YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/10337
KARAR NO : 2023/13287
KARAR TARİHİ : 25.12.2023
Başvurucu davalı Karayolları Genel Müdürlüğü vekili dilekçesinde; Karayolları Genel Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Şişli Belediye Başkanlığı aleyhine, İstanbul ili, Şişli ilçesi, Kaptanpaşa Mahallesi 2020 ada 388 parsel … taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı iddiasıyla açılan davada İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19.12.2019 tarihli ve 2018/149 Esas, 2019/513 Karar … kararı ile dava konusu taşınmaza Piyale Paşa bağlantı yolu ve kavşağı olarak davalı Karayolları Genel Müdürlüğünce el atılması nedeniyle davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, 928,00m²lik kısım yönünden davalı Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine tazminata hükmedilmiş ve bu kısmın yol, refüj ve kaldırım olarak tapudan terkinine, taşınmazın 194,00m²lik kısmı için dini tesis alanı ve cami olarak el atılması nedeniyle sorumluluk ilçe belediyesine ait olduğundan davalı Şişli Belediye Başkanlığı aleyhine tazminata hükmedildiğini ve bu kısmın tapusunun iptali ile bu davalı idare adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiğini, söz konusu kararın davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü ve Şişli Belediye Başkanlığı tarafından istinaf edilmesi üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 08.12.2021 tarihli ve 2020/277 Esas, 2021/1845 Karar … kararı ile mahkemenin gerekçeleri yerinde görülerek davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün harçtan muafiyetine karar verilmesi ve tapuda mevcut hacizlerin bedele yansıtılması gerektiğinden bahisle düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulduğunu, aynı taşınmazın başka paydaşlarınca açılan davada ise İstanbul 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 12.03.2020 tarihli ve 2017/92 Esas, 2020/215 Karar … kararı ile dava konusu taşınmazın tamamının Piyale Paşa bağlantı yolu ve Muradiye Cami olarak kullanıldığı, gerekçeli kararında da mahallinde yapılan keşifte 1.122,00m²lik taşınmazın kısmen Piyale Paşa bağlantı yolunda kısmen de Muradiye Cami alanında bulunduğunun tespiti ile davalı Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine 1.122,00m²lik taşınmazda davacılar payı yönünden tazminat ve ecrimisil bedeline ve yol olarak terkine karar verildiğini, davalı idare vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonunda istinaf başvurusunun esastan reddine kısmen temyizi kabil, kısmen de miktar olarak kesin olmak üzere karar verildiğini, davalı idare vekilince kararın temyiz edilmesi üzerine her paydaş için değerin temyiz sınırı altında kalması nedeniyle davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verildiğini, yine aynı taşınmazın başka paydaşlarınca İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Şişli Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davada ise İstanbul 15. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.02.2020 tarihli ve 2017/300 Esas, 2020/40 Karar … kararı ile dava konusu taşınmaza yol olarak davalı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından el atılması nedeniyle davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı hakkındaki davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş, dava konusu taşınmazın fen bilirkişi raporunda C harfi ile gösterilen 973,00 m²lik kısmına davalı Karayolları Genel Müdürlüğünce el atıldığından bu kısım yönünden Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine tazminata ve yol olarak terkine, yine B harfi ile gösterilen 74,00 m²lik kısım dini tesis alanında (Muradiye cami kullanımında) olduğundan ve 5216 … Kanun’un ilçe belediyelerinin görev ve yetkileri başlığı altındaki 7 nci maddesi gereğince mabetlerin yapım, bakım, onarım sorumluluğu ilçe belediyelerine ait olduğundan bu kısım için davalı Şişli Belediye Başkanlığı aleyhine tazminata ve tapu kaydının iptali ile davalı belediye adına tesciline karar verilmiş, fen raporunda A harfi ile gösterilen 75,00 m²lik kısmın dava konusu 2070 ada 388 … parsel ile 10316 ada 1 … parselin tedahüllü (bindirmeli) alan olduğundan bu alanla ilgili esasa yönelik bir karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, davalılar Karayolları Genel Müdürlüğü ve Şişli Belediye Başkanlığı vekillerince karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine davalı idarelerin istinaf başvurularının esastan reddine, terkin ve harç yönünden kararın düzeltilerek yeniden esas hakkında miktar itibarıyla kesin olarak karar verildiğini, ayrıca söz konusu taşınmaz hakkında İlk Derece Mahkemesinde başka derdest davalar da bulunduğunu, kesinleşmiş kararlarda yola terkinine karar verilen alanların farklı olmasından dolayı mahkeme kararlarından hangisinin uygulanacağına dair ilgili Tapu Müdürlüğü’nde tereddüt oluştuğunu, kararların infazının gerçekleştirilemediğinden kararlar arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi için İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu aracılığı ile talep hakkında karar alınmak üzere dosyaların Yargıtay’ın ilgili hukuk dairesi başkanlığına gönderilmesini vekaleten talep etmiştir.
