YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/4105
KARAR NO : 2022/14370
KARAR TARİHİ : 20.10.2022

MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi

MAHKEMESİ : Kayseri 6. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalılardan Melikgazi Belediyesi Başkanlığı ve KASKİ Genel Müdürlüğü yönünden dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usûlden reddine, davalı … yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalılardan … ve KASKİ Genel Müdürlüğü vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davalı idareler yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı idareler vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı KASKİ Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Konaklar Mahallesi 11456 ada 7 parsel sayılı taşınmazının bir kısmına fiilen el atıldığını, kalan kısmının ise imar planında kamusal alan olarak planlandığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza müvekkili idarece el atılmadığını, müvekkili idare yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini, davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini belirtmiştir.
2. Davalı … Belediyesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza müvekkili idarece el atılmadığını, müvekkili idare yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini, davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini belirtmiştir.
3. Davalı KASKİ Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartı yerine getirilmediğinden davanın reddine karar verilmesini, dava konusu taşınmazda sahip oldukları pay yönünden davanın reddine karar verilmesini, davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın park alanı olarak planlanmasına müvekkili idarenin sorumluluğunun bulunmadığını belirtmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı idareler yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararma karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu, dava konusu taşınmazdan yapılan düzenleme ortaklık payı kesintisinin % 45 oranında olması gerektiğini, dava konusu taşınmaza müvekkili idarece fiilen el atılmadığını, fiilen el atılan kısımlar yönünden müvekkili idare yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini, hukuken el atılan kısımlar yönünden ise davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini belirtmiştir.
2. Davalı … Belediyesi Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın tamamının imar planında 30.000 m²den büyük park alanında kaldığını, bu alanlarda sorumluluğun Kayseri Büyükşehir Belediyesi Başkanlığına ait olduğunu ve müvekkili idare yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
3. Davalı KASKİ Genel Müdürlüğü vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazda sahip oldukları payın hesaplamada dikkate alınmadığını, fen bilirkişi raporunun ekinde yer alan krokide (P4) harfi ile gösterilen alanın imar planında 30.000 m²den büyük park alanında kaldığını, bu alanlarda sorumluluğun Kayseri Büyükşehir Belediyesi Başkanlığına ait olduğunu ve müvekkili idare yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, emsal karşılaştırmasının Kanun’un aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu ve dava konusu taşınmazdan yapılan düzenleme ortaklık payı kesintisinin % 45 oranında olması gerektiğini belirtmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, yol ve depolama alanı yapılması suretiyle fiilen el atılmakla imar uygulanmasına başlandığı nazara alınarak proje bütünlüğü gereği bilirkişi raporuna doğrultusunda el atma bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesinde hukuken hata yapılmadığı ve davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan yasal düzenlemeler çerçevesinde % 40 oranında düzenleme ortaklık payı kesintisi uygulanmasının yerinde olduğu gerekçesiyle davalı idareler vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı KASKİ Genel Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı KASKİ Genel Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazda sahip oldukları payın hesaplamada dikkate alınmadığını, fen bilirkişi raporunun ekinde yer alan krokide (P4) harfi ile gösterilen alanın imar planında 30.000 m²den büyük park alanında kaldığını, bu alanlarda sorumluluğun Kayseri Büyükşehir Belediyesi Başkanlığına ait olduğunu ve müvekkili idare yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, emsal karşılaştırmasının kanunun aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu ve dava konusu taşınmazdan yapılan düzenleme ortaklık payı kesintisinin % 45 oranında olması gerektiğini ileri sürmüştür.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idareler arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.

2. İlgili Hukuk
1. Anayasa’nın “Mülkiyet hakkı” kenar başlıklı 35 inci maddesi şöyledir:
“Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir.
Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararımn ilgili bölümü şöyledir: “… Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulu yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi. ”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “… Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu’nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına … ” karar verilmiştir.

3. Değerlendirme
1. Arsa niteliğindeki Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Konaklar Mahallesi 11456 ada 7 parsel sayılı taşınmaza emsal incelemesi yapılarak değer biçilmesi ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
2. Dosyada mevcut 22.12.2020 tarihli fen bilirkişi raporu ile ekinde yer alan krokide, dava konusu taşınmaza fiilen ve hukuken el atılan kısımlar ile el atmadan sorumlu idareler ayrıntılı olarak gösterilmiş olup, dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden söz konusu raporun uygunluğu denetlenmiştir.
3. Davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan yasal düzenlemeler çerçevesinde % 40 oranında düzenleme ortaklık payı kesintisi uygulanması isabetli bulunmuştur.
4. Yukarıda yapılan açıklamalar bir bütün olarak değerlendirildiğinde; adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı idarelerden tahsiline, dava konusu taşınmazın davacı adına olan tapu kaydının iptali ile davalı idareler adına tesciline ve yol olan kısımlarının tapudan terkinine ilişkin İlk Derece Mahkemesinden verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davalı KASKİ Genel Müdürlüğü vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı kalan temyiz harcın davalı KASKİ Genel Müdürlüğünden alınmasına, 20.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.