkında açılan davanın husumet nedeniyle reddine, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı … vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava tarihinin hatalı belirlendiğini, husumet nedeni ile ret kararının doğru olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.

2. Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın husumetten reddi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun(1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.

2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “… Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”

3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “… Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu’nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına …” karar verilmiştir.

4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.

3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Dava konusu Bursa ili, … ilçesi, … Mahallesi 834 ada 1 parsel sayılı taşınmazdan ifrazın oluşan 834 ada 13 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmek suretiyle fiilen el atmaya konu bölüm ile proje bütünlüğü gereği fiilen el atılan bölümden arta kalan bölümün davalı idareden tahsili yerindedir.

3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekili ile davalı … vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
10.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.