II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 22.09.2023 tarihli ve 2023/36 Esas … kararı ile aynı taşınmazın farklı maliklerince aynı hukuki sebebe dayalı olarak açılan üç ayrı kamulaştırmasız el alma davası sonucunda davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün Piyale Paşa bağlantı yolu olarak el attığı kısmın İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesine intikal eden dosyada 928,00 m², İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesinin 202/787 Esas sayısı ile incelenen dosyada 1.122,00 m²lik taşınmazın tamamı, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesinin 2020/546 Esas sayısı ile incelenen dosyada ise 973,00 m² olduğu ve belirtilen bölümler için tazminata hükmedildiği ve kararların kesin olduğu, uyuşmazlığın giderilmesinin davalı Karayolları Genel Müdürlüğünce talep edildiği belirtilerek ve kararların yüzölçüm yönünden çelişkili olması nedeniyle uyuşmazlığın varlığı kabul edilerek, ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğü vekilince taşınmaz için aynı sebeple açılmış üç ayrı derdest tazminat davası bulunduğu belirtildiğinden uyuşmazlığın giderilmesi kanaatine varılarak dava konusu taşınmazın 928,00 m²lik kısmına Piyale Paşa bağlantı yolu (yol, kavşak, refüj) olarak davalı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından el atılıp kullanıldığı ve bu kısımdan belirtilen idarenin sorumlu olduğu, 194 m²lik kısmının da dini tesis alanı ve Muradiye Camii olarak kullanıldığı ve bu kısımdan da davalı Şişli Belediyesinin sorumlu olduğu, tamamının yol olmadığı, yol olarak el atılan kısmı 973 m² kabul eden dosyada camiye giriş çıkış alanlarının ki bu alan 45 m² olup Karayollarının sorumluluğunda kabul edildiği, halbuki 928,00 m²nin yol kavşak ve refüj olarak kullanıldığı, çelişkinin bu durumdan kaynaklandığına dair İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin görüşü benimsenerek uyuşmazlığın giderilmesi için dosyanın Yargıtay 5. Hukuk Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 08.12.2021 tarihli 2020/277 Esas ve 2021/1845 Karar … İlamı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız al atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne, dava konusu İstanbul ili, Şişli ilçesi, Kaptanpaşa Mahallesi 2070 ada 388 parsel … taşınmazın 928 metrekarelik bölümünün tapusunun iptali ile yol, kaldırım ve refüj olarak terkinine, 194 metrekarelik bölümdeki davacılar payının ise Şişli Belediye Başkanlığı adına tesciline ilişkin olarak verilen karara karşı davalılar Karayolları Genel Müdürlüğü ve Şişli Belediye Başkanlığı vekillerince yapılan istinaf başvuruları esastan reddedilmiş ancak Karayolları Genel Müdürlüğü’nün harçtan muafiyetinin gözetilmemesi ve dava konusu paydaki hacizlerin bedele yansıtılmaması doğru görülmediğinden mahkeme kararı ortadan kaldırılarak yeniden pay itibariyle kesin olarak esas hakkında hüküm kurulmuştur.
B. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesinin 08.12.2021 tarihli ve 2020/787 Esas, 2020/2123 Karar … Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu İstanbul ili, Şişli ilçesi, Kaptanpaşa Mahallesi 2070 ada 388 parsel … taşınmazın tamamı olan 1122 metrekaresindeki davacılar ve birleşen davacılar ile murislerine ait payın iptali ile tapudan yol olarak terkinine ilişkin olarak verilen karara karşı davalı Karayolları Genel Müdürlüğü vekilince yapılan istinaf başvurusu üzerine yapılan incelemede Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun istinaf sınırı altında kalan paydaşlar yönünden usulden, diğer paydaşların payına ilişkin olarak ise esastan reddine karar verilmiştir. Kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizce yapılan inceleme sonucu 01.11.2022 tarihli ve 2022/4925 Esas, 2022/15029 Karar … ilam ile her bir paydaş yönünden hükmedilen bedel kesinlik sınırı altında kaldığından davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
C. İstanbul Bölge Adliye Mahkmesi 39. Hukuk Dairesinin 18.01.2022 tarihli ve 2020/546 Esas, 2022/51 Karar … Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu İstanbul ili, Şişli ilçesi, Kaptanpaşa Mahallesi 2070 ada 388 parsel … taşınmazın 973 metrekarelik bölümünün tapudan terkinine, 74 metrekarelik bölümünün tapusunun iptali ile davalı Şişli Belediye Başkanlığı adına kayıt ve tesciline, 75 metrekarelik bölümün ise tedahüllü olduğundan esasa yönelik karar verilmesine yer olmadığına ilişkin olarak verilen karara karşı yapılan istinaf başvuruları üzerine Bölge Adliye Mahkemesince yapılan inceleme sonucu Şişli Belediye Başkanlığı vekilinin istinaf isteminin usulden reddine, Karayolları Genel Müdürlüğü vekilinin istinaf isteminin esastan reddine, ancak terkin edilen bölümde başka paydaşlarında bulunduğu ve Karayolları Genel Müdürlüğünün harçtan muaf olduğu gözetilerek ilk derece mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak yeniden esas hakkında miktar itibarıyla kesin olarak hüküm kurulmuştur.
IV. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmazda her bir idarenin sorumlu olduğu bölümün tespitine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Bölge adliye mahkemelerinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 5235 … Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan düzenlemedir.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar … kararının ilgili bölümü şöyledir: “… Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa … olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
C. Değerlendirme
Uyuşmazlık kamulaştırmasız el atılan taşınmazda davalı idarelerin sorumlu olduğu bölümlerin tespitine ilişkindir. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 2020/277 Esas, 2021/1845 Karar … ilamında, dava konusu İstanbul ili, Şişli ilçesi, Kaptanpaşa Mahallesi 2070 ada 388 parsel …, 1122 metrekare yüzölçümlü taşınmazın el atılan 928 metrekarelik bölümünden Karayolları Genel Müdürlüğünün, 194 metrekarelik bölümünden ise Şişli Belediye Başkanlığının sorumlulu olduğunun; İstanbul Bölge Adliye Mahkmesi 39. Hukuk Dairesinin 08.12.2021 tarihli ve 2020/787 Esas, 2020/2123 Karar … kararında dava konusu taşınmazın tamamı olan 1122 metrekaresinden Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumlu olduğu, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesinin 18.01.2022 tarihli ve 2020/546 Esas, 2022/51 Karar … kararı ile de dava konusu taşınmazın 973 metrekarelik bölümünden Karayolları Genel Müdürlüğünün, 74 metrekarelik bölümünden Şişli Belediye Başkanlığının sorumlu olduğunun belirlendiği sözü edilen kararda 75 metrekarelik bölümün ise tedahüllü olduğundan bu bölüme ilişkin esasa yönelik karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği anlaşılmış olup, dava konusu taşınmaza fiilen el atan idarelerin ne kadarlık bölüme el attıkları taşınmaz başında yapılacak keşifle ve usulüne uygun düzenlenen bilirkişi raporu ile tespit edilebilecek bir husus olup 5235 … Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan anlamda bir uyuşmazlığın giderilmesinden söz edilemez.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Dosyanın İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,
25.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.