YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/14878
KARAR NO : 2023/2130
KARAR TARİHİ : 07.03.2023

MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan Ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 7. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davacı idare vekili ile davalılar … vd. vekili ile dahili davalı Hazine vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvuru talebinin esastan reddine, davalılar … vd. vekili ile dahili davalı Hazine vekillerinin istinaf başvurularının ise kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ile davalılar … vd. ile davalı Hazine vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, … ilçesi, … Mahallesi 43576 ada 7 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; teklif edilen değerin çok düşük olup Hazine fazlalığı şerhi için indirim yapılamayacağını, kamulaştırma kararı verilen taşınmazın gerçek bedelinin tespit edilerek kamulaştırma tarihinden itibaren yasal faiziyle ödenmesine karar verilmesini istemiştir.

2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaza davacı tarafça teklif edilen kamulaştırma bedelinin taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, kamulaştırma bedellerinin tespit edilerek işleyecek yasal faizi ile birlikte müvekkiline ödenmesine karar verilmesini istemiştir.

3. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerinde bulunan binanın tapu kaydında bulunan şerhte de görüldüğü üzere …’ya ait olduğunu belirterek, gerçek değerinin tespitini talep etmiştir.

4. Dahili davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın tapu kütüğünde Hazine fazlalığı şerhi bulunması nedeniyle taraflarına ihbar edildiğini, taşınmazdaki Hazine fazlalığı ile ilgili olarak İzmir 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/146 Esas sayılı dosyası ile Hazine fazlalığının paya dönüştürülmesi davası açıldığını,bu nedenle dava konusu taşımazın tapu kütüğünde yer alan miktar fazlalığı şerhi gereğince davalı taraf yanında davaya katılmakta hukuki yararlarının bulunduğunu, İzmir 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin Hazine fazlalığının paya dönüştürülmesi davasının bekletici mesele yapılmasını, bu talepleri kabul edilmediği taktirde Hazine fazlalığına isabet eden bedelin davalıya ödenmesi halinde oluşacak kamu zararının önlenmesi açısından taşınmazda bulunan miktar fazlalığının mahkemece yapılacak hesaplamaya dahil edilmesini, tescil hükmü kurulurken dava konusu taşınmazın beyanlar hanesinde bulunan Hazine fazlalığı şerhinin korunmasına, hazine fazlalığı isabet eden bedelin davalılara ödenmemesine, bu miktar için ayrı bir vadeli hesap açılarak taraflarınca İzmir 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/146 Esasında açılan Hazine fazlalığının paya çevrilmesi ve Hazine adına tescil talepli dava sonuçlanıncaya kadar hesapta nemalandırılmasına karar verilmesini ve tescil hükmü kurulurken dava konusu taşınmazın beyanlar hanesinde bulunan Hazine fazlalığı şerhinin korunmasına karar verilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalılar … vd. ile dahili davalı Hazine vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dahili davalı olarak davaya katılan Hazine yönünden davayı takip etmenin “bedelsiz olarak devri alınabilecek taşınmazlar için bedel ödemek suretiyle” kamu zararı oluşmasına sebebiyet vereceğini ve müvekkili kurum lehine olmadığını, bu nedenle Hazine yönünden davayı takip etmediklerini, Hazine adına depo edilen bedelin de müvekkili Büyükşehir Belediyesine iadesine karar verilmesi gerektiğini, ayrıca belirlenen bedelin dava konusu taşınmaz için yüksek olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması isteminde bulunmuştur.

2. Davalılar … vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; somut emsal seçiminin hatalı olduğunu, kamulaştırma bedelinin tespitinde dava tarihinin dikkate alınması gerektiğini, bilirkişilerce somut emsal olarak kabul edilen taşınmazın satış tarihi Ocak-2009 olduğu, dava tarihinin ise 20.12.2016 olduğu halde endekslerin bu tarihlere uygun uygulanmadığını, binanın yıpranma oranlarının yüksek alındığını ve değerinin eksik hesaplandığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması isteminde bulunmuştur.

3. Dahili davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerce m² birim değerinin düşük hesaplandığını belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması isteminde bulunmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak; üzerindeki yapılara ise resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesine ilişkin ilk derece mahkemesinden verilen karara karşı davacı idare vekilinin istinaf başvuru talebinin esastan reddine, davalılar … vd. vekili ile dahili davalı Hazine vekillerinin istinaf başvurularının ise kısmen kabulü hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda yapılan endeks oranlarına ilişkin hata düzeltilerek resen yapılan hesaplama sonucu tespit edilen bedel üzerinden ve Hazine tarafından tapu kaydında yer alan 2.535,00 m² Hazine fazlalığının paya çevrilmesi için açılan ve İzmir 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/146 Esas, 2018/495 Karar sayılı kararı ile karara bağlanan ve 17.10.2019 tarihinde kesinleşen karar sonrası oluşan son duruma göre belirlenen hisse oranlarına göre belirlenen bedel doğrultusunda, düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalı … vd. ile dahili davalı Hazine vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde;istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar … vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

3. Dahili davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Arsa niteliğindeki İzmir ili, … ilçesi, … Mahallesi 43576 ada 7 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi yerindedir.

3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı … vd. Ve dahili davalı Hazine vekilinin tüm, davacı idare vekilinin vekilin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

4. 2942 sayılı Kanun’un 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kamulaştırma davalarında paydaşlar arasında zorunlu dava arkadaşlığı yoktur.
Yapılan incelemede davacı idare vekilince verilen istinaf dilekçesinde, Hazineye ait tapu payı için dava açmadıkları, Hazine fazlalığı için ise Hazinenin davaya dahilinin mahkeme kararı nedeniyle yapıldığı, Hazine fazlalığının paya dönüştürüldüğü ve bu kısım için de kurumlar arasında bedelsiz devrin mümkün olduğu belirtilerek, Hazine fazlalığına ilişkin olarak davaya dahil edilen Hazine yönünden davalarını takip etmediklerini bildirdiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, davacı idarenin dahili davalı Hazinenin payı yönünden davayı takip etmeyeceğini beyan ettiği nazara alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Dahili davalı Hazine ile davalılar … vd. vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,

Davalı … vd.’den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,

Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

07.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.