YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1427
KARAR NO : 2023/8692
KARAR TARİHİ : 10.10.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/290 Esas, 2022/495 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonucu verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesinde bulunan eski 616 parsel sayılı taşınmazda müvekkilinin hissedar olduğunu, davalı … tarafından yapılan imar uygulaması sonucunda müvekkilinin hissesinin bedele dönüştürüldüğünü, bedele dönüştürülen kısımla ilgili kendilerine herhangi bir ödeme yapılmadığını, bu nedenlerle fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak koşuluyla belirlenecek tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın yasal dayanağı bulunmadığını, kamulaştırma bedelinin davacı tarafa ödendiğini, bu nedenlerle yasal dayanağı bulunmayan davanın reddine karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20.05.2015 tarihli ve 2012/357 Esas, 2015/272 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; davalı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olmadığından hükmün onanmasına karar verildiği bu karara karşı davalı idare vekilinin karar düzeltme talebinde bulunması üzerine, 6745 sayılı Kanun’un 35 nci maddesi ile 2942 sayılı Kanun’a eklenen geçici 12 nci maddesi ile “24.02.1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılan imar uygulamalarından doğan idarelerin taraf olduğu her türlü alacak ve bedel artırım davalarında taşınmazın değeri;uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosu esas alınmak suretiyle dava tarihi itibariyle güncellenir ve ortaya çıkan gerçek bedel hak sahibine ödenir” hükmü getirilmiştir. Bu durumda; yukarıda açıklanan hususta rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden, bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19.07.2019 ve 2018/9 Esas 2019/364 Karar sayılı ilamı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile hükmün düzeltilerek onanmasına karar verildiği bu karara karşı taraf vekillerinin karar düzeltme talebinde bulunması üzerine, davalı idare vekilinin karar düzeltme talebinin reddine karar verildiği, davacı vekilinin karar düzeltme isteminin ise kabulü ile düzeltilerek onama ilamının kaldırılmasına karar verildikten sonra yapılan incelemede; Mahkemece verilen ilk kararda dava konusu taşınmaza dava tarihi itibarıyla değer biçen bilirkişi kurulu raporunda taşınmazın m² birim fiyatının 1.500,00 TL/m² olarak belirlendiği, bozma sonrası hükme esas alınan ve taşınmaza uygulamanın tapuya tescil edildiği tarih olan 26.08.1992 itibarıyla değer belirleyen bilirkişi kurulu raporunda ise taşınmaza 0.60 TL/m² birim fiyat takdir edildiği gözetildiğinde alınan bilirkişi kurulu raporunda belirlenen m² birim fiyatı inandırıcı bulunmadığı gibi, bozma sonrası hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda değer biçmede emsal alınan taşınmazın farklı mahallede bulunduğu ve yüzölçümünün de dava konusu taşınmaza göre küçük yüzölçümlü olduğu hususları da nazara alındığında hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporu hüküm kurmaya elverişli olmadığından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi hatalı olduğundan kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 25.11.2022 tarihli ve 2020/290 Esas, 2022/495 Karar sayılı ilamı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bedelin fahiş olduğunu bilirkişi raporunun uygun olmadığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payı nedeniyle tesis edilen ipotek karşılığının arttırılması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 3194 sayılı İmar Kanun’un 17/son maddesi.
3. 6745 sayılı Kanun’un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na (2942 sayılı Kanun) eklenen geçici 12 nci maddesi.
4. 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi 616 parsel sayılı taşınmaza 6745 sayılı Kanunun 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun’a eklenen geçici 12 nci maddesi uyarınca uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınıp, emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen bedelin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosuna göre dava tarihine güncellenmesi suretiyle değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı iade harcın istek halinde ilgilisine iadesine,
10.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.