YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1237
KARAR NO : 2023/5208
KARAR TARİHİ : 23.05.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında görülen 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 23 üncü maddesi uyarınca taşınmazın geri alınması istemli davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; murislerine ait … ili, … ilçesi,… Mahallesi 634 parsel sayılı taşınmazın 8250 m²lik kısmının, … Valiliği İl İdare Kurulunun 19.11.1980 tarihli ve 1980/277 Karar sayılı kararı gereği Nato ortak alt yapı programı gereğince inşa olunan … Emniyet sahası için Milli Savunma Bakanlığı lehine kamulaştırılmasına karar verildiği kamulaştırma sürecinin 1984 yılında tamamlandığını, kamulaştırma bedelinin muris Şükrü Çakmaklı’nn hesabına yatırıldığını, bahse konu parseli Hazine adına tapuya tescil edildiğini, bugün itibari ile kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırılma amacının ortadan kalktığını, bahse konu yerde yapılan alt yapının atıl hale geldiğini, bu nedenle; taşınmazın kamulaştırılmasına karar verilen 8250 m² lik bölümünün kamulaştırma gerekçesi ortadan kalktığından hisselerine düşen kısımların idarenin o dönem ödediği meblağ ve faizi ödenmek kaydıyla hisselerinin müvekkilleri adına tesciline karar karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın tamamının Milli Savunma Bakanlığı adına tahsisli olduğunu, şerhler hanesinde ise 1164 sayılı Arsa Üretimi Ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 10 uncu Maddesi gereğince Toplu Konut İdaresi Başkanlığının ön alım hakkı ve beyanlar hanesinde ise “Asker Güvenlik Bölgesi İçerisindedir” beyanı bulunduğunu, 2942 sayılı Kanun’un 22 nci maddesi kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalkamaması halinde, keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulduğunu, bu duyurma üzerine kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanunu faiziyle birlikte üç ay içinde ödeyrk taşınmaz malı geri alınabileceğini, iade işleminin kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde gerçekleşmesi halinde kamulaştırma bedelinin faizi alınamayacağını, bu madde hükümlerine göre taşınmaz malı geri almaya kabul etmeyen mal sahibi veya mirasçılarının 23 üncü maddeye göre geri alma hakları da düşeceğini, bu madde hükümleri kamulaştırmanın kesinleşmesi tarihinden itibaren 5 yıl geçmiş olması halinde uygulanmayacağını, taşınmaz Hazine adına tescil tarihinden bu yana kanuna ön görülen süreler geçmiş olduğundan davacı tarafın taşınmazın geri alma hakkı olmadığını, ayrıca taşınmaz askeri güvenlik bölgesi içerisinde olduğundan kamulaştırma şartlarında bir değişiklik olmadığını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; hukuki yarar bulunmadığından davanın reddinin hatalı olduğunu, yargılama yapılarak taşınmazın amacına uygun olarak kullanılıp kullanılmadığının araştırılmadığını, idarenin cevabının yeterli görülerek verilen ret kararının hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamına göre dava konusu taşınmazın İstanbul Valiliği İl İdare Kurulu tarafından alınan 19.11.1980 tarihli ve 1980/277 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırıldığı ve Çatalca 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1984/41 Esas 1984/159 Karar sayılı kararı ile Hazine adına tesciline karar verildiği, taşınmazın halen Askeri Yasak Bölge içinde General … Kışlası olarak kullanıldığı, bu hali ile somut olayda 2942 sayılı Kanun’un 23 üncü maddesinde belirtilen iade koşullarının oluşmadığı anlaşılmakla davanın bu nedenle reddine karar verilmesi gerekirken davacıların hukuki yararının bulunmadığından bahisle ret kararı verilmiş olması doğru değilse de karar sonucu itibari ile doğru olduğundan davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen istinaf sebeplerini tekrarlayarak temyiz isteminde bulunulmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 sayılı Kanun’un 23 üncü maddesi uyarınca taşınmazın geri alım istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un 22 inci ve 23 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.