YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/15294
KARAR NO : 2023/5505
KARAR TARİHİ : 30.05.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazı terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; dava konusu … ili, … ilçesi, … Mahallesi 30608 ada 13 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile taşınmazın terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamış, duruşmada davacı idarece takdir edilen bedelin düşük olduğunu, kamulaştırma bedelinin mahkeme tarafından belirlenmesini talep ettiğini bildirmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemenin 02.03.2017 tarihli ve 2016/348 Esas, 2017/87 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk derece mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 01.06.2017 tarihli ve 2017/451 Esas, 2017/383 Karar sayılı ilamı ile istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu, Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak; davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde olmadığı, davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesi sonucu; dava konusu taşınmazın tapu kaydında TEK lehine irtifak hakkı tesis edildiği anlaşıldığından, mahkemece bu irtifak hakkının taşınmazda meydana getireceği değer düşüklüğü yönünden bilirkişi kurulundan ek rapor alınıp, sonucuna göre hüküm kurulması gerektiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamına uyularak yapılan inceleme sonucunda irtifak şerhi nedeniyle değer kaybı oluşmadığına dair ek rapor esas alınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararda tapudaki irtifak şerhinin değer düşüklüğü oluşturmayacağı belirtilmesine rağmen irtifak şerhinin terkinine karar verilmediğini, şerhin kaldırılması gerektiğini, yapı ve zemin bedelinin yüksek belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmazın zemini için belirlenen meterekare değeri ve taşınmaz üzerindeki yapı değerinin Dairemiz bozma ilamına konu edilmediği bu açıdan temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın dışındaki temyiz itirazları kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Tapu kaydındaki irtifak şerhi nedeniyle değer kaybı hesaplanması gerekirken irtifak şerhinin değer kaybı oluşturmadığına dair ek rapor esas alınarak hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, dava konusu taşınmazın geldisi olan 12.099,00 m² yüzölçümlü, 2390 ada 15 parsel sayılı taşınmaza 15 m² alanlı irtifak hakkı tescil edildiği, daha sonra bu parselin muhtelif imar parsellerine ayrılması sonucu dava konusu taşınmazında oluştuğu ve irtifak şerhinin oluşan tüm parsellerle birlikte dava konusu taşınmazın tapu kaydına da taşındığı, dava konusu taşınmazın alanının 121 m² olduğu gözetildiğinde mevcut irtifak şerhi nedeniyle dava konusu taşınmazdaki değer kaybı oranının % 0,6 olduğu ve bu oranda değer kaybı düşülerek kamulaştırma bedelinin 484.046,00 TL olması gerektiği anlaşıldığından mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile mahkemenin hüküm fıkrasının birinci bendinden “484.167,63” sayısının çıkarılmasına, yerine “484.046,00” sayısının; hüküm fıkrasının dördüncü bendinin sonuna “idarece fazla ödenen 121,63 TL’nin ve bu bedelin ödenmiş faizinin davalı taraftan alınarak davacı idareye iadesine” cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz karar harçlarının istek hâlinde ilgilisine iadesine,
30.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.