YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1258
KARAR NO : 2023/8468
KARAR TARİHİ : 05.10.2023
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1289 Esas, 2022/1893 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kocaeli 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/512 Esas, 2021/273 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, … ilçesi, … Mahallesi , 2717 ada 17 parsel sayılı taşınmazın 69,46 metrekarelik bölümünün kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın çok değerli olduğunu, şehrin en işlek yerinde olup ana yola cephesi olduğunu, ticari alanda kaldığını, taşınmazın inşaat yapmaya çok uygun olduğunu, talebin yoğun olduğu bir bölge olduğunu, emsal satışların yüksek olduğunu, belediyenin takdir ettiği değerin çok düşük kaldığını, davaya konu taşınmazda kısmi kamulaştırma yapılmasının haksız ve kötüniyetli olduğunu, kısmi kamulaştırmanın taşınmazın bütünlüğünü bozduğunu ileri sürerek delillerin toplanarak bilirkişi incelemesi yapılmasını istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle, davaya konu taşınmazda kısmi kamulaştırma yapılmasının haksız ve kötüniyetli olduğunu, kısmi kamulaştırma taşınmazın bütünlüğünü bozduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığını, emsal seçiminin hatalı olduğunu, mahkemeye sundukları emsal taşınmazların değerlendirilmediğini, dava konusu taşınmaza yakın konumda bulunan taşınmazlar için daha yüksek bedeller belirlendiğini, Derince Belediye Başkanlığı 12.09.2017 tarihli yazısında kısmi kamulaştırmanın mümkün olmadığını belirttiğini, bunun üzerine davalılar ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin yapmış olduğu uzlaşma görüşmelerinde Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından tam kamulaştırma yapılacağının belirtildiğini, bedelde anlaşma sağlanamadığından işbu davanın açıldığını, Derince Belediye Başkanlığının ilgili yazısı bulunduğu halde Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin uzlaşma görüşmelerinde taşınmazın tamamı için görüşmelerde bulunup davalı müvekkillerin teklif edilen bedeli kabul etmemesi üzerine, kısmi kamulaştırma yapmak istemesi açıkça kötüniyetli olduğunu gösterdiğini belirterek, yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal kıyaslaması suretiyle dava konusu taşınmazın değerini belirlemelerinde isabetsizlik bulunmadığı, bilirkişi heyet raporunun karar vermeye yeterli ve elverişli olduğu, aynı mahalden Dairemize yansıyan dava dosyalarında belirlenen birim değerleri ile iş bu dava dosyasında yapılan kıymet takdirinin istinaf edenin sıfatı da dikkate alındığında uyumlu olduğu, her ne kadar davalı tarafın kamulaştırmadan arta kalan kısımda değer düşüklüğü itirazı bulunmakta ise de dava açılmadan önce idare tarafından yapılan kamulaştırmaya hazırlık işlemlerinde Derince Belediye Başkanlığının “parsellerin kamulaştırılması sonrası kalan kısımların düzgün bir yapılaştırmaya sebep veremeyeceğinden dolayı imar izni verilmesinin uygun olmadığı” belirtildiği, sonrasında yargılama aşamasında ise belediye tarafından “… Mahallesi 2717 ada 17 parselin kamulaştırmadan arta kalan kısımla ilgili inşaat ruhsatının düzenleneceği alanın imar durumu hazırlandığını” belirterek cevap verildiği ve hükme esas alınan ek bilirkişi raporunda ise “kamulaştırma krokisi üzerinde yapılan değerlendirme zeminde (8×14.5)m² = 116 m² inşaat yapılabileceğinin değerlendirilmesi” üzerine, belediyeden, yargılama öncesi ve yargılama sırasında vermiş olduğu cevaplar ile bilirkişi raporunda belirtilen durumun çelişkili olduğu anlaşılmakla çelişkinin giderilmesi bakımından kamulaştırmadan arta kalan kısma yapılaşmaya izin verilip verilmeyeceğinin net bir şekilde, belirtilmesi yönünde dairemizce müzekkere yazılmış, Derince Belediye Başkanlığının 23.11.2022 tarihli cevabi yazısıyla; dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmına inşaat ruhsatının düzenlenebileceği bildirildiğinden, davalılar vekilinin bu yöndeki itirazları yerinde görülmemiş, bilirkişilerce kamulaştırmadan arta kalan kısma değer azalışı verilmemesi yönündeki kanaatlerinin yerinde olduğu, İlk Derece Mahkemesi kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından istinaf isteminin esastan esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile 12 ıncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Dava konusu 2717 ada 17 parsel sayılı taşınmazın 358 m² yüzölçümlü, kamulaştırılan bölümünün 92,61 metrekare ve arta kalan bölümünün 265,39 metrekare olduğu anlaşılmış olup kamulaştırmadan arta kalan kısmın imar durumu ile ilgili olarak dosya arasında bulunan 23.02.2021 tarihli Derince Belediye Başkanlığı yazısının eki imar durumunda dava konusu taşınmazın plan notunda imar planının geçerliliğinin bir yıl olduğu, Kocaeli 4. Asliye Hukuk Mahkemesine sunulmak üzere hazırlandığı, yine Derince Belediyesinin 12.09.2017 tarihli ve 10 sayılı yazısında imar izni verilemeyeceğinin belirtildiği, ek bilirkişi raporunda 116 metrekare yapı yapılabileceğinin belirtildiği, Bölge Adliye Mahkemesince çelişkinin giderilmesi için Derince Belediye Başkanlığına yazılan yazıya cevaben 23.02.2021 tarihli ve 911 sayılı yazı eki imar planının gönderildiği belirtildiğinden kamulaştırmadan arta kalanda yapılaşma mümkün olup olmayacağı hususundaki çelişki giderilmeksizin hüküm kurulması hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Davalılar … vd.’den peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
05.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.