YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/8581
KARAR NO : 2022/12612
KARAR TARİHİ : 26.09.2022
MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
İstihkak iddiasına ilişkin olarak açılan davada Afyonkarahisar 1. İcra Hukuk ile Antalya 3. İcra Hukuk Mahkemeleri’nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemeleri’nin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresinde kalan Mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri Hukuk Dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan Adlî Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, istihkak iddiasına ilişkindir.
Afyonkarahisar 1. İcra Hukuk Mahkemesince, somut olayda istihkak davası, asıl icra takibinin yapıldığı ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 6. maddesine göre davalı alacaklının yerleşim yeri adresi olan Antalya’da açılması gerektiği dolayısıyla davalının yetki itirazında haklı olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Antalya 3. İcra Hukuk Mahkemesince, davacı şirketin ya da davalı alacaklının adresinin Antalya olmadığı, tarafların Antalya ile ilgisi bulunmadığı gibi, yetki itirazında da yetkili mahkemenin belirtilmediği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Somut olayda uyuşmazlık, istihkak iddiasına ilişkindir. Basit yargılama usulüne göre yürütülen taşınır mala ilişkin istihkak davalarında yasaca kesin yetki kuralı öngörülmediğinden yetki itirazının ancak cevap dilekçesinde (HMK’nın 19/2) ileri sürülmesi gerekir. Kesin yetki kuralının bulunmadığı durumlarda, hâkim doğrudan yetkisizlik kararı veremez. Eldeki dava HMK’nın yürürlüğe girmesinden sonra açılmıştır. HMK’da mahcuz mala ilişkin istihkak davaları ile ilgili usûl ve esaslar belirlenmemiştir. Ancak halen yürürlükte olan İİK’nın 50. maddesi ise yetki konusunu düzenlerken HUMK’ya atıf yaparak kıyas yoluyla tatbik olunacağını öngörmüştür. Dava ve haciz tarihinde yürürlükte bulunan HMK’nın yetkiyi düzenleyen 5 ilâ 19. maddeleri arasında eldeki dava ile ilgili kesin yetki kuralı öngörülmemiştir.
Dava, 6100 sayılı HMK yürürlüğe girdikten sonra açılmış olup; bu Kanun’da 1086 sayılı HUMK’un 512. maddesine paralel bir düzenleme getirilmemiştir. Bu durumda İİK’nin yetkiye ilişkin 4, 50. maddeleri ve 6100 sayılı HMK’nin 5, 6. maddeleri uyarınca genel yetki kuralının uygulanması gerekir. Buna göre istihkak davalarının asıl icra takibinin yapıldığı yer mahkemesi ile davalının yerleşim yeri mahkemesinde açılması mümkündür. Basit yargılama usulüne uygun yürütülen taşınır mala ilişkin istihkak davalarında yasaca kesin yetki kuralı öngörülmediğinden yetki itirazı ancak ilk itiraz olarak ileri sürülebilir. HMK’nin 19/4. madde hükmüne göre de yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir. Hakim doğrudan (re’sen) yetkisizlik kararı veremez.
Dosyanın incelenmesinde; davalı vekili tarafından verilen cevap dilekçesindeki yetki itirazının 6100 sayılı HMK’nın 19. maddesindeki usûle uygun olarak yapıldığının kabul edilemeyeceği, usûlüne uygun yetki itirazında bulunulmadığı durumlarda ise davanın ilk açıldığı mahkemenin yetkili hale geleceği anlaşılmaktadır. Bu nedenle, uyuşmazlığın Afyonkarahisar 1. İcra Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince Afyonkarahisar 1. İcra Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 26/09/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.