YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/16848
KARAR NO : 2023/5160
KARAR TARİHİ : 22.05.2023

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Kararın davacı Hazine ve davalı asli müdahil vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl davanın kabulüne birleştirilen davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı Hazine ve davalı asli müdahil vekilleri tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
1.Davacı Hazine vekili dava dilekçesinde; … ili, … ilçesi, … Mahallesi,156 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescilini talep etmiştir.

2.Davacı … Genel Müdürlüğü birleştirilen dosyanın dava dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını bedelinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı … Genel Müdürlüğü’ne izafeten Erzurum Bölge Müdürlüğü vekilinin cevap dilekçesinde özetle; Oltu Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/2442 Esas numaralı dosyası ile kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası açıldığını, dava konuları aynı olduğundan daha önce açılmış ve derdest olan tazminat davası mevcut olduğundan davanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesi gereği reddi gerektiğini talep etmiştir.

2.Asli Müdahil vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafından 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesi uyarınca kamulaştırma tespiti ve hazine adına tesciline ilişkin davanın neticesi sonucunda, müvekkilinin lisans sahibi olması nedeni ile müvekkilini de doğrudan etkileyeceğinden bu nedenle davacının yanında katılan davacı olarak yer almak istediklerini, davacı yanında davaya katılmalarına karar verilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline birleştirilen dosyada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine ve asli müdahil vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedel belirlenirken resmi veriler dışına çıkıldığını, kıymet takdir raporunun bilimsel veriler kullanılarak hazırlandığını, objektif değer artışı uygulanmasının hatalı olduğunu beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.

2.Asli müdahil vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerin verim değerini maliyet cetvellerinden yüksek aldığını, gider kalemlerinin hesaplama dışı bırakıldığını, belirlenen bedelin yüksek olduğunu, objektif değer artışı uygulanmasının hatalı olduğunu, ağaçlara ilişkin verimlerin yüksek belirlendiğini, belirlenen net gelirin olması gerekenden yüksek hesaplandığını, beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun’un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, dava konusu taşınmazın keşif tutanağı ve bilirkişi raporu ile tespit edilen nitelikleri dikkate alındığında taşınmazın sulu arazi olarak kabulünün yerinde bulunduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda uygulanan kapitalizasyon faizi ile objektif değer artış oranlarının taşınmazın nitelik ve konumuna uygun düştüğü, derhal ödeme ve faiz yönünden istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi uyarınca hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine ve asli müdahil vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.

2.Asli müdahil vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Tarım arazi niteliğindeki dava konusu Erzurum ili, Olur ilçesi, Çataksu Mahallesi,156 ada 1 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.

3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacı idare ve asli müdahil vekillerince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine ve asli müdahil vekillerinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davacı Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, Asli Müdahilden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

22.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.