YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/129
KARAR NO : 2023/7581
KARAR TARİHİ : 21.09.2023
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2014 Esas, 2022/1972 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kalecik Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/194 Esas, 2021/333 Karar ( Birleştirilen dosyalar 2021/195, 2021/196, 2021/197, 2021/198, 2021/199, 2021/200, 2021/201, 2021/202,2021/203,2021/204,2021/205, 2021/206, 2021/207, 2021/208, 2021/209, 2021/210, 2021/211, 2021/212, 2021/213, 2021/214, 2021/215, 2021/216, 2021/217, 2021/218, 2021/219, 2021/2020, 2021/2021, 2021/2022, 2021/2023, 2021/2024, 2021/2025, 2021/2026, 2021/2027, 2021/2028, 2021/236, 2021/237, 2021/2038, 2021/2052, 2021/2053, 2021/2054, 2021/2055, 2021/2056 )
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl ve birleştirilen dosya davacıları vekili dava dilekçesinde; Ankara ili, Kalecik ilçesi, … Mahallesi 153 ada 8 parsel sayılı taşınmazın Çankırı-… baraj inşaatı nedeniyle tamamının kamulaştırıldığını, ancak gerekli dava açılmadığını ve kamulaştırma bedeli ödenmeden kullanım hakkının kısıtlandığını ileri sürerek taşınmaz bedeli ve ecrimisilin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Açılan davanın hukuki mesnetten yoksun olduğu gerekçesiyle reddi gerektiğini, zira yargı kararlarına göre kamulaştırmasız el atmadan bahsedilebilmesi için taşınmaza idarece fiilen el konulup malikin kullanımının kanuna aykırı şekilde tamamen ortadan kaldırılması ve bu durumun kalıcı olması gerektiğini ancak dava konusu taşınmazda bu koşulların sağlanmadığı bu nedenle davanın reddi gerektiğini, Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın 10.08.2011 Tarih, 4468 sayılı kamu yararı kararına istinaden 12.07.2012 tarihli ve 315697 sayılı olur ile kamulaştırma kararı alındığını, iş bu kamulaştırma kararına istinaden müvekkil kurumca kamulaştırma işlemlerinin başlatıldığını, kıymet takdir raporu hazırlandığını, maliklerin tamamının uzlaşmaya çağrıldığını, bilirkişilerce belirlenen bedellerinin emsallerin çok üzerinde olduğunu, ancak taşınmazın maliklerinin kötü niyeti ile verilen bedele yanaşmadıklarını bu şekilde uzlaşmadıklarını, sırf bu niyetle bu davayı açtıklarını, … köyünde yapılan kamulaştırma işlemleri neticesinde köy bazında %80 oranında anlaşma sağlandığını ve hisselerin DSİ adına intikal ettiğini, bu durumun dahi idarelerince belirlenen bedellerinin yörede oluşan fiyatların çok üzerinde olduğunun göstergesi olduğunu, Kalecik Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/56 Esas sayılı dosyasında taşınmazın bulunduğu mevkiideki diğer taşınmazlar için m² değerinin 7,26 TL olarak tespit edildiğini, bu kararın Yargıtayca onandığını, Şabanözü Asliye Hukuk Mahkemesince dava konusu yerin Çankırı sınırında bulunan kısımlarına ilişkin olarak m² sinin 5,12 TL ila -7,26 TL arasında kıymet takdir edildiğini, bu kararlarında onandığını, müvekkil kurumca takdir edilen bedellerin kabul edilmeyerek dava açılmasının kötü niyetin kanıtı olduğunu davanın usul ve esastan reddi ile yargılama masrafları ve vekâlet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulüne, asıl ve birleştirilen dosya davacılarının payına düşen taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacılara verilmesine, asıl ve birleştirilen davacıların payına düşen alanların tapu kaydının iptaliyle baraj gölü olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza el atmanın söz konusu olmadığını, taşınmazın sulu olmayıp kuru tarım arazisi olduğunu, masrafın az verimin ise yüksek alınarak fazla bedele hükmedildiğini, kapitalizasyon faizinin %4 alınmasının hatalı olduğunu, fazla bedele hükmedildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı idare vekilince istinaf kesinlik sınırı gözetilerek birleştirilen davalar olan Kalecik Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/203, 204,205,206,224,225,226,227,228 Esas sayılı dosyaları dışındaki davalar yönünden istinaf itirazında bulunulduğundan ve ecrimisil yönünden de sadece 2021/201,202,210,211 Esas sayılı dosyalar yönünden istinaf itirazında bulunulduğundan istinaf itirazında bulunulan dosyalar yönünden yapılan incelemede; dava konusu taşınmazın fen bilirkişisi raporunda (A) ve ( B) harfleri ile gösterilen sırasıyla 25.000 ve 4737,21 metrekarelik kısımlarının baraj suyu ve su basma kotu altında kaldığı anlaşıldığından arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metodu uygulanmak suretiyle davacıların paylarına düşen bedele ve ecrimisile hükmedilmesinde bir isabetsizlik görülmemekle birlikte; dava konusu taşınmazın fen bilirkişisi raporunda (A) ve (B) harfleri ile gösterilen sırasıyla 25.000 ve 4737,21 metrekarelik kısımlarının bedeline hükmedildiği halde hükümde bu kısımlar açıkça belirtilmeden fen bilirkişisi raporunda ( C) harfi ile gösterilen 2.508,99 metrekarelik kısmın da terkinine yol açabilecek karar verilmek suretiyle infazda tereddüt yaratılması doğru olmadığından ve tescile ilişkin hususlar kamu düzeninden olduğundan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin davalı idareden tahsili ile ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “…Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa … olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “… Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu’nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına …” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 11 … maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Ankara ili, Kalecik ilçesi, … Mahallesi 153 ada 8 sayılı taşınmaza gelir metodu esas alınarak değer biçilmesine ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.