YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/3415
KARAR NO : 2022/13859
KARAR TARİHİ : 12.10.2022
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ: Antalya 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonucunda; ilk derece mahkemesince verilen kararın istinaf incelemesi üzerine bölge adliye mahkemesinin yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmünün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekillerince istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, 2942 sayılı Kanun’un 22. maddesine göre, idarenin davacıya geri alım hakkını kullandırmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine ilişkin verilen karara karşı, davacılar vekilleri tarafından yapılan istinaf başvurusunun Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince esastan reddine karar verilmiş olup; hüküm, davacılar vekillerince temyiz edilmiştir.
Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; dava konusu … İli, …İlçesi, …-… Mahallesi, 1144 parsel sayılı taşınmaz 8.800,00 m² yüzölçümü ile davacıların murisi …adına tapuda kayıtlı iken, Antalya Belediye Başkanlığınca açılan dava sonucunda Antalya 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 29.04.1986 tarihli ve 1986/78 Esas, 1986/364 Karar sayılı ilamı ile 1144 parsel sayılı taşınmazın bilirkişi raporunda B harfi ile gösterilen 3517 m² lik kısmının İstimlak Kanunu’nun 16. maddesine göre davacı … Belediyesi adına tesciline karar verildiği, 1144 parsel sayılı taşınmazın hükmen ifraz işlemi nedeni ile 3312 ve 3313 parsel olarak tescil edildiği, 3312 parsel sayılı taşınmazın 5283 m² yüzölçümü ile davacıların murisi Şükrü Kaymaz adına, 3313 parselin ise 3517 m² yüzölçümü ile Antalya Belediyesi adına tescil edildiği, bilirkişi raporunda; … Mahallesi 3313 parsel sayılı taşınmazın imar uygulaması ile 12767 ada 2 parsel olarak tescil edildiği, … Mahallesi 12767 ada 2 parsel sayılı taşınmazın da … Mahallesi 12767 ada 4 parsel ile tevhid edildiği, daha sonra yola terk sonrasında kalan kısmı ikiye ifraz edilerek 12767 ada 7 ve 8 parsel olarak tescil edildiği, imar uygulaması sonucunda … Mahallesi 12767 ada 10 parselin Antalya Belediyesi adına tescil edildiği, Atatürk Kültür Parkı ve Fuar Alanı olarak kamulaştırılan eski 3313 parsel sayılı taşınmazın tamamen 12767 ada 10 parsel sayılı taşınmaz içerisinde kaldığı, krokide A harfi ile gösterilen 632,60 m² lik kısmın ise davalı derneğe ait 12676 ada 1 parsel içerisinde kaldığı anlaşılmıştır.
4650 sayılı Yasa ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Vazgeçme, İade ve Devir” kenar başlığını taşıyan ve 13.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Yasa ile değiştirilen 22. maddesinde “Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra, taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde, keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulur. Bu duyurma üzerine mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte üç ay içinde ödeyerek taşınmaz malı geri alabilir. İade işleminin kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde gerçekleşmesi halinde kamulaştırma bedelinin faizi alınmaz. Bu madde hükümlerine göre taşınmaz malı geri almayı kabul etmeyen mal sahibi veya mirasçılarının 23. maddeye göre geri alma hakları da düşer. Bu madde hükümleri, kamulaştırmanın kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl geçmiş olması halinde uygulanmaz.” hükmü yer almakta olup, söz konusu maddede kamulaştırılan taşınmaza ihtiyacı kalmayan idarenin, kamulaştırmadan sonraki davranışları düzenlenmiştir.
Her ne kadar Anayasa Mahkemesinin 14.05.2015 tarih 2014/177E. 2015/49K. sayılı ve 11.06.2015 tarihinde yayınlanan kararı ile 6552 sayılı Yasanın 101. maddesi ile eklenen geçici 9. maddesinde yer alan 22. maddesinin 1, 2 ve 3. fıkra hükümleri iptal edildiği, böylece 11.09.2014 tarihinden önce açılan ve halen kesinleşmeyen davada Kamulaştırma Kanunu’nun 22/3 maddesi ile getirilen 5 yıllık süre şartının uygulanma imkanı kalmamış ise de; temyize konu dava 15.11.2016 tarihinde açılmıştır.
Bu itibarla; Kamulaştırma Kanunu’nun 22/3. maddesi dava tarihi itibarıyla yürürlükte olup, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine ilişkin ilk derece mahkemesinden verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Davacılar vekillerinin temyiz itirazları yerinde olmadığından usul ve yasaya uygun olan hükmün HMK’nın 370. maddesi gereğince ONANMASINA, davacılardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irad kaydedilmesine, 12.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